Je zou het inmiddels niet meer denken, maar Eefje de Visser begon ooit met liedjes in het Engels. Tussen toen en nu zit echter heel veel tijd – en ook heel veel mooie dingen. Van het winnen van de Grote Prijs van Nederland in 2009 tot de eerste officiële release in 2011 tot een hit met Hartslag. Inmiddels is Eefje een zeer gewaardeerde gast op festivals, met een prachtige plek als headliner op het aankomende Best Kept Secret. Mogen we Eefje de Visser de Grande Dame van de Nederlandstalige alternatieve muziek noemen? Ja, dat mogen we. Maar tussen al die waardering is het voor ons natuurlijk de opgave… wat zien we over het hoofd? Wat zijn nou die ondergewaardeerde pareltjes van deze Grande Dame? Here we go!
Keuze Jeroen Mirck: Afdwaalt (2011)
Imposante spraakwaterval
Er zijn van die Nederlandse artiesten die vanaf hun allereerste noten meteen op het schild zijn gehesen als de nieuwe maatstaf. Goed voor je carrière, maar tegelijk een loodzware last. Eefje de Visser is zo’n lieveling van recensenten, muzieksnobs én publiek. En terecht, al vind ik dat haar recente werk nogal kritiekloos is ontvangen. Soms bekruipt me namelijk een lichte Eefje-moeheid en krijg ik de indruk een nummer al eens eerder te hebben gehoord.
Haar entree in de eredivisie van de nederpop was in elk geval onomstreden: een paar jaar na het winnen van de Grote Prijs van Nederland (hatseflats!) stond ze op 3 maart 2011 in tv-programma De Wereld Draait Door voor een vertolking van de eerste single Afdwaalt van haar debuutalbum De koek. Dat optreden stond direct als een huis.
Afdwaalt werd ook actief geplugd door OOR, dat het op een promo-cd had geplempt. Zo hoorde ik het nummer voor het eerst. Lekkere baslijn en synth-melodie, waarna een imposante spraakwaterval volgt over een afbrokkelende relatie.
Je hebt gegeten, gedronken, met me aan tafel gezeten
De rekening betaald en misschien ook aandacht geschonken
Je hebt me aangekeken en wist geen uitweg te vinden
Ik was niet hard, maar eerlijk
Ik was voorzichtig, maar in het echt spuw ik vlammen van woede
Bam, wat een binnenkomer. Je kunt zingen dat de liefde over is, je kunt schmieren dat je niet meer van iemand houdt, maar het zo feitelijk beschrijven maakt vele malen meer indruk. Qua tekst en productie doet Afdwaalt me vaak denken aan Hou Kontakt, een nederpophit van Herman Brood. Ook die tekst (van ‘selfkicker’ Johnny van Doorn) blinkt uit in het opsommen van feitelijke gebeurtenissen en benadrukt daarmee juist de gevoelens van de hoofdpersoon.
Hoewel Eefje de Visser nadien een enorme muzikale ontwikkeling heeft doorgemaakt, blijft Afdwaalt een sleutelnummer in haar oeuvre. Ik hoorde het haar indertijd ook spelen tijdens de Nacht van de Democratie in Paradiso. Dat zal een optreden zijn geweest dat ze zelf vermoedelijk snel wil vergeten. Haar muziek was geprogrammeerd als achtergrond terwijl ambitieuze Amsterdamse politicologie-studenten met elkaar stonden te kletsen over Mark Rutte en Lodewijk Asscher. Afwezigheid, drukte, leegte en onverschilligheid. Een dergelijk gebrek aan interesse heeft ze sindsdien niet vaak meer hoeven ondergaan.
