Het geweten van Nederland is niet meer. #RIP Wim de Bie.
(Dat laatste kan mij nog wel eens op een postume schoffering komen te staan, met stukjes spuug in de mondhoeken. Wim de Bie zou zich natuurlijk vreselijk opwinden over het modieuze gebruik van ‘rest in peace’ en een hashtag daarvoor al helemaal. Terecht. Sorry Wim. We beginnen opnieuw.)
Het geweten van Nederland is niet meer. Wim de Bie is dood.
Hele generaties groeiden op met het werk van Van Kooten en De Bie (of Koot en Bie, zo u wil, beter nog: het Simplistisch Verbond). Van de Clichémannetjes tot Keek Op De Week – op tv, op elpee, op de radio, in boeken, in de Bescheurkalender en later online op Bieslog: Kees en Wim waren overal. Alle typetjes worden deze dagen breed uitgemeten: Walter de Rochebrune, Tedje van Es, Mémien Holboog, de Duitse leraar, Dirk, meneer Foppe, Berendien uut Wisp, de burgemeester van Juinen… Maar het sterkste type was Wim de Bie zelf.
Tijdens de Boekenweek 2021 werd een oude ‘realitydocu’ van Kees en Wim uitgezonden: De bocht van Kees van Kooten en de stok van Wim de Bie. Die was eerder te zien op 1 februari 1987. Het is een hilarisch tweeluik, maar tegelijk o zo veelzeggend. Eerst zien we hoe de gladde Kees van Kooten zich naar binnen probeert te hoereren in de commerciële tv-wereld van Joop van den Ende en RUR. In z’n eentje, handig gebruik makend van beroemde typetjes als Koos Koets en F. Jacobse. In het tweede deel zien we hoe een verbolgen Wim de Bie zich terugtrekt in een hutje. Er valt dan niks te lachen. Hij blikt terug op zijn linkse principes. De demonstraties tegen kruisraketten. Hij gaat – hoe weinig glamorous kun je zijn – op bezoek in de zwakzinnigenzorg om te kijken wat de bezuinigingen daar teweegbrengen. Het is hele ontroerende tv! Hij eindigt weer in zijn hutje, fulminerend tegen kapitaalvlucht en grootaandeelhouders. Wim de Bie: Ik weet wel: ik heb geen macht. Ik kan dat niet zomaar veranderen, maar ik hoop dan dat door middel van de televisie de publieke opinie wordt beïnvloed – zoiets vaags. Ik hoop dat dat met televisie kan.
Het is Wim de Bie ten voeten uit. Hij was het linkse geweten van Nederland en zat vol romantisch oud-socialistische taal. In 1984 – toen schrijver Kees van Kooten zich weer eens verloor in zijn eigen navel – bracht de boomlange komiek een heuse elpee uit. In z’n eentje. Daarop zong Wim de Bie met zijn kenmerkende krachtige stem een aantal a capella liedjes. Er staat een alternatief 1 mei lied op: Werken Voor Een Baas. Al eerder voerde hij dat uit op tv, lopend door een verlaten fabriek. Werken voor een baas is beschamend, dom en dwaas, zingt Wim de Bie. De fabriek ligt te klepp’ren in de wind en meneer de directeur ligt aan de rand van zijn zwembad zijn geld te tellen. Daar word je toch woedend van?
Helaas hoorden we Wim de Bie de laatste jaren niet veel meer fulmineren. Parkinson velde hem langzamerhand. Hij had korte metten kunnen maken met die kwaadaardig neoliberale onzin om ons een gloedvol alternatief te bieden. En nu is hij niet meer, die lieve linkse stijfkop.
Hopelijk heeft De Bie de publieke opinie een beetje beïnvloed, zoiets vaags is al genoeg. Bedankt Wim.
