Privacy? Het is van jou, maar toch ook weer niet. Want voor je het weet sta je met je hoofd of een ander lichaamsdeel ongevraagd op een website of social mediapagina van kwaadwilligen. Een overheid waarvan je vindt dat die teveel van je weet. Op steeds meer plekken hangen er camera’s. Nog even en satellieten kijken met je mee tot letterlijk op de plee.
Op 28 januari is het de Europese Dag van de Privacy. Dan wordt er aandacht geschonken aan privacy en hoe er mee om te gaan. En natuurlijk zijn er liedjes over het onderwerp geschreven. Dat moet je trouwens wel wat ruim zien, want zelfs detectives en bepaalde lichaamsdelen zijn privé. Inspiratie genoeg. En natuurlijk zitten er ondergewaardeerde pareltjes voor je tussen! Stem je op je favoriet?

Keuze W.K.: H.W. – Mind Your Own Business (1949)

Pleur op!

De boodschap is helder: pleur op, laat me met rust en laat me mijn gang gaan. Het is de logica van Hank Williams. Bemoei je met je eigen zaken want dan is er geen tijd om je met de zaken van een ander te bemoeien. In het onderhavige geval, de zaken van Hank.

Why don’t you mind your own business?
Mind your own business
‘Cause if you mind your business, then you won’t be mindin’ mine

Het lied is een countrysong in het rock ’n roll-idioom met een jazzy arrangement, alsof Django Reinhardt de gitaarpartij doet en Stephane Grapelli de viool. Het is meermaals gecoverd, onder andere door Taj Mahal en Henry McCullough. Ook zoon Hank Williams Jr. nam het op met Willie Nelson en Tom Petty.

Hank Williams Sr. was een van de belangrijkste singer songwriters van de vorige eeuw, die vele muzikanten na hem heeft beïnvloed, waaronder Johnny Cash, Bob Dylan, Elvis, Chuck Berry, The Beatles en de Stones. Uit dank is Williams in drie Halls of Fame opgenomen (Country, Songwriters en Rock ’n Roll) en in één Walk of Fame (Hollywood). Allemaal postuum, want Hank was al jaren dood.

Hij overleed op nieuwjaarsdag 1953 aan hartfalen, ontstaan door excessief drank- en morfinegebruik, en dat op een niet al te beste fysieke gesteldheid. Dat hij een paar dagen ervoor alle hoeken van een bar kreeg te zien had hem vermoedelijk ook geen goed gedaan. Hank werd slechts 29 jaar oud. Wellicht had ie zich in die bar beter met z’n eigen zaken bemoeid.

Keuze Annemarie Broek: Bobby Vee – The Night Has A Thousand Eyes (1961)

Met dank aan Buddy Holly

Bobby Vee werd op 30 april 1943 als Robert Thomas Veline geboren in Fargo, North Dakota, de staat die grenst aan Canada. Hij stamt uit een muzikaal gezin: zijn vader was beroepsmuzikant en speelde piano en viool. Toen hij 13 jaar oud was, kocht hij zijn eerste gitaar en vormde hij met zijn vrienden een bandje om de liedjes van zijn grote idool Buddy Holly na te spelen. Ze noemden zich The Shadows. Op 3 februari 1959 – the day the music died – verongelukte zijn idool samen met Ritchie Valens en The Big Bopper onderweg naar een optreden ergens in Minnesota, niet al te ver van Bobby’s woonplaats. Hij trok de stoute schoenen aan en bood aan om met zijn bandje te gaan optreden als een eresaluut aan zijn overleden held. Twee weken later al was hij geboekt voor een ‘echt’ optreden.

Dit was het begin van een decennialange muzikale carrière. Zijn eerste single Susy Baby werd een groot succes op alle regionale radiostations. Behalve als zanger trad hij op in een flink aantal Amerikaanse films. Zeker mag niet onvermeld blijven, dat hij al in 1961 een eigen versie van de videoclip had uitgevonden. Zoals vele van zijn tijdgenoten had hij ernstig te lijden onder de concurrentie van de British Invasion. Het was gedaan met de alleenheerschappij van zoetgevooisde, keurig gekapte zangers. Toch bleef hij door de jaren heen gewoon optreden.