Keuze Marèse Peters: Genoeg (2011)
Dit nummer brengt me nog altijd in vervoering
Er timmeren op dit moment een hoop Nederlandse vrouwelijke singer-songwriters aan de weg: de lijst is te lang om hier even op te sommen. En ik denk dat we Eefje de Visser (misschien samen met Wende Snijders) hiervoor verantwoordelijk mogen houden. De afgelopen 15 jaar heeft Eefje overtuigend laten zien dat je een succesvolle muzikale carrière kunt bouwen op sterke (Nederlandstalige!) teksten, mooie liedjes en indrukwekkende live-optredens.
Net als mijn collega-snobs ben ik fan van Eefje sinds Hartslag en haar eerste album De Koek. Haar liveshows staan hoog in mijn persoonlijke top 10 van beste concerten ooit. Er was zelfs dat jaar waarin ik haar twee keer live zag spelen: de eerste keer was ‘s zomers, in TivoliVredenburg. Weergaloos. Een klein half jaar later stond ze in een winters Carré. Vooraf twijfelde ik: zou dat tweede concert haar eerste van dat jaar kunnen overtreffen? Mijn twijfel werd weggevaagd: dat tweede concert was weer heel anders, en nog veel beter dan het eerste. (Als je tot hier bent gekomen met lezen, dan hoop ik dat ik je ervan heb kunnen overtuigen om een kaartje te kopen voor Eefjes aanstaande concert in Afas Live op 14 februari. Dat wil je niet missen!)
Knap hoe Eefje zichzelf blijft uitdagen en hoe ze live veel steviger uit de hoek komt dan op de plaat. Voor deze battle herluisterde ik haar albums en ik kwam tot een verrassende conclusie: Genoeg (het eerste nummer van haar eerste album) weet mij na al die tijd nog steeds het meest in vervoering te brengen. Dat heeft ongetwijfeld te maken met de meanderende meerstemmige zanglijnen in het refrein. En het contrast met de staccato gitaar in de coupletten. Luister nou zelf!
Keuze Naomi Mertens: Dat Kan (2012)
Bouwen aan een muzikale carrière
De eerste keer dat ik Eefje tegenkwam, stond ze met een gitaar ergens in de Groningse binnenstad tijdens het Eurosonic Noorderslag-festival van 2010. Ze wekte meteen mijn interesse met haar authentieke geluid en liedjes waarin niet alles meteen gezegd werd, maar waarin nog wat te raden overbleef. Het was een jaar voordat het album De Koek uitkwam. Dat stond vol met liedjes die ik (samen met mijn – toen nog – kleuter) in de auto meezong, maar die toch bepaald niet kinderachtig waren in betekenis en muzikale compositie. Haar muziek zou ik op dat moment nog typeren als singer-songwriter met een kleinkunst-randje. Pas later begon ze haar stem te vervlechten in de muziek en gingen tekst en klank meer in elkaar op. In 2012 stond Eefje op het Festival aan de Werf in Utrecht. Speciaal voor dat festival schreef ze het heerlijke lenteliedje Dat Kan. Ze zingt hierin dat ze graag een tent wil bouwen omdat het lente is.
In deze stad
Omdat hij openbreekt en omgebouwd wordt
En ik bouw ook
Precies dat is wat ze deed: schrijvend bouwen aan een muzikale carrière die nu tot volle bloei gekomen is.
Bijdrage Peter van Cappelle: Lise (2013)
Het (her)ontdekken van de buitenwereld
In de zomer van 2013 kreeg ik nog weleens old skool cd’s van nieuwe albums toegestuurd om te recenseren. Dat was prima, want het zorgde die zomer voor enige afleiding. Ik had in die periode in een zware burn-out van een baan waarin ik het liefst nooit meer terug wilde keren. De toekomst zag er op dat moment voor mij nogal onzeker eruit.
Eén van die nieuwe albums was het tweede album Het Is van Eefje de Visser. Terwijl ik het album beluisterde, viel één liedje mij gelijk op. Het kleine akoestische Lise. In eerste instantie werd ik geraakt door de melodie, maar ik begon ook mijn eigen invulling te geven aan de tekst:
Lise kijkt naar buiten en ze zegt
Er leeft ook nog van alles in de ruimte
Ergens in de ruimte
Loopt nog wat vriendelijks rond
En wat onschuldigs
En straks loopt ze rondjes om de bomen
Misschien paste ik het te veel toe op mijn eigen situatie van dat moment, en gaf ik er te veel een eigen invulling aan. Ik hoorde er een boodschap in dat niet alles verloren leek te zijn, en dat er in de wereld ook voor mij nog meer te herontdekken was om verder te kunnen in het leven. Ik had deze hoopvolle boodschap nodig om op de been te blijven.
Pas afgelopen jaar zag ik voor het eerst een concert van Eefje in TivoliVredenburg. Ik was haar tot Bitterzoet een beetje uit het oog verloren, maar haalde dat daarna hard in. Inmiddels had ook Eefje een behoorlijke ontwikkeling gemaakt. Ik zag een show die met geen enkele andere act te vergelijken was. Een concert dat een perfecte combinatie was tussen intimiteit en grootsheid van een stadionconcert. Nummers van haar eerste twee albums deed ze niet meer, maar dat is oké. Niet alleen zij heeft zich verder ontwikkeld, maar ik ook. Ik ben allang niet meer de persoon van de burn-out in 2013, en ik heb mezelf ook verder ontwikkeld. Ik luister nu naar een liedje als Lise terug met het gevoel dat ik inderdaad verder heb kunnen ontdekken wat er nog voor mij was weggelegd in de wereld.
Keuze Henkjan Olthuis: Scheef (2016)
Ook op Pinguin
Mijn feedvoor nieuwe muziek wordt voor een flink deel bepaald door Pinguin Radio. Vandaar dat ik dan wel over Eefje de Visser had gehoord (o.a. Grote Prijs gewonnen), maar nog niet veel van haar had gehoord. Tot in 2016 ze ineens ook op Pinguin Radio opdook. Met een lied dat atypisch is voor de zender qua genre, maar wat wel zo bijzonder is dat het ook daar geliefd werd (op #18 in de jaarlijst zelfs). Dromerige melodie, betoverende tekst, met prachtige zang die me meteen vastgreep.
Soms kijk ik om naar de Noordzee en dan duik ik kopje onder
Zo het zand uit m’n haar onder water daar waar ik mezelf niet hoor
De titel moest ik opzoeken, het ging om Scheef van haar 3e album Nachtlicht. Als single is niet echt een hit geweest, maar het gaf al wel aan welke richting Eefje op zou gaan met haar muziek, richting haar meesterwerk Bitterzoet (daarover hieronder meer) en de bijbehorende tour.
Keuze Stefan Koopmanschap: Wit Blad (2018)
Mooi, melodisch, dromerig en cryptisch
Ik weet oprecht niet meer precies wanneer ik de muziek van Eefje de Visser voor het eerst hoorde. Wel weet ik heel goed wat ik hoorde: Hartslag. Het nummer pakte me meteen. En ik was niet de enige. Heel Nederland leek het nummer in hun hart te sluiten.
Sindsdien komt Eefje regelmatig terug in mijn leven en in mijn playlist. De combinatie van dromerig, elektronisch, akoestisch en die prachtige stem bevalt wel. Juist ook de cross-over met een meer elektronische sound doet me goed. En van het spelen met de dance word ik heel blij. Tijdreis is daar een mooi voorbeeld van. Ook een bijzonder ondergewaardeerd liedje overigens. En die Falco Benz remix dan? Ook echt heerlijk.
Een andere opvallende track wat mij betreft is de samenwerking met elektronica-legende Nuno Dos Santos. Hier ontbreekt overigens, ondanks de liefde van Nuno voor techno, de beat. Maar dat maakt niet uit. Die is niet nodig. Er zijn wat lichte ritmische elementen en dat is voldoende. Verder is het vooral mooi, melodisch, dromerig en een cryptische tekst die precies klopt bij de onderliggende muzikale begeleiding. Zo, zo mooi.
Keuze Wouter Boers: De Parade (2020)
Nachtelijke festivals of het ontbreken daaraan
Ik ontdekte Eefje de Visser pas laat, erg laat, bij het uitkomen van haar album Bitterzoet in 2020. Plannen om haar live te zien werden direct in de kiem gesmoord door een zekere pandemie, maar vreemd genoeg bracht die lockdown ook een van haar mooiste live-registraties: op een grasveldje op een verder uitgestorven Lowlands-terrein, terwijl de zon ondergaat en de duisternis valt. Een bevreemdende, maar wonderschone setting voor een optreden.
En het is de herinnering aan betere tijden op datzelfde Lowlands-terrein (en ieder festivalterrein) die voor mij wordt vertolkt in De Parade: een nachtenlange samensmelting van drank, muziek en verliefdheid, aangeschoten omzwervingen door een continue menigte van onbekenden, tot je Hem of Haar weer tegenkomt en in de armen valt.
Wacht je op het vuur van een ander mens
Om mee samen te smelten
Het loopt verloren rond hier
Keuze Leendert Douma: Stilstand (2020)
Coronaplaat
Je slaapt op de rand
Maar dit is stilstand, waarom slaap je, waarom waarom jaag je niet?
Want dit is drijfzand, waarom zink je, waarom waarom drijf je niet?
Het begon in 2017 met de 17 van 17. Het jaar daarop kwam de 18 van 18 en vervolgens de 19 van 19, de 21 van 21, de 22 van 22, de 23 van 23 en eind vorig jaar publiceerde ik de 24 van 24 op mijn weblog. Telkens in de laatste weken bespreek ik de beste albums van het jaar met uitgebreide recensies. Het zal je misschien zijn opgevallen dat de 20 van 20 ontbreekt. Dat klopt. Half december 2020 werd ik met gillende sirenes afgevoerd door een ambulance. Ik werd direct de intensive care opgereden en in slaap gemaakt. Zes weken lang lag ik daar bijna dood te gaan door de ernstige gevolgen van corona. Half januari werd ik weer wakker. (Wie alles daarover wil weten en over hoe mijn zorgverleners de pandemie hebben ervaren, moet mijn boek Zijden Draadje maar eens lezen.)
Eefje de Visser bracht in 2020 het album Bitterzoet uit en dat zou toen mijn plaat van het jaar worden. Helaas gooide het virus roet in het eten. Sowieso werden La Visser en haar band flink getroffen door corona. De tournee die zou volgen op de release van Bitterzoet was stijf uitverkocht, maar geen enkel concert kon doorgaan. Niet alleen de tour kwam tot stilstand, ook de rest van de wereld. De fantastische derde single van het album werd dus symbolisch voor corona. Waarom zink je, waarom drijf je niet? De zwembadclip bij Stilstand spreekt ook boekdelen.
De Bitterzoet-tour werd vier keer uitgesteld, maar in 2022 kon de wereld eindelijk genieten van de briljante choreografie en podiumsetting bij de spannende elektronische muziek. Ik zag Eefje op Down The Rabbit Hole en werd op slag verliefd (niet in de laatste plaats omdat ze uiterlijk een beetje lijkt op mijn eerste grote liefde). Ik was voor het eerst weer op een festival en stond met tranen in mijn ogen voor het podium.
In 2024 bracht Eefje de Visser het album Heimwee uit. Is die terechtgekomen in mijn 24 van 24? Nee. Heimwee is prachtig, maar ik vond het album van haar achtergrondzangeres Meis interessanter: Zwart/Wit. Het toont maar aan dat Eefje en haar entourage niet stil zijn blijven staan sinds corona. Ik ook niet. Ik werd wakker uit het drijfzand, revalideerde als een razende en mijn leven kwam weer in beweging.
Foto Eefje: Jana Rodenbusch