De Oudere Jongeren onder ons zullen het nog wel weten. Toch enige opwinding in de laatste periode van de negentiger jaren. Een nieuw millennium! De verwachtingen waren hooggespannen. Nooit meer dansen alsof het 1999 wordt, want dat jaar zou dan immers achter ons liggen. Dankzij ontelbare ICT-ers hebben we de millenniumbug overleefd (voor de Gen-Z-ers onder ons: vraag je ouders. En anders is Google je vriend). Communisme was tien jaar eerder verslagen, dus dat kon het probleem niet meer worden. Neoliberalisme was de nieuwe weg. Jaren van voorspoed en vrede zouden op ons af komen. De eenentwintigste eeuw: laat maar komen!
Inmiddels zijn we een kwart eeuw verder en is het tijd om de rekening op te maken. Wat is eigenlijk het beste ondergewaardeerde liedje van dit derde millennium na de start van de jaartelling – tot nu toe dan? Het beste ondergewaardeerde liedje waarover op dit onvolprezen forum, in de veertien jaar dat Ondergewaardeerde Liedjes bestaat (The New Radicals was ooit het allereerste op dit forum), nog nooit over is geschreven, uitgebracht op of na 1 januari 2000?
Keuze Remco Smith: D’Angelo – Untitled (How Does It Feel) (2000)
Tijdloos
Exact op 1 januari 2000 bracht D’Angelo zijn meesterlijke Untitled uit. Zo’n track waarvan je weet: die komt van Prince. Nou ja, had van Prince kunnen komen. D’Angelo en producer Raaphael Saadiq (zelf ook niet onverdienstelijk musicerend in het eerste decennium van dit millennium) schreven Untitled als ode aan His Royal Badness. Het kan haast niet anders of Prince moet met instemming, of misschien met onverholen jaloezie, naar dit nummer hebben geluisterd. Het heeft het sensuele dat Prince zelf al een aantal jaar niet op vinyl kon krijgen. De zang van D’Angelo is ongelooflijk mooi, het gebruik van koortjes iedere keer weer overdonderend, het arrangement om door een ringetje te halen. Het is heet, geil, verleidelijk. En ook nog eens prachtig gebracht.
Soul zoals deze track wordt niet veel gemaakt, te weinig. Dat is jammer want oude soul (en laten we wel wezen: ook dit nummer is al weer ruim 25 jaar oud) heeft iets tijdloos. Het had vijftig jaar geleden door Al Green gemaakt kunnen zijn, veertig jaar geleden door Prince, maar het had ook vijf jaar geleden op de plaat van Silk Sonic kunnen staan. Tijdloze, seksuele, sensuele muziek, met recht de beste muziek van dit millennium. Tot nu toe dan.
Keuze Vincent: Babyshambles – Fuck Forever (2005)
Rauw anthem
Een goed intro zet de toon van een nummer. De eerste noten geven vaak goed weer wat je moet verwachten bij de rest. Denk aan New Dawn Fades of How Soon Is Now en je weet: dit wordt niet prettig. Denk aan Davidian of Raining Blood en je weet: dit wordt hard en episch. Of Song 2 of Banquet voor een epische indie-intro van een meeslepend nummer.
In het begin van dit millennium is er meer dan genoeg geschreven over Pete Doherty. Over drank en drugs met name, over Kate Moss en natuurlijk Amy Winehouse. Maar niet over het feit dat hij na The Libertines met Babyshambles een redelijke comeback maakte, hoewel het niveau het niet haalde bij wat hij met Carl Barât deed bij The Libertines.
Maar. Echt een heel dikke maar. Fuck Forever is echt een van de beste nummers die uit de Engelse indie-scene ooit is voortgekomen. En dat start met het intro. Als ik zou moeten omschrijven hoe het klinkt, dan is het wat je krijgt als je Engelse indie vermengt met drank, nihilisme en boosheid. Rauw. En het nummer wordt maar niet slecht. Het is een anthem. Eentje van vuist in de lucht, meeblèren, arm om de schouder van een maat recht voor het podium en doorgaan tot het licht wordt buiten.