Eind 1963 trouwde hij met zijn levenslange partner Karen Bergen. Samen kregen zij vier kinderen; zijn drie zoons gingen later samen met hun vader optreden. Vanaf 1980 organiseerde hij samen met zijn vrouw liefdadigheidsconcerten voor de muzikale en kunstzinnige vorming voor de kinderen in hun woonplaats. Helaas werd in 2011 bij hem Alzheimer geconstateerd. Dit maakte hij wereldkundig bij zijn laatste publieke optreden in 2012. Op 24 oktober 2016 overleed hij aan de gevolgen van zijn ziekte.

p.s. Bijzonder om te vermelden is dat Bobby Vee in het begin van zijn carrière nog een pianist zocht voor zijn band. Een zekere Elston Gunnn met drie n’s meldde zich en werd onderdeel van de band. Helaas was zijn pianospel beneden de maat – hij kon maar in één toonsoort spelen – zodoende volgde zijn ontslag al spoedig. Deze Elston Gunnn werd later bekend onder de naam Bob Dylan. De heren bleven wel goed bevriend overigens.

Keuze Jasmijn Godding: Abwärts – Computerstaat (1980)

Het leven in een Computerstaat

Hoe ziet een week in een Computerstaat eruit?

Volgens Duitse post-punkers Abwärts begint het op maandag al goed, met ingezaaide angst voor buitenlandse politiek. Dinsdag staat in het teken van paniek in de openbare ruimte. Woensdag fluister over de koude oorlog. Donderdag wordt je vanuit het riool bespioneerd. Vrijdag behoort toe aan de mafia. Zaterdagavond hangt de KGB (ofwel de geheime dienst van de Sovjet-Unie) rond in Duitse bossen. En zondag? Tja, dan is alles dood. Met vriendelijke groet uit Stalingrad.

Gestript, dystopisch en onheilspellend schilderen de heren van Abwärts een beeld van een staat, in dit geval Duitsland, op het randje van de afgrond. Computers en controles vanuit de overheid maken de dienst uit. Privacy? Individualiteit? Vergeet het maar.

De Sovjet-Unie is weliswaar gevallen, maar de invloed van computers is er bepaald niet minder op geworden. Wat dat betreft heeft Computerstaat de tand des tijds (helaas!) goed doorstaan.

Keuze Henkjan Olthuis:  Hall & Oates – Private Eyes (1981)

Daar wel #1

Waarom deze song van Hall & Oates in de privacy battle staat zal niemand verbazen, de titel (en de clip) verwijzen al naar detectives, en ook de tekst maakt duidelijk waar het lied over gaat:

Private eyes
They’re watching you
They see your every move

De zanger die zijn geliefde ervan probeert te overtuigen dat ze geen geheimen voor hem hoeft te hebben, omdat hij toch al alles van d’r weet.  Het heeft niet het beklemmende van “Every Cake You Bake” van The Police, maar helemaal vrolijk word je anno nu niet van zo’n liefdesverklaring.

De belangrijkste reden voor mij waarom ik dit lied kies voor deze battle, is omdat het een lied van Daryl Hall en John Oates is. Ik ben groot bewonderaar van dit duo, ze hebben zo ongelofelijk veel mooie muziek gemaakt samen. Ze horen in hun vaderland tot de Grote Artiesten (deze song was daar een van hun vele #1 hits), maar hier lijken ze vergeten te worden. Eén magere notering in de Top2000, en niets in onze Snob200! Erger nog: op de keuzelijst vind je ze onder “vergeten hitjes” nondeju. Hoog tijd om daar wat aan te doen.  M’n schoonzoon heb ik al overtuigd, nu de Snob2000 stemmers nog.  

Keuze Erik Stam: Bruce Springsteen & The E Street Band – Santa Claus Is Coming To Town (1981)

Aan de andere kant

You better watch out
You better not cry
You better not pout
I’m telling you why

Privacy. De meeste van ons ziet hun privacy als een groot goed. Het is natuurlijk wel afhankelijk aan welke kant je staat want niemand wil dat anderen precies weten wat je uitspookt. Maar wie heeft er niet ooit bedacht dat het wel handig zou zijn als je precies de gedachte van een ander zou kunnen lezen? En soms zetten we een vermeend alziend oog zelfs in voor een eigen doel. De meeste mensen hebben als kind wel gehoord dat ze iets wel of juist niet moesten doen want: ‘zorg maar dat Sinterklaas het niet ziet’. En zo gebeurt het ook in de Engels sprekende landen. Zoals onder andere te horen is in de Bruce Springsteen versie van Santa claus is Coming to town.

He sees you when you’re sleeping
He knows when you’re awake
He knows if you’re been bad or good
You better be good for goodness sake.

Het alziende oog functioneert ook als dreigmiddel. Zonder enige vorm van privacy en met de belofte dat cadeautjes uit zullen blijven als je niet gehoorzaamt. Het lijkt bijna op het jong voorbereiden op een soort van politiestaat, maar dat is vast te ver gedacht. Ondertussen heb ik voor het schrijven van dit stukje 3x Google gebruikt…

Keuze Joris van der Aart: Rockwell – Somebody’s Watching Me (1983)

Houden de buren je in de gaten?

