In 1967 namen scholier Peter Gabiel en enkele schoolgenoten een demo op. Deze demo trok de aandacht van producer Jonathan King en al snel volgde een volwaardig album. Genesis was geboren. Na in een tijdsbestek van drie jaar ook drie drummers te hebben versleten, werd in 1970 Phil Collins aangetrokken. Tussen 1971 en 1974 bracht Genesis vervolgens liefst vier albums uit.
In 1975 stapte Peter Gabriel uit de band. Verschil in artistieke inzicht en gedesillusioneerd geraakt zijn in de muziekindustrie, maar ook de behoefte om meer tijd met zijn familie door te brengen waren de (officiele) redenen. Na 400 zangers op auditie te hebben afgewezen, werd door de bandleden besloten dat drummer Phil Collins ook de zang voor zijn rekening zou nemen.
Beide mannen, Gabriel & Collins, hebben naast hun werk ook solo flink aan de weg getimmerd. En dat brengt ons op de vraag wie nu de beste solo-artiest is? Hierbij dan ook een bloemlezing over ondergewaardeerde liedjes van ofwel Phil Collins, ofwel Peter Gabriel.
Keuze Klaas Kloosterman: Peter Gabriel – Water Music I/Here Comes The Flood (1979)
Meesterwerk met voorspellende waarde
Na drie opeenvolgende Genesis meesterwerken: Foxtrot (1972), Selling England By The Pound (1973) en The lamb Lies Down On Broadway (1974) hield Peter Gabriel het voor gezien bij Genesis. De rest was Gabriel ook wel een beetje beu omdat hij – vooral tekstueel en conceptueel – steeds vaker en nadrukkelijker zijn stempel drukte op het groepsgebeuren.
Een eerste nogal onevenwichtig soloalbum (1977) volgde waarop Gabriel driftig experimenteerde met muziekstijlen en soorten. Niet alle experimenten waren even geslaagd. Een van de mooiste nummers is Here Comes the Flood. Hierin waarschuwt Gabriel alvast, vooruitziende blik, voor de stijgende zeespiegel. Muzikaal gezien is het allemaal wat bombastisch.
Later (1979) nam Gabriel het nummer opnieuw op, samen met meestergitarist Robert Fripp voor diens eerste soloalbum Exposure. Muzikaal gezien een veel betere versie. Een eerste, andere versie dan die uiteindelijk op het album terecht kwam hoor je hieronder. Eerst het Eno/Fripp achtige Water Music I en daarna Peter Gabriel zichzelf begeleidend op de piano. Een tijdloos meesterwerk met zoals later duidelijk werd voorspellende waarde.
Keuze Jeroen Mirck: Phil Collins – I Missed Again (1981)
Totale misfit
Phil Collins krijgt van muzieksnobs niet de waardering die hij verdient. Het is bon ton om zijn muziek saai en vervelend te vinden. Dat is op zijn minst geschiedvervalsing, want bijna de hele wereld (dus ook menig snob) heeft op zijn muziek gedanst, gelachen, gehuild of gezoend.
Na acht jaar Genesis en een echtscheiding nam Collins in 1980 een album op dat zijn carrière én de popmuziek zou veranderen. We kennen Face Value vooral van de iconische hit In the Air Tonight, maar het bevat ook meerdere elementen die Collins tot zijn handelsmerk zou maken en die ook door andere artiesten actief zouden worden omarmd. Hij husselde met uiteenlopende stijlen, schreef zijn eerste mierzoete ballad (If Leaving Me Is Easy), maar sloeg toch vooral een voor die tijd nog best gedurfde brug tussen zwarte en witte muziek.
Als liefhebber van R&B wilde progrock-drummer Collins zijn muziek meer laten klinken als soul. Hij huurde een technicus in die met The Jacksons had gewerkt, maar de belangrijkste doorbraak voor zijn eigen geluid was het binnenhalen van de Phenix Horns. Ogenschijnlijk een totale misfit, maar blazers zouden uiteindelijk een wezenlijk element worden in zijn muziek, zeker op het album No Jacket Required uit 1985. Zijn eerste vingeroefening in die richting werd ook direct zijn eerste Amerikaanse hit: I Missed Again.
Het hele album Face Value gaat over de frustraties die hij voelde na zijn breuk met de moeder van zijn eerste twee kinderen, maar op deze track geeft hij die woede een verrassend luchtige draai. Die paradox tussen licht en zwaar is Collins ten voeten uit. Laat het je niet misleiden, maar geniet er gewoon van.
Keuze Alex van der Heiden: Phil Collins – I Don’t Care Anymore (1982)
Collins intro
Phil Collins is misschien wel de meest ondergewaardeerde muzikanten uit de vorige eeuw. Nee, zeker niet tijdens zijn hoogtijdagen en ook zeker niet toen hij de zang bij Genesis overnam. Hoewel, misschien zijn de die-hard Gabriel fans daar al afgehaakt. Maar Collins is vooral met terugwerkende kracht ondergewaardeerd geraakt. En toegegeven; ik ben ook niet de grootste liefhebber van zijn softsongs. Maar toch die messcherpe stem die doet het ‘m voor mij.
Zoals gezegd sla ik sommige hits over, maar juist de hits die Collins’ drums highlighten zoals In The Air Tonight mag ik graag horen. Een iets minder bekende hit in dit genre is I Don’t Care Anymore. Deze single heeft sommige hitlijsten betreden, maar niet meer dan dat. Onterecht, want luister naar die typische Collins intro op de drums. Als dat niet overtuigend genoeg is voor de Collins-haters dan: I Don’t Care Anymore!
Keuze Quint Kik: Phil Collins – Don’t Lose My Number (1985)
Stijlicoon
Voor deze battle moest en zou het iets worden van No Jacket Required. De grote commerciële doorbraak van de meest gehate popartiest uit de jaren 80: Phil Collins. Althans, zo viel te lezen in zijn autobiografie. Behalve verantwoordelijk voor het vernachelen van Genesis mach 2, gold zijn solocarrière als synoniem voor alles wat in dat decennium fout was aan popmuziek in het algemeen.
Nog het meest onthutst was ik over het feit dat nogal wat sneue rakkers de moeite namen om een Ik haat Phil Collins-Facebookpagina op te richten. Kom op mensen, dat verdient de goede man niet! Met die inhammen en dat matje leek hij misschien op die gekke oom, naast wie je liever niet wilde belanden je op het familiefeest. Maar hij is zoveel meer dan Phil the Shill, de quizmaster uit die ene Miami Vice-aflevering, die bezig is de boel te flessen.
Ik durf te stellen dat zonder zijn muziek die serie nooit zou zijn uitgegroeid tot stijlicoon. Don Johnson’s Ferrari scheurend over de nachtelijke boulevard van Miami’s artdeco-district zou lang niet zoveel indruk hebben gemaakt zonder het ijzingwekkende In The Air Tonight als soundtrack. Of de eerste aflevering uit het tweede seizoen: Crockett en Tubbs keren na een klus in New York per boot huiswaarts, op het melancholieke Take Me Home.
Die laatste was het slotakkoord en 4e single van No Jacket Required. Het funky Sussudio en de berouwvolle ballad One More Night gingen er aan vooraf. De derde single bleef hier te lande steken in de tipparade. Voorzien van één van de grappigste clips uit Collins carrière prè Genesis’ Land of Confusion en I Can’t Dance. Waarin hij niet alleen collega’s persifleert, maar ook de draak met zichzelf steekt. Hoe kun je zo’n man nou haten?
Keuze Remco Smith: Peter Gabriel – Red Rain (1986)
Mijn pa
Zoals wel meer veertigers – vijftigers, ben ik opgegroeid in een traditioneel gezin. Moeder thuis, vader aan het werk. Die van mij was hoofduitvoerder in de woningbouw: om half 7 de bouwhekken openen, ergens bij een woonwijk in aanbouw, minimaal een uur reistijd van huis af dus ook pas laat weer thuis. Ik heb die man wel gemist in mijn jeugd. Dat is geen verwijt, dat is hoe die generatie de taken had verdeeld. Ik ben blij dat ik de mogelijkheid heb er méér voor de kinderen te zijn.
Wat mij nu wel ontroert, is dat hij mij vanaf mijn 10de ongeveer persoonlijke cadeau’s voor de verjaardag gaf. Eerst een cassettebandje van Wham!, Make it big. Later muziek die steeds meer zijn smaak vertegenwoordigde, zoals in 1986, toen ik 13 werd. So van Peter Gabriel. Ik geloof dat ik de muziek toen best heftig vond, wat moeilijk te doorgronden. Met de jaren is het voor mij hele dierbare muziek geworden. Vanwege de gruizige stem van Gabriel, de oh zo fraaie zompige productie door Daniel Lanois. Maar vooral ook door het beeld van die man, die zich ongetwijfeld realiseerde dat hij er door het jaar heen niet voor de kinderen was, en met zo’n cassettebandje toch naar iets van verbinding met zijn zoon zocht.
Keuze Stefan Koopmanschap: Phil Collins – That’s The Way It Is (1989)
Nog steeds meer dan actueel
Eind jaren ’80 begon ik mijn eigen muzieksmaak te ontwikkelen. Ik begon naar de top 40 te luisteren en wat nog een veel belangrijkere impact op mijn muzikale smaak had was de opkomst van de housemuziek. Het was een raar grijs gebied tussen een periode in mijn leven dat ik vooral luisterde naar de muziek die mijn vader opzette, en zelf mijn eigen muziek luisteren.
Mijn vader had daarbij zeker geen slechte muzieksmaak. Naast (uiteraard?) The Beatles en soloprojecten van die band was dat heel breed: Van Doe Maar via Chris de Burgh met een afslag naar Synthesizer’s Greatest naar Paul Simon.
Zo tegen het eind van de jaren ’80 had ik mijn eigen walkman en maakte ik in aanloop naar de zomervakantie bandjes. Zo kon ik lekker muziek luisteren terwijl ik een boek aan het lezen was, om maar eens iets te noemen. Ik kan me een vakantie herinneren, en ik weet niet meer of dit Belgie, Luxemburg of Denemarken was, maar dat ik op de camping in mijn tent boeken van mijn favoriete schrijfster (Thea Beckman) aan het lezen was, en het bandje wat op repeat stond, dat was …But Seriously. En dan zeg jij
Maar Stefan, een bandje kan niet op repeat
Lange tijd had je gelijk gehad, maar ik had een fancy walkman met een nieuwe feature: auto-reverse. Als het einde van het bandje bereikt was, dan begon ie automatisch de andere kant van het bandje te spelen, zonder dat je ook maar hoefde om te draaien.
Ik kan heel …But Seriously nog precies uit mijn hoofd. Maar er was 1 liedje dat enorme indruk op mijn maakte. That’s The Way It Is. En of de muziek mij gevormd heeft, of dat mijn activistische ik al bestond maar nog moest ontwikkelen: Ik werd enorm geraakt door een liedje over een onrechtvaardige situatie die ieder moment beeindigd zou kunnen worden, maar wat maar niet gebeurde. Want that’s just the way it is. Nog steeds krijg ik kippenvel bij dit nummer.
Vraag iemand om een aantal nummers van Phil Collins op te noemen en je krijgt In The Air Tonight, Sussudio, Another Day In Paradise… maar deze hoor je niet vaak. En dat is zonde, want het is zo’n mooi nummer. En nog steeds meer dan actueel.
Keuze Renate van Klinken: Peter Gabriel – Washing Of The Water (1992)
De onvermijdelijke keerzijde van liefde
Eigenlijk zou ik in deze battle voor Phil Collins moeten kiezen. Ik was ooit bij een concert van Genesis (met Phil), en ken best de nodige muziek van de band. Toch stemde ik een tijd geleden niet mee voor de Ondergewaardeerde Playlist, want Genesis’ oeuvre uit de tijd van Gabriel ken ik niet. Gewoon niet. Compleet aan me voorbijgegaan. Dat zijn vertrek acht jaar voor mijn geboorte plaatsvond is geen excuus, er is genoeg moois gemaakt in de jaren zeventig wat ik wél heb meegekregen.
De cd We Can’t Dance van Genesis werd bij ons thuis vroeger grijs gedraaid. En ook enkele solo-nummers van Phil Collins vind ik prachtig. Maar ondanks dat ik best wel fan van Phil ben, er is één nummer van Peter Gabriel dat maakt dat ik toch voor hem kies. Zo’n liedje waarvan ik wil dat veel meer mensen het kennen, en dat ik om die reden graag een podium geef in deze battle.
Dat nummer is Washing Of The Water. Ik leerde het nummer kennen toen ik, bijna twee jaar geleden, een heel leuk koor ging dirigeren. Zij zongen een heel mooi arrangement. Het nummer hoorde bij het koor, alsof het voor hen geschreven was. Het nummer is warm, troostend en het vertelt een universeel verhaal. Over de onvermijdelijke pijn die liefde met zich meebrengt. Over de keerzijde van de medaille. Wat een geluk dat Peter Gabriel deze pijn heeft gevoeld. Want dat leverde ons een prachtig muziekstuk op.
Keuze Marcel Klein: Peter Gabriel – Playing For Time (2023)
Op hoge leeftijd nog relevant
Als Genesis liefhebber kan ik natuurlijk bij deze battle niet ontbreken. Collins of Gabriel, eigenlijk was dit voor mij geen echte moeilijke keuze, want ik heb altijd wat minder met het solowerk van Gabriel gehad. Nu was een deel van wat Collins heeft uitgebracht ook niet om over naar huis (of op deze site) te schrijven, maar een aantal nummers trok mij toch meer in het Collins kamp.
Tot nota bene vorig jaar. Inmiddels is Gabriel al op gevorderde leeftijd en toen ik hoorde dat er een nieuw album aan kwam, was ik niet gelijk enthousiast. Ook niet toen in de eerste nummers (los) voorbij hoorde komen. Het voelde daarnaast ook wel een beetje overdreven aan dat meneer Gabriel zijn album ook nog in verschillende mixen uitbracht alsof het om het 8ste wereldwonder ging.
Maar in de nachttrein van Utrecht naar Wenen en een paar dagen later weer terug viel niet alleen het kwartje. De strijd tussen Collins en Gabriel was gestreden. En Peter Gabriel was de absolute winnaar. Wat een album, in welke mix dan ook. Hij was er al sinds de jaren 90 mee bezig en bijna elke track was raak. Op hoge leeftijd, waarbij menig pensionado al rustig aan in een verzorgingshuis zit of in ieder geval gestopt is met enige vorm van werken, komt Gabriel met zijn beste plaat ooit.
En waar menig artiest de kunstvorm van de LP nog niet echt beschouwd als iets bijzonders, doet Peter dat wel. Met speciaal gemaakte schilderijen, teksten en inderdaad verschillende mixen, maakt hij van de fysieke LP vorm een statement.
Het beste nummer van het album (maar dan ook maar net) is Playing for Time. En dat is exact wat de beste man doet. Spelen met tijd! En daar geniet ik enorm van!
Keuze Leendert Douma: Peter Gabriel – i/o (2023)
Deel zijn van alles
I’ve got stuff coming out, stuff going in
I’m just a part of everything
Dat Peter Gabriel op grootse wijze kan uitpakken, dat wisten we wel. Het was indrukwekkend om te zien hoe hij vorig jaar Keulen plat speelde met nummers als Sledgehammer, Red Rain en de kippenveltrekkende anthem over Steve Biko. Maar de liedjes waarin hij het ‘klein’ houdt, hebben misschien nog wel de meeste impact. Zo staat het aangrijpende Don’t Give Up ieder jaar terecht hoog in de Top 2000.
Het titelnummer van zijn laatste album – i/o uit 2023 (lees mijn recensie hier) – is ook zo’n mooi klein liedje. Hierin zet de songwriter eenvoudig zijn filosofie neer: De mens is onderdeel van alles om hem, haar of hen heen. Dat merk je al bij zoiets simpels als een wandeling met de hond.
I walk with my dog and I whistle with the bird
I’m just a part of everything
En dat gaat ook door na de dood.
I’ll be all laid to rest in my proper place
Into the roots of an old oak tree
Where life can move freely in and out of me
I’ll have stuff coming out and stuff going in
I’m just a part of everything
Wat betekent i/o eigenlijk? De afkorting staat voor input/output. Stuff going in and stuff coming out (maar andersom rijmde dus beter). Maar Io is ook de naam van een maan bij Jupiter. Dat is de eindbestemming in het boek 2001 A Space Oddyssey van Arthur C. Clarke, waar de mensheid een grote stap vooruit zou maken – waar de mens David Bowman letterlijk deel wordt van het universum. Maar dat is weer een ander verhaal. Peter Gabriel’s i/o houdt het juist klein en aards. Daarom hou ik zo van dit nummer.