Keuze Peter van Cappelle: The Killers – When You Were Young (2006)
Zo puur hebben ze daarna nooit meer geklonken
De Zeroes en de Tens zouden mijn muzikale periode moeten zijn, omdat ik 11 jaar was toen de 21ste eeuw begon. Maar ik luisterde de eerste jaren vooral naar muziek die van voor mijn tijd was. Het duurde tot 2004 tot ik mij echt ging interesseren voor nieuwe muziek. Dat kwam door Take Me Out van Franz Ferdinand, dat mijn puberslaapkamer binnendonderde door hun optreden op Pinkpop in dat jaar. Waardoor ik erachter kwam dat er toch nog muziek werd gemaakt die mij aansprak. Maar dat die niet in de Top 40, maar voornamelijk in de indiehoek te vinden was. Het was een startschot van een ontdekkingstocht van bands als Franz Ferdinand, Editors, Kaiser Chiefs, The White Stripes, Arctic Monkeys, en ook The Killers.
Vooral die laatste band sprak mij erg aan, en heus niet alleen omdat Brandon Flowers zo knap was. Mr Brightside en Somebody Told Me waren gewoon heel erg catchy. Eigenlijk was ieder nummer op hun debuutalbum Hot Fuss raak. Maar daar deden ze twee jaar later met Sam’s Town nog een schepje bovenop. Wat eigenlijk hun Born To Run was, want het album was heel erg beïnvloed door Bruce Springsteen. Dat staken ze ook niet bepaald onder stoelen of banken. Niks voor niks kruisten hun wegen later nog meerdere wegen. Bij mijn eigen Pinkpopdebuut in 2009 verzorgden The Killers het voorprogramma van The Boss, maar kwam Brandon Flowers even later ook meezingen bij Thunder Road.
Op Sam’s Town stond de single When You Were Young. Misschien dan wel één van de bekende nummers van The Killers, maar vergeleken bij Mr Brightside of Human toch wat onderbelicht. Terwijl het met een videoclip van Anton Corbijn best hoge ogen gooide. De studioversie was alsof Springsteen extra versterkt was, maar misschien wel nog mooier was de akoestische versie die ze in de Abbey Road Studio in Londen opnamen. Zo puur hebben ze nooit meer geklonken na 2006.
Na de hit Human werden The Killers eventjes een mainstream band, maar de albums daarna waren nogal wisselvallig. Met uitzondering van het verrassende folk-americana album Pressure Machine uit 2021. Daarmee kwamen The Killers eindelijk weer eens met iets verrassends. Maar zo sterk als hun eerste twee albums is het niet meer geworden.
Keuze Quint Kik: Portishead – The Rip (2008)
Toegangspoort
Geen idee waarom ik het album Third (2008) van Portishead bij uitkomen negeerde. Het stond hoog in de eindlijstjes van de Britse muziekbladen Uncut en Mojo waarmee ik onder mijn kussen sliep. In 2015 vond het echter pas zijn weg naar mijn collectie, nadat een toenmalige collega met tipte dat een vriend zijn cd’s voor een habbekrats verkocht. Toch maar eens proberen, moet ik toen hebben gedacht.
Ik werd er met terugwerkende kracht compleet door weggeblazen: alleen al de verbluffende opener Silence, de door merg en been gaande basdrum van Machine Gun en het hevig ontroerende The Rip maken Third hands down tot het beste album uit de afgelopen 25 jaar. Wat mij betreft is dat niet onderhandelbaar: zelfs de klasse van het debuut Dummy van veertien jaar ervoor wordt ruimschoots overtroffen.
In mijn optiek verandert alles waaraan Beth Gibbons haar breekbare stemgeluid leent spontaan in goud: of het nu haar vorig jaar verschenen soloalbum is, haar samenwerking met Talk Talk-bassist Paul Webb (aka Rustin Man) of het nummer Mother I Sober van Kendrick Lamar, waarop ze meedeed en dat het zeer terecht schopte tot de eerste plek in onze ondergewaardeerde Deep Dive-podcast.
Vlak echter Portishead-oprichter Geoff Barrow niet uit, op wiens conto je de subtiele muzikale koerswijziging mag schrijven. Op Third verrichtte hij het grondwerk voor zijn latere, door krautrock beïnvloedde band Beak>, waar ik eerder dit jaar over schreef. Tegen The Rip zou je hooguit kunnen inbrengen dat Barrow wel erg ruimhartig de melodielijn leent uit Stromlinien van Michael Rother van Neu! Het is hem vergeven; een betere toegangspoort tot krautrock en Beak> had ik zelf niet kunnen bedenken.
Keuze Michiel Borst: Beach House – Myth (2012)
Mythisch Mooi
Door collegablogger Mers is het dreampop-duo Beach House al eens in het zonnetje gezet op dit forum. En terecht, want hun muziek is aanstekelijk mooi. Soort van regel bij Ondergewaardeerde Liedjes is om niet te bloggen over een eerder behandeld liedje. Gelukkig voor mij koos Mers voor het – ook prachtige – Once Twice Melody. Maar Myth is toch echt het absolute hoogtepunt uit hun oeuvre.
Opgericht in 2004 hebben frontvrouw Victoria Legrand en frontman Alex Scally door de jaren heen hun geheel eigen sound ontwikkeld. Met het vierde album Bloom uit 2012 bouwen ze voort op eerder werk maar bestijgen ze tegelijkertijd de mythische Olympus, zo goed is het werk.
Myth is de vooruitgestuurde single. Het doet nergens in de wereld iets in de hitlijsten maar scoort (in 2023) dan toch wel een mooie gouden status in Amerika (500.000 verkocht).
Al bij de eerste opvallende tonen dein je mee op een golf van geluk vermengd met melancholie. De prachtige instrumentale arrangementen met kronkelende gitaren en glinsterende synths maken het nummer uniek. Hoogtepunt is de overgang naar het melodieuze outtro kort na de laatste uithaal van zangeres Victoria. Het bezorgt mij elke keer weer kippenvel, fenomenaal.
Voor dit nummer werd geen officiële clip gemaakt. Er is een fan-versie met scenes uit de film Paris Texas (1984) die uitstekend past bij de muziek maar niet als volwaardig filmpje in dit blog te pluggen is. Kijk daarom vooral ook via deze link.
Keuze Erwin Tijms: Burial – Loner (2012)
Emotieve en intelligente dubstep
Net zoals veel collegabloggers heb ik al eens eerder over mijn meest favoriete liedjes van dit millennium geblogd. Geen wonder ook, want meer dan de helft van mijn leven speelde zich af in deze eeuw. Toch was de keuze voor deze battle reuze: er is nu eenmaal ontzettend veel mooie muziek gemaakt deze eeuw.
Het werpt voor mij wel de vraag op wat nu echt muziek is uit de 21e-eeuw (of, tikje flauw, het derde millennium). Ik kom eigenlijk maar tot één écht nieuw genre en dat is dubstep. En natuurlijk, dat heeft ook z’n voorgangers in 2-step en drum & bass, maar het is wel echt een nieuw soort geluid. Met zo’n bass drop erin.
Burial heeft dubstep als muzikant echt verder gebracht. Zijn tweede album, Untrue, staat bekend als een van de belangrijkste elektronische albums van deze eeuw. Ik zou het bijna post-dubstep willen noemen. De nummers zijn niet zozeer gericht op de dansvloer, maar eerder emotief en zijn ook nog eens voer voor je hersenen.
Na dit album koos hij niet voor de makkelijke weg. In plaats van albums bracht hij zo af en toe een EP uit. En de muziek op die EP’s ontwikkelde zich steeds verder. Zijn beste EP is wat mij betreft Kindred uit 2012. Drie meesterlijke nummers, waarvan Loner me de laatste tijd het meest bevalt. Een nummer met een melancholische, trieste ondertoon. Maar wel met een pompend ritme en synths die maar door blijven gaan. Zwaar bewerkte samples in dienst van sferische muziek. Je voelt de loner vervreemd maar vrij door Londen reizen.
Na Kindred bracht Burial nog meerdere EP’s uit. Op sommige nummers, zoals Nightmarket en die op The Antidawn EP, is bijna geen beat meer te bekennen. Van dubstep naar ambientesk. Het is een fascinerend oeuvre dat in alle opzichten bij dit millennium hoort.
Keuze Alex van der Meer: SOPHIE – BIPP (2013)
MONUMENT
Onvoorstelbaar! BIPP van SOPHIE verscheen in 2013, maar het klinkt als een nummer dat meer thuishoort in een tijd die nog steeds moet komen. Het is een nummer dat de wetten van pop en dance herschreef. Je hoort nergens een couplet-refrein-structuur. Het genre was in 2013 nog lang niet herkenbaar. SOPHIE maakte hyperpop voordat het zo genoemd werd. BIPP was SOPHIE’s visitekaartje, een clubtrack ontstaan uit een mengsel van noise, avant-garde, elektronica en onmogelijke fantasie. BIPP kon alleen geboren worden dankzij de immense creativiteit van een vrije geest die buiten alle kaders durfde te denken.
BIPP was een bom toen het uitkwam. En de dreun is nog steeds voelbaar. Zonder BIPP geen Charli XCX zoals we haar nu kennen, geen 100 gecs en geen glitch-tik in mainstream pop. SOPHIE veranderde hoe producers dachten over geluid. Nu, ruim een decennium later, klinkt BIPP nog steeds als de toekomst. Niets eraan voelt gedateerd. SOPHIE overleed in 2021, veel te vroeg. Maar BIPP leeft! Als monument en als grensverleggend en ‘Sophiesticated’ meesterwerk dat alles anders maakte.
Keuze Willem Kamps: Yorick van Norden – Divide and Rule (2015)
Ronkende parel
Al ruim een halve eeuw is muziek een van de belangrijkste aspecten van mijn leven, en dan tel ik die matige jaren 80 niet eens mee. Welbeschouwd kun je zeggen dat de ene helft van die vijftig jaar in de vorige eeuw lag en de andere in deze. Ontelbare liedjes heb ik voorbij horen komen, de ene mooier en waardevoller dan de andere. Ook hopen kutliedjes, waarvan je sommige later toch leert waarderen. En dan komt medeblogger Remco Smith met een onmogelijke opgave: benoem het beste liedje van de afgelopen 25 jaar.
Peinzend zat ik dagen voor me uit te staren, in gedachten al die liedjes aflopend. Niet te doen. Doorwaakte nachten met hetzelfde stramien en eindelijk, eindelijk wist ik het. Dan nog, het beste? In elk geval een liedje waar ik rond voor uitkom dat ik het ontzettend lekker vind. Bovendien zeer ondergewaardeerd, want volgens mij heeft het weinig gedaan, behalve dat het een tijdje op Pinguin Radio te horen was: Divide and Rule van Yorick van Norden.
Het staat op zijn eerste soloplaat Happy Hunting Ground en laat horen waar Yorick de mosterd haalt. Het is een mix van The Beatles (de zang) en Neil Young (het gitaarwerk). In verkeerde handen kan er dan nog van alles misgaan, maar Yorick maakt er een overweldigende rockende en ronkende parel van. Het mooie is dat dit zeker niet de enige parel is die hij tot nog toe heeft geleverd. En al zingt Yorick Divide and Rule, eigenlijk brengt dit lied deze en de vorige eeuw prachtig samen. Yorick rules!
Keuze Marco Groen: Bloid – Ein, Zwei, Die (2015)
Pure kwaliteit
Zen and the Art of Motorcycle Maintenance zou in elke huiskamer op de boekenplank moeten liggen. Centraal in dit boek staat de vraag wat nu precies kwaliteit is, gekoppeld aan het verschil tussen mensen met een rationele kijk op het leven en de romantici. In een ander leven heeft de protagonist zich hierin op een nogal verregaande wijze verdiept, wat uiteindelijk tot resultaat had dat hij krankzinnig werd. Een elektroschokbehandeling was nodig om hem weer terug op aarde te krijgen. De waanzin was daarmee verdreven, maar zijn werkgeheugen eveneens. Op veel gebieden moest hij opnieuw kennis maken met verschillende facetten van het leven, waaronder zijn relatie met zijn familie. Gaandeweg het proces komt hij zijn eigen oude geschriften tegen en gaat ze lezen. Dit zet voor de tweede keer het denkproces in gang van wat kwaliteit nu precies inhoudt. Het blijkt een nogal lastig te duiden begrip. In de geschriften (zijn eigen werk) leest hij dat kwaliteit niet per se subjectief is, hoewel een strakke definiëring ervan wellicht buiten de macht van ons denkvermogen ligt. Dit is tevens het punt dat hij wederom kan ‘kiezen’ of hij een poging gaat doen om het begrip te doorgronden (wat hem waarschijnlijk opnieuw krankzinnig zal maken), of dat hij het onderwerp laat liggen en kiest voor een normaal leven met zijn hervonden zoontje.
Met dit in het achterhoofd plofte er een voorstel in de mailbox om iets te schrijven over Het Beste Nummer van dit Millennium. Vooral gezien het feit dat deze site de naam Ondergewaardeerde Liedjes draagt is zo’n verzoek puur sadisme. Aan de andere kant biedt het mogelijkheden. Want ik heb nog wat goed te maken met een zekere metalband. Als ik een leuk liedje van hun plaats onder bovenstaande titel dan is alles weer pais en vree, toch?! Dan is het ons vast vergeven dat we in het Patronaat de grote zaal opzochten om Jiluka te gaan zien, in plaats van in de kleine zaal Bloid te aanschouwen.
De keuze valt op Ein, Zwei, Die. Van Bloid dus. Want dat is zo ongeveer het beste nummer van de afgelopen 25 jaar, sprak hij met een schijnheilig gezicht.
Keuze Renate van Klinken: Sara Bareilles – She Used To Be Mine (2015)
Tearjerker ballad van jewelste
Sommige dingen in het leven zijn niet eerlijk. Zo is het oneerlijk hoe getalenteerd Sara Bareilles is. Maar het is óók oneerlijk dat maar zo weinig mensen dat lijken te weten, al geeft dat laatste me wel extra reden om eens over haar te schrijven. Zeker in Nederland is Sara Bareilles toch vooral die dame van one hit wonder Love Song, al heeft ze daarna ook nog wel wat kleine hits gehad.
Hoewel ik al enkele dagen weet dat ik over Sara Bareilles wil schrijven in deze battle, beslis ik nu pas dat mijn bijdrage over She Used To Be Mine gaat, en dan met name over de versie die ze samen met een orkest en Rufus Wainwright opnam. De andere optie, Once Upon Another Time, óók met orkest, wil ik niet onvermeld laten.
She Used To Be Mine komt uit de door Bareilles geschreven musical Waitress. Een tearjerker ballad waar je u tegen zegt, over het kwijtraken van jezelf. Het is door meerdere artiesten gecoverd. De covers van mannelijke zangers raken me niet zo, omdat de betekenis van het lied compleet verandert zodra het door een man gezongen wordt. Maar deze versie … Ik weet niet waar ik moet beginnen met superlatieven. De stemmen van Wainwright en Bareilles samen zijn echt prachtig, met name wanneer Wainwright een hoge tweede stem zingt. Het orkest maakt het helemaal af. Beide zangers zingen de tekst zó doorleefd, zó doorvoeld. Misschien wel het mooiste nummer van dit millennium. Maar daar kan ik morgen ook weer anders over denken.
Keuze Mersad: Lana Del Rey – High By The Beach (2015)
Een muzikaal en cultureel fenomeen
Eén beste liedje kiezen is natuurlijk onmogelijk. Iedereen zal het gevoel hebben dat er ten onrechte artiesten en nummers worden overgeslagen, dus ik hou het simpel. Wat vormt in mijn eigen leven de muzikale rode draad als ik kijk naar de muziek van de afgelopen 25 jaar (ik ben zelf pas eind jaren 90 geboren)? Ik zit natuurlijk helemaal aan boord van de K-pop trein, een muziekgenre dat ik door de jaren heen echt heb zien opkomen. Ik heb er al een paar keer over geschreven. Amy Winehouse komt ook meteen in me op. Wat had zij ons wel niet kunnen brengen als ze nog had geleefd. Maar als er één muzikaal en cultureel fenomeen voor mij centraal staat dan is het Lana Del Rey.
Taylor Swift noemde haar enkele jaren geleden nog de meest invloedrijke artiest in de popmuziek. Of je Lana’s muziek als pop kunt omschrijven weet ik niet. Dreampop misschien. En veelal alternatief of toch zeker met een alternatief randje. Maar het werd wel populair. En waar zoveel popmuziek nu wordt gemaakt door veelal dezelfde mensen bij dezelfde platenmaatschappijen, houdt Lana zelf de creatieve controle.
In 2015 bracht Lana het album Honeymoon uit. Het hemelse en melancholische High By The Beach is een prachtig zwoel, zweverig en duister zomernummer. Ik kies voor dit nummer omdat het veel van Lana’s stijlen bevat. Lana schreef en produceerde het samen met Rick Nowels en Kieron Menzies. De productie is buitengewoon schitterend en zit vol met prachtige elementen. Het refrein is een repetitief meesterwerk dat meteen in je hoofd blijft hangen. Het stuitert als het ware op een heerlijke manier met z’n schitterende hook: luister ook naar Lana’s achtergrondvocalen. Je wordt constant in vervoering gebracht door de hypnotiserende synths en verrassende hiphop-elementen die worden gecombineerd met spookachtige orkestrale orgelmuziek en elektronische muziek. Lana’s stem is buitenaards. Ik kan niks slechts over dit nummer zeggen.
Keuze Johan Hol: Ólafur Arnalds – Árbakkinn (2016)
IJsland muziekland
IJsland. Land van vuur en ijs. Een onuitputtelijke bron van inspiratie voor muzikanten. En de rode draad door de muziek die ik de afgelopen 25 jaar veelvuldig beluisterd heb en de vele muzikanten die ik heb mogen leren kennen.
Denk aan Sigur Ros, Jóhann Jóhannson (kijk de film The Theory of Everything en luister vooral naar de muziek), Múm, Seabear, Sóley, Sin Fang, Hjaltalin, maar ook aan artiesten die naar IJsland trokken en er hun liefde voor muziek terugvonden zoals Damien Rice, Damon Albarn en Ryan Karazija (Low Roar).
En toch valt mijn keuze voor deze battle op die andere IJslandse muzikale duizendpoot: Ólafur Arnalds. In 2016 bracht Arnalds met Island Songs een muzikaal filmproject uit waarin hij de culturele en muzikale invloeden van zijn land in beeld wil brengen.
Mijn keuze voor deze battle is gevallen op het eerste nummer van deze bijzondere reeks: Árbakkinn. Het nummer begint met een gedicht van en voorgedragen door Einar Georg Einarsson (Leuk weetje is dat Einarsson de vader is van Ásgeir en een groot deel van de IJslandse teksten schreef voor zijn debuutalbum Dýrð í dauðaþögn).
Voor ieder nummer van het project is een aparte webpagina gemaakt die ook nu, bijna 10 jaar later, nog te bekijken is.
En waarom dan dit nummer voor deze battle? Omdat het nummer me iedere keer weer weet te raken, kippenvel geeft en me in een tijdmachine binnen een seconde van de Nederlandse hectiek naar de IJslandse rust weet te brengen.
Wel jammer dat het geen enkeltje maar een retourtje Tilburg-Hvammstangi is.
Keuze Brian van Heijningen: Villagers – The Waves (Live at RAK) (2016)
Een perfecte versie vanuit een legendarische studio
Wanneer is een liedje nou perfect? Als er een remix wordt gemaakt, die ene studiotake zonder fouten of tijdens een live optreden waarbij het publiek het nummer tot hogere sferen brengt? Conor O’Brien, de singer-songwriter, zanger en gitarist waar de band Villagers om draait, is er nog naar op zoek. Dat blijkt wel uit het feit dat er tegenwoordig live nog steeds veel aan het nummer gesleuteld wordt en geen uitvoering hetzelfde is.
Daarom wil ik in deze battle niet alleen de aandacht van de lezers op dit bloedmooie liedje brengen, maar ook de helpende hand uitsteken naar de band in kwestie. Die perfecte versie bestaat namelijk al en die heeft prompt voor het mooiste nummers van dit millennium gezorgd. De live-versie heeft die mooie opbouw, het gevoel in de stem die de poëtische teksten draagt, het beklemmende zweterig gevoel en de overgang van totale rust naar een explosie aan energie.
Niet toevallig dat deze versie in de legendarische Londense RAK studio is opgenomen. De mooiste liedjes van het millennium ervoor zijn hier opgenomen. Wat dacht je van Fairytale of New York of Bigmouth Strikes Again? Zonder twijfel is hier iets van aan de muren van blijven kleven wat doorgesijpeld is toen Villagers deze versie van The Waves opnam.
Keuze Leendert Douma: Lorde – Liability (2017)
Het eenzaamste liedje van de 21e eeuw
Wie was toch dat meisje dat kort na zijn overlijden een imponerend eerbetoon bracht aan David Bowie, samen met zijn eigen band? Tijdens de Brit Awards in 2016 zong ze een ontroerende versie van Life On Mars? en had daarmee net zoveel impact als het icoon deed in zijn leven. Ze bracht de zaal in tranen. Dat meisje was Ella Marija Lani Yelich-O’Connor, alias Lorde. Ze was toen 19 jaar oud. De echte snobs kenden haar al van briljante hitjes als Royals en Tennis Court een paar jaar eerder. David Bowie was zo’n snob. Hij plugde Lorde waar hij maar kon. Dus het was duidelijk dat zij het ‘officiële eerbetoon’ zou zingen.
The truth is I am a toy that people enjoy
‘Til all of the tricks don’t work anymore
And then they are bored of me
Was het een van de ‘trucjes’ van Lorde, waarna de mensen zich verveeld afkeren? – zoals ze zelf stelt in Liability. Nou nee, Lorde had (en heeft) nog heel wat voor ons in petto. Na het eerbetoon volgde het prachtalbum Melodrama. Daarop staat het nummer Liability, het meest eenzame liedje van de 21e eeuw. Waar David Bowie een soort sociaal genie is, is zijn protegé onzeker en angstig. Ze lijkt niet goed in staat banden aan te gaan (het even briljante als grinchy duet met Charli xcx is daarvan een voorbeeld). Laat staan een relatie. Ook in Liability loopt het fout.
So I guess I’ll go home
Into the arms of the girl that I love
The only love I haven’t screwed up
She’s so hard to please, but she’s a forest fireI do my best to meet her demands, play at romance, we slow dance
In the living room, but all that a stranger would see
Is one girl swaying alone, stroking her cheek
Wat een treurig beeld… Lorde is weer eens op zichzelf aangewezen. Het lijkt haar levensverhaal te worden. Na Melodrama volgde een wat luchtiger album – Solar Power – maar dat werd door iedereen de grond in geboord. Ze ontwikkelde een eetstoornis. Ze was de verbinding met haar lichaam kwijt, zo verklaarde ze zelf. Ze vocht zich terug. Vorige week kwam ze met een overdonderende nieuwe plaat: Virgin. Met wel heel origineel en intiem artwork.
Liability als leidraad en als levensverhaal. Het nummer staat nog steeds op haar repertoire. Maar de mooiste uitvoering was op 11 maart 2017 in het programma Saturday Night Live (na aankondiging van Scarlett Johanson, het leven kan zo mooi zijn). Lorde overtuigt met haar stem, met haar kostuum en met haar performance. Zoals het een Bowie-protegé betaamt.
Keuze Freek Janssen – Hozier – Movement (2019)
De 21ste eeuw is van de alleskunners
In de appgroep van de bloggers van Ondergewaardeerde Liedjes werd ik (niet geheel onterecht) uitgemaakt voor ‘oude man’ toen ik schreef dat ik de 21ste eeuw tot nu toe weinig innovatie in de popmuziek had gebracht. Geef toe: hoeveel nieuwe genres kun je benoemen die de afgelopen 25 jaar het levenslicht hebben gezien?
Enigszins opgelucht was ik dat Peter van der Ploeg het met mij eens blijkt te zijn, in zijn bloemlezing van een kwart eeuw popmuziek in NRC:
In de eerste 25 jaar van de 21ste eeuw is het niet de popmuziek zelf die het meest opvalt (sorry Coldplay, sorry Britney), maar hoe we eraan komen.
Waar ik deze eeuw het meest van onder de indruk ben, is van muzikanten die alle genres aan lijken te kunnen. Die moeiteloos switchen van hiphop naar rock en van pop naar jazz. En die dan toch nog een eigen, herkenbare ‘sound’ hebben. Denk aan Paolo Nutini, St. Vincent, Rosalía, Daan. Ze hebben lak aan genres en doen alles even goed.
Dat brengt me bij een meningsverschil met Peter: in zijn Spotifylijstje met 101 liedjes die de eerste kwarteeuw van dit millennium kleurden ontbreekt (naast Call Me Maybe, Take Me Out en Gangnam Style) Take Me To Church van muzikale alleskunner Hozier. Deze man beheerst alles. Rock. Soul. Pop. Blues. Maar je hoort altijd met wie je te maken hebt.
Naast Take Me To Church scoorde de Ierse zanger vorig jaar nog een monsterhit met Sky Radio-fähige (en toch leuke) Too Sweet. Wij besteedden bij Ondergewaardeerde Liedjes slechts één keer aandacht aan Hozier, en wel aan Nina Cried Power, zijn krachtige duet met Mavis Staples.
Luister eens naar Movement van zijn album Wasteland uit 2019. Elke keer als hij ‘so move me, baby’ zingt, krijg ik kippenvel.
Keuze Hans Dautzenberg – Michael Head & The Red Elastic Band – Broken Beauty (2022)
Ja, ja mensen! Nieuwe ronden, nieuwe kansen! Komt allen en luistert naar deze geweldige plaat!
Hier in onze kraam vertonen de beste muziekexperts van ons land hun kunsten en zij, ja zij kunnen met absolute zekerheid verklaren dat Broken Beauty van Michael Head & The Red Elastic Band niet alleen een geweldig nummer is, maar zonder twijfel het allermooiste liedje van de laatste kwart eeuw!