De eerste juridische definitie van het begrip privacy stamt al uit 1890. Het werd beschreven als het recht om met rust gelaten te worden. En dat is waar privacy nog steeds om draait. Wat ik doe gaat niemand wat aan, ik wil niet in de gaten gehouden worden, niemand mag ongevraagd meekijken bij wat ik doe.

Maar ja, in deze digitale tijd lukt dat steeds minder. Overal hangen camera’s, apps volgen ons en we zijn zo stom geweest om onszelf volledig afhankelijk te maken van enkele big-tech bedrijven die daardoor meer over ons weten dan wij zelf. En allemaal maar roepen dat we privacy zo belangrijk vinden!

Veertig jaar geleden hadden we dat probleem niet. We hadden geen mobiele telefoons, geen social media en ons leven speelde zich niet digitaal af. Toch was het toen ook al een thema, leren we van Somebody’s Watching Me van Rockwell. Hij zingt over hoe hij het gevoel heeft dat hij overal in de gaten gehouden wordt, terwijl hij als gewone man slechts met rust gelaten wil worden.

Het gaat natuurlijk over paranoia. Rockwell vroeg zich af of de buren hem in de gaten hielden. Waarschijnlijk deden ze dat niet. Maar als je dat nu zou vragen, dan is het antwoord: Waarschijnlijk wel. Met die vervelende Ring-deurbel bijvoorbeeld! Het zorgt dat Somebody’s Watching Me ook nu nog relevant blijft en dus uiteraard niet in deze battle mocht ontbreken.

Keuze Remco Smith: Het Goede Doel – Niemand Weet Dat Jij Bestaat (1989)

Een plek waar niemand bij komt

In De Cirkel, de min of meer dystopische roman van Dave Eggers uit 2013, volgen we Mae Holland die gaat werken bij het grootste bedrijf ter wereld: een combinatie van Facebook, Google, alle techbedrijven, noem maar op, die alles, alles maar dan ook echt alles van iedereen wil weten. En te weten komt. Iedere persoonlijke levenssfeer hebben wij als consumenten ingeruild voor content en daar maakt De Cirkel gretig gebruik van. We hebben immers niets te verbergen en als je zegt dat je wel wat te verbergen hebt, dan zul je ook iets te verbergen hebben. Als Mae Holland in de nacht in een roeibootje een meer opgaat, ervaart zij angst, beklemming en geluk. Niemand weet waar zij is: zal dat wel goed gaan? Anderzijds: even een moment voor zichzelf. Iets waar niemand bij kan, wat echt voor jezelf is, hoe mooi is dat? Je voelt haar beklemming, haar twijfel en haar geluk.

Al tijdens het lezen van De Cirkel dacht ik aan Niemand weet dat jij bestaat van Het Goede Doel. Henk en Henk waren in de jaren ’80 de Lennon en McCartney van de Nederlandse muziek. Souvenir uit 1989 is een muzikaal rijke en nauwelijks meer genoemde dus ondergewaardeerde plaat. Het derde liedje van deze plaat, Niemand weet dat jij bestaat, is een pamflet tegen grenzeloze controledrift van de overheid:

Alles wordt geobserveerd
Iedereen gecontroleerd
Alles wordt gerapporteerd
Iedereen geregistreerd

In 1989, ruimschoots voor algoritme, voor social media, voor Tech bedrijven, zette Het Goede Doel een monument op voor de persoonlijke levenssfeer. Een plek die je voor jezelf houdt, waar je gelukkig kunt zijn èn angst kunt voelen, een plek waar niemand bij komt.

Keuze Alex van der Heiden: Nina Hagen & Dee Dee Ramone – Lass Mich In Ruhe (1994)

God zij dank ben ik punk

Nina Hagen, de Duitse koningin van de punk treft vele bekende buitenbeentjes op haar pad. De bekendste voor ons Nederlanders is natuurlijk Herman Brood. Binnen de wereldwijde punk zal Dee Dee Ramone bekender zijn. Met deze wijlen bassist van Ramones nam zij een aantal nummers op waaronder Lass Mich In Ruhe.

Lass Mich In Ruhe is een aanklacht tegen alles en iedereen die iets tegen Nina Hagen heeft en haar simpele antwoord is: Laat me met rust. Zelfs Helmut wordt genoemd, ik vermoed een verwijzing naar de lang zittende bondskanselier Helmut Kohl. Ze haat hem, laat Hagen met rust. Maar gelukkig laat ze zich niet kennen, want …. God zij dank ben ik punk.

Keuze Quint Kik: The Police vs. Henry Mancini And His Orchestra – Every Breath You Take Peter Gunn (2001)

Privacygevoelige mashup

Vorige week overleed David Lynch, de man wiens Twin Peaks de wederopstanding van het televisiefeuilleton in gang zetten. Dé serie die dat eind jaren 90 verder in een stroomversnelling bracht, was The Sopranos. Drama op hoog niveau, over een maffiafamilie die je gedurende zes seizoenen steeds meer aan het hart drukt (ondanks al het akeligs dat de personages elkaar aandoen).

Ook op een ander vlak excelleerde The Sopranos: opvallende muziekkeuze ter ondersteuning bij de alle dramatische ontwikkelingen. Daarbij kregen de makers zo nu en dan advies van iemand uit de entourage van Tony Soprano: Silvio Dante, gespeeld door niemand minder dan Steven Van Zandt uit Bruce Springsteen’s E Street Band en sinds 2002 gastheer van Little Steven’s Underground Garage.

Er verschenen twee soundtracks van de Sopranos: Music from the HBO Original Series (1999) en de dubbelaar Peppers & Eggs: Music from the HBO Series (2001). De tweede hiervan opent met een mashup van Every Breath You Take en Theme From Peter Gunn. Een ware rage in die tijd, waar de broertjes Dewaele van Soulwax – in hun hoedanigheid als 2 Many DJs – flink garen bij sponnen.

De mashup van de Police en Henry Mancini Orchestra figureert in de eerste episode van het derde seizoen. Cinematografisch ook een soort mashup – een privacygevoelige – waarbij de alledaagse routines van vier gezinsleden worden afgewisseld met de verwoede pogingen van de FBI om stiekem afluisterapparatuur te plaatsen in het huis van familiehoofd Tony. Superspannend tot het einde!

Keuze Klaas Kloosterman: Casiotone for the Painfully Alone  – A Normal Suburban Lifestyle is a Near Impossibility Once You’ve Fallen In Love With an International Spy (2002)

She knew this day would come

Nou, de prijs voor de mooiste songtitel in deze battle is alvast binnen. En die voor het mooiste liedje ook. Casiotone for the Painfully Alone is het eenmansproject van Owen Ashworth die met de meest eenvoudige middelen (de Casio), spitsvondige teksten en een buitengewoon melancholische zang een maximaal effect sorteert.

Het debuutalbum van Casiotone heet Answering Machine Music. Als je het liedje van vandaag luistert, zul je moeten toegeven dat de vlag de lading volledig dekt.

Maar dan de hamvraag: Waarom is een voorstedelijke levensstijl nauwelijks nog mogelijk als je verliefd bent geworden op een overzeese spion? Dat wordt al snel duidelijk als je met je hoofd onder de vensterbanken duikt wanneer je de geblindeerde auto’s van de FBI (Dacia Sandero Stepway) je oprit op ziet rijden.

Get down! Get down! Get-t-t down! Get down!

The Sunday paper was scattered on the floor
Near where the FBI had kicked in their door

He was gone without a single kiss goodbye
They’d finally caught up with her international spy

Keuze Michiel Borst: Hard-Fi – Stars of CCTV (2005)

In de spotlights

CCTV staat voor Closed Circuit Television. Dit betekent dat er een beeldverbinding is over een gesloten circuit, met andere woorden niet publiekelijk uitgezonden. Het systeem is al bijna 100 jaar oud en werd rond de Tweede Wereldoorlog al geïntroduceerd. Door inzet van deze camerasystemen in de openbare ruimte daalde op veel plekken de criminaliteit, vooral in steden als New York en London. Voor de één een zegen, voor de ander een zonde.

De mannen van Hard-Fi maakten er in 2005 een liedje over. Het staat op hun gelauwerde debuutalbum met de gelijknamige titel, dat destijds werd genomineerd voor de Mercury Prize. Het is een lied met vleiende tekst over dit staaltje moderne techniek. Ongetwijfeld cynisch bedoeld, ook toen al. Een heerlijk nummer wat ogenschijnlijk rustig voortkabbelt maar zich laat meten met het betere werk van bands uit die tijd zoals Kaiser Chiefs en The Killers.

Wij zijn allemaal de sterren van de camera en we staan er goed en mooi op aldus Hard-Fi.

I’m going out tonight
I’ve got my hair just right
I’m always looking good
For the spotlight

Dit jaar bestaat het album 20 jaar. Een goede reden het via deze battle maar weer even in de “spotlights” te zetten. Om maar in CCTV termen te blijven.

De band nam nooit een officiële video op voor dit nummer. Via YouTube daarom de versie van een ijverige knutselaar, met beeldmateriaal van andere Hard-Fi songs.

Keuze Naomi Mertens: Marike Jager – Secret (2014)

Geheimen zijn er om te bewaren, maar soms niet voor altijd. In Secret, van het album Silent Songs, zingt Marike Jager over een geheim dat ze goed wil bewaren en dat uit zichzelf aan haar dreigt te ontsnappen, omdat het graag wil worden gedeeld met anderen en dus geen geheim wil blijven.

I’m keeping a secret, and it’s not supposed to get out
So I tied it up real good, just in case
One day I leave the door open
And it gave me that look when I covered its mouth

I used rope and some tape, and no way it would escape
And who’d ever walked by would have noticed it’s there
No, it’s mine, it’s mine, it’s mine

Het album Silent Songs verschijnt in de periode dat ze zwanger is van haar eerste kind. Het zijn veelal rustige liedjes, waarin ze zichzelf op gitaar begeleidt. Ze tourde ermee in kleine kerkjes en kleine zaaltjes, waarin het akoestische werk heel goed tot zijn recht kwam. In een interview uit 2019 vertelt ze over de periode die daaraan vooraf ging: We hebben er vijf jaar over gedaan om kinderen te kunnen krijgen. Hormooninjecties, IVF en uiteindelijk via ICSI. De plaat is een weergave van die lastige periode.

Natuurlijk is het makkelijk om dit liedje te interpreteren tegen die achtergrond. Maar er zijn ook andere betekenissen denkbaar. Iedereen herkent vast de moeite die het kost om niets te zeggen als er wel iets is om te verklappen. Ik ben daar in elk geval niet zo goed in en ben dan steeds bang dat iedereen het van mijn gezicht kan aflezen!

Keuze Johan Hol: Fabrizio Paterlini – I Can See You (2018)

Geruisloos bespieden

Als ik aan privacy denk dan denk ik vooral aan een grote Big Brother die overal in de gaten houdt wat ik aan het doen ben. Camera’s die tot op de minuut nauwkeurig hebben geregistreerd waar ik was; zonder dat ik me daar zelf heel erg bewust van ben wordt ik van zeer nabij bekeken en in de gaten gehouden.

Bij de keuze voor deze battle kom ik uit bij Fabrizio Paterlini met het nummer I can see you.
Ik heb heel bewust gekozen voor een klassiek nummer, zonder tekst. De titel verwoordt hier voor mij de spreekwoordelijke Big Brother en de lichte melodie van het nummer staat voor de onbewustheid van hoe en waar we nauwlettend in de gaten worden gehouden.

Eigenlijk is het een soort omgekeerde ‘je hoort me wel, maar je ziet me niet’.
Tegen Fabrizio zou ik dan ook willen zeggen: I can hear you.

Keuze Mersad: Magdalena Bay – Secrets (In Your Fire) (2021)

I don’t wanna feed more oxygen toYour fire, your fire

Anniko van Santen zei bij de Slimste mens dat ze een muur om zich heen heeft gebouwd en dat mensen eerst langs een slotgracht moeten om dichterbij haar te komen. Ik herken mezelf hier wel in. Maar ook buiten persoonlijk perspectief is privacy zeer belangrijk en relevant, denk alleen al aan de gevaarlijke ontwikkelingen rondom kunstmatige intelligentie. Kortom, een hele relevante battle.

Magdalena Bay is een popduo dat bestaat uit Mica Tenenbaum en Matthew Lewin. Ik heb al een blogje over het duo gepland dus ik zal hier meteen naar de muziek gaan. In 2021 bracht het duo hun debuutalbum uit: Mercurial World. Alle nummers zijn geschreven door Mica en Matthew en één van die nummers is het interessante, meeslepende en super gladde Secrets (Your Fire).

Het nummer gaat over gaat over onderlinge verbondenheid, privacy en digitale angst en ook over de behoefte om te blijven delen, om steeds meer van jezelf weg te geven aan anonieme vreemden in de hoop vrienden of fans te maken. En los van de tekst is het natuurlijk een heerlijke catchy mix tussen pop en R&B met de door mij zo geliefde retro (Y2K) invloeden. Het kenmerkende ‘fluitende’ 90’s hip hop instrumentaaltje werkt ook bijzonder goed. Een briljante productie! Mica’s prachtige vocalen mogen niet onbenoemd blijven. De clip, een eerbetoon aan de vroege dagen van het internet, is meer dan het kijken waard.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.