David,

Ik begin wat vrijelijk, want dat kun je vast wel waarderen. Eigenwijs, net even wat anders. Je hele leven in een notendop. Dit hele schrijfsel is uiteraard de grootste kul, maar ik rammel het er voor de gelegenheid toch gewoon even helemaal uit.

Je bent dood. Het klinkt hard, keihard zelfs en nog steeds een beetje vreemd. Toch nu, zo’n 3½ jaar later, is het inmiddels wat ingesleten. Net zo ineens als dat je er ineens op je 66ste verjaardag in 2013 weer was na vele jaren afwezigheid met het prachtige Where Are We Now?, was je op je 69ste weer weg begin 2016. Voorgoed dit keer. Je album Blackstar werd ineens een surrealistische zwanenzang. Man, als ik nu naar de beelden kijk van bijvoorbeeld de clip van Lazarus, grijpt het me nog steeds naar de strot. Wat was je ziek Dave, hoe vreselijk moet het geweest zijn? Toch ging je door tot het einde. Kon dat ooit anders? Kon je ooit volledig teruggetrokken in anonimiteit leven zoals je al vele jaren gedaan had? Ik denk eerlijk gezegd van niet. Een ster in het heelal dooft vanzelf, die kun je onmogelijk dwingen. Gelukkig blijft een gedoofde ster nog vele honderden jaren zichtbaar vanaf aarde.

Ik luister nog regelmatig naar je muziek. Soms weken niet, en dan ineens weer dagen achtereen. Geen idee wat dat is. Ook de periode verschilt dan behoorlijk. De ene keer komt de hele Berlin-Trilogy voorbij, