Ondergewaardeerde Liedjes gaat deze zomer op wereldreis. 31 dagen, 31 verschillende landen, 31 geweldige liedjes. Dompel je de hele maand juli onder in prachtmuziek uit de hele wereld.
Het eerste thema dat we deze zomer hebben maakt me bijzonder vrolijk. Voor muziek kijken we doorgaans veel naar dezelfde landen, terwijl zoveel andere landen vergeten worden. Ik ben langs vaderszijde Servisch en ik heb nog nooit een bijdrage geschreven over Servische muziek, terwijl ik het best veel luister. Waarom ik nog nooit een blog heb geschreven over de muziek weet ik eigenlijk niet. Hoewel ik in Nederland ben geboren luister ik al mijn hele leven naar Joegoslavische muziek. Er wordt hele goede muziek gemaakt en er zijn vele artiesten met prachtige stemmen. Als ik het heb over Servische muziek dan praat ik uiteraard ook veelal over muziek uit voormalig Joegoslavië aangezien veel artiesten uit de jaren 70, 80 en 90 nog steeds enorm grote namen zijn. Ik vind het ook belangrijk om het besef van de geschiedenis hierin te benoemen en ik ben ook wel geneigd om de woorden Servië en Joegoslavië door elkaar te gebruiken.
De wortels van mijn familie in Servië liggen in Novi Pazar, een stad die in het zuiden van Servië ligt. Een groot deel van mijn familie woont in de bergen die rondom Novi Pazar liggen. Ze wonen in het gebied/dorp Trnava (Raška). Al toen ik baby was kwam ik hier, dus het land voelt zeker als deel van mijn leven en daardoor de muziek ook. Het is een hele andere wereld dan hier. Zo herinner ik me nog tijden dat men in de bergen geen gewoon toilet had maar een hokje buiten met een gat in de grond. Ook was er geen douche. Voor dat soort luxe zaken moest je naar familie die in de stad zelf wonen. Ergens in de laatste 10-15 jaar werden de woningen in de bergen ook van deze gemakken voorzien. Uiteraard zijn de sporen van de oorlog ook nog steeds zichtbaar.
Ik ben wel blij dat ik al op heel jonge leeftijd heb mogen zien hoe anders het leven dan hier kan zijn (niet dat alles hier goed is). Ik herinner me nog dat een tante van mij ziek werd. Ze moest naar het ziekenhuis. Ambulances zijn er wel maar als het even kan breng je iemand daar zelf naar het ziekenhuis. Ik weet nog dat we zelf beddengoed moesten meenemen want meer dan een matras kreeg je niet in het ziekenhuis. Ik heb om me heen veel ellende en armoede gezien. Desondanks heb ik enorm warme herinneringen aan de vakanties die ik heb doorgebracht in Servië. En nu wordt het tijd om terug te keren naar de muziek.
Ceca, Lepa Brena, Vesna Zmijanac, Sinan Sakić, Šaban Šaulić, Indira Radić, Aca Lukas, Dino Merlin, Dragana Mirković en Ana Bekuta zijn namen die men hier waarschijnlijk niet kent maar in de Balkan zijn het zeer grote namen. In Servië en andere Balkanlanden heerst een hele uitgebreide en rijke traditie rondom traditionele (Folk)muziek. Het is muziek die echt verworven is met hun identiteit en cultuur. Ik luister zelf vooral veel Folkmuziek en dan met name de Turbo Folk die opkwam in de jaren 70 en 80 en nog altijd erg populair is. Deze muziek is rijk aan emotie, ritme en melodie. Kenmerkende instrumenten zijn de accordeon, viool, tamburica, gajde en frula. Behalve de viool hoor je de andere instrumenten amper in Westerse muziek, terwijl ze zorgen voor schitterende geluiden. Wat ik ook erg mooi vind is dat oude artiesten onder de jongeren nog enorm populair zijn en zonder moeite enorm grote concerten uitverkopen.
De eerste Servische artiest waar ik als kind gek op werd is Ceca. Ik luister nog steeds veel naar haar muziek. Voor deze bijdrage kies ik echter iemand anders uit: Zorica Brunclik. Zorica is inmiddels 68 jaar en is al 49 jaar actief in de muziekindustrie. Ze is één van de meest succesvolle Servische folkartiesten allertijden en nog steeds enorm populair. In 2014 gaf ze een groot concert om haar 40-jarige jubileum te vieren. Meer dan 30 artiesten verzorgden gastoptredens, waaronder Lepa Brena, Ceca, Dragana Mirković, Vesna Zmijanac, Saša Matić, Aca Lukas, Željko Joksimović, Sinan Sakić, Ana Bekuta en Aco Pejović. In 2022 gaf ze een groot concert om bijna 50 jaar in de muziekindustrie te vieren. Een van haar kenmerken is het opvallend roze haar dat ze al tientallen jaren zo draagt.
Een van mijn favoriete nummers van Zorica is Kada Bi Me Pitali. Dit betekent ‘als ze het me zouden vragen’. Zorica schreef het nummer zelf, onder het pseudoniem S. Orsana. Het is een liefdeslied en ik zal hierna ook de tekst vertalen voor de lezers. De tekst vind ik heel mooi geschreven omdat hij heel simpel is gehouden. Vaak zijn liefdesliedjes heel sip of juist heel vrolijk, terwijl Zorica over hele herkenbare, alledaagse situaties schrijft. Juist door het zo simpel te houden is het ontroerend mooi. De structuur van het nummer is ook simpel maar de zang, melodie en instrumentalen zijn zo leuk en aanstekelijk dat je niet anders kan dan ervan houden. Het eindresultaat vind ik echt prachtig. Dit is muziek waar je ontzettend blij van wordt. Liveopnamen van het nummer zijn fantastisch omdat het een publiekslieveling is.
Kada bi me pitali
s kim bih noći noćila
kada bi me pitali
s kim bih zore čekalaAls ze me zouden vragen
met wie ik mijn nachten zou willen doorbrengen
als ze me zouden vragen
met wie ik zou wachten op de dagenraadHej s tobom bih
noću zvezde brojala
hej s tobom bih
zori rosu ukralaHey met jou
zou ik ‘s nachts de sterren tellen
hey met jou
zou ik de dauw van de ochtend stelenKada bi me pitali
s kim bih gradom šetala
kada bi me pitali
s kim bih pesme pevalaAls ze me zouden vragen
met wie ik door de stad zou wandelen
als ze me zouden vragen
met wie ik liedjes zou zingenRefrein
Kada bi me pitali
da l’ sam se zaljubila
kada bi me pitali
ja bih svima priznalaAls ze me zouden vragen
of ik verliefd ben geworden
als ze me zouden vragen
zou ik het aan iedereen toegevenRefrein
