In de tweede helft van de jaren ’80 werd menig soulicoon van weleer herontdekt. Sam Cooke, Jackie Wilson, Nina Simone: dankzij commercials belandden ze met regelmaat bovenaan de hitlijsten. In sommige gevallen deed een film het belangrijke voorwerk: coming of age-klassieker Stand By Me leverde Ben E. King een re-entry op, dankzij de revival van de Blues Brothers herontdekten hele volksstammen Aretha Franklin. Sam Moore – de ene helft van het energieke duo Sam & Dave – moest het doen met de kwestieuze tienerflop Soul Man. Over een rijkeluiszoontje dat bruiningspillen slikt om onrechtmatig een beurs voor Harvard te bemachtigen. Daar hij gebrouilleerd was met Dave, zong Moore de gelijknamige klassieker opnieuw in. Met een opvallende keuze als stand-in: Lou reed.
Afgelopen vrijdag overleed de 89-jarige soul belter. Partner Dave Prater was hem al in 1988 voorgegaan, na een onfortuinlijk auto-ongeluk. Met hun doorleefde southern soul hielpen ze midden jaren zestig het Stax Volt-label uit Memphis aan de definitieve doorbraak naar een mainstream publiek. Met hun energieke podiumact wisten Sam & Dave ook een blank publiek tot ware extase te brengen. Kijk er de beelden van de Stax Volt-revue in Londen maar op na. Peter Guralnick’s soulbijbel Sweet Soul Music (1986) bevat een veelzeggende anekdote, waarin een beduusde Otis Redding – zelf toch ook geen misselijke performer – zweert nooit meer het podium te zullen betreden na Sam & Dave. These motherfuckers are killing me. I’m going as fast as I can, but they’re still killing me. Goddam!
Labelbaas Jim Stewart had de voorzienigheid het tweetal te koppelen aan een minstens zo energiek songschrijversduo. De hyperproductieve Isaac Hayes en David Porter tekenden voor de meesten van de hits; afgezien van Soul Man waren dat bijvoorbeeld You Got Me Hummin’, When Something Is Wrong With My Baby en I Thank You. En niet te vergeten Hold On, I’m Coming, het nummer waarvoor Porter naar verluid de ingeving kreeg op het toilet, nadat Hayes hem maande een beetje haast te maken. Vier southern soul albums leverden ze af, alvorens Moore in 1970 het solopad verkoos. Een jaar later waren ze weer samen, maar de samenwerking zou altijd onder hoogspanning blijven staan. In ’81 gingen de heren definitief uiteen, waarna Dave er een andere Sam bij zocht.
Sam vond de liefde, kwam zijn drugsverslaving te boven en deelde zijn ervaringen publiekelijk. Echt van de grond komen deed zijn solocarrière niet, maar Moore bleef tot ver in de jaren ’00 optreden: met de Blues Brothers, met Booker T. & MG’s en bij de inauguraties van Obama èn Trump. Hoe zeer Sam & Dave in Amerika ook erkend worden voor hun rol bij de doorbraak van die dampende soulvariant naar een breder publiek, in ons koude kikkerlandje lijken we ze goeddeels te zijn vergeten. Soul Man werd in 2017 voort het laatst gesignaleerd in de Top 2000. Laten we hopen dat ze dan tenminste elkaar daar boven weten te vinden. Met Dave’s bariton en Sam’s tenor en hun kenmerkende, aan de gospel ontleende call en response vocalen moet dat haast wel lukken: Wacht, ik kom eraan Dave!