Dit Meesterwerk, dit Grande Oeuvre, dit Monument, dit Magnum Opus, combineert perfect moderne productietechnieken met tijdloze emoties die elke generatie raken! Als een engel zweeft Michael door de muziek, terwijl de tekst je recht in het hart grijpt zoals geen enkel ander nummer dat kan. De manier waarop het nummer zich ontvouwt, met zijn prachtige arrangement van koperblazers en strijkers, getuigt van een diepe muzikale intelligentie die weinig hedendaagse nummers kunnen evenaren.
En dit is niet zomaar een mening, nee! Onze experts hebben alle hits van de afgelopen 25 jaar tegen elkaar afgewogen, en Broken Beauty steekt vandaag met kop en schouders boven alles uit. Komt dus allen en ervaar zelf deze muzikale revolutie! Laat u meevoeren op de golven van klank en geniet van wat ongetwijfeld het beste nummer van dit tijdperk is. U heeft nog nooit iets gehoord dat zo puur, zo krachtig en zo tijdloos is als Broken Beauty van Michael Head & The Red Elastic band!
Keuze Henkjan Olthuis: Tramhaus – Make It Happen (2022)
Rotterdams Anthem
Je kan er niet omheen, het defining event van deze eeuw is de coronapandemie. Niets had een grotere impact, op alles wat we deden. Het publieke leven kwam tot stilstand, dus ook de muziek.
Maar zoals een groot filosoof ooit zei: ‘Elk nadeel hep z’n voordeel’. Muzikanten hadden ineens veel tijd, tijd om nieuwe dingen te doen. Nieuwe songs schrijven, nieuwe samenwerkingen, nieuwe instrumenten spelen. Zo ook Lukas Jansen, Nadya van Osnabrugge, Jim Luijten, Julia Vroegh en Micha Zaat. Zij gingen samen jammen, het klikte, en het resultaat werd Tramhaus.
Mijn keuze voor beste liedje van deze eeuw (tot nu toe) is hun anthem Make It Happen. De inspiratie hiervoor kwam van de promotieslogan van de stad Rotterdam, die nogal misplaatst was in de ogen van Lukas, omdat echte problemen die echte mensen hebben niet worden opgelost. De huizensloop waar de clip over vertelt, of het racen in de straat waar de text over gaat.
De song is een van de vaste hoogtepunten van de liveshows van Tramhaus. Zit het dak er nog op? Dan gaat het er dan definitief af. De impact die de song op de zaal heeft is epic. Als je het meegemaakt hebt, zul je het met mijn keuze eens zijn.
Keuze Jeroen Mirck: Macklemore – Hind’s Hall (2024)
Free Palestine!
De twintigste eeuw was een tijdperk vol fameuze protestliederen. Van Dylan tot Lennon, van Sex Pistols tot Rage Against the Machine. Hoe anders is dat in het huidige millennium. Muziek is steeds meer marketing geworden. Artiesten tellen liever hun knopen en hun cash dan dat ze een deel van hun publiek voor het hoofd stoten met politieke statements.
Gelukkig zijn er nog steeds sterren die hun nek durven uitsteken. En dan bedoel ik meer dan een presidentskandidaat ondersteunen. Op 6 mei 2024 dropte de Amerikaanse rapper Macklemore een verbale bom genaamd Hind’s Hall. In een tijd dat rechtse politiek wereldwijd de boventoon voert en de retoriek over wat er momenteel gebeurt in Gaza primair pro-Israëlisch is (want anders ben je volgens populisten een antisemiet), neemt Macklemore het in stevige taal op voor Palestina en de mensen die daarvoor protesteren.
History been repeating for the last seventy-five
The Nakba never ended, the colonizer lied
If students in tents posted on the lawn
Occupyin’ the quad is really against the law
And a reason to call in the police and their squad
Where does genocide land in your definition, huh?
Hind’s Hall, vernoemd naar het vijfjarige Palestijnse meisje Hind Rajab dat stierf door Israëlische bommen, is een krachtig protestlied. Het grijpt je naar de keel en laat je niet meer los. Luister hier naar Macklemore’s uitleg dat de bevrijding van Palestina gelijk staat aan de bevrijding van alle mensen, dus ook het Joodse volk.
Muziek kan nog steeds het verschil maken door de vinger op de zere plek te leggen en ogen te openen. Het zou nog een jaar duren voordat regeringsleiders eindelijk durfden te opperen dat Israël genocide pleegt in Gaza. Protest is broodnodig om democratie levend te houden. Gelukkig zijn er ook nog altijd artiesten die durven te protesteren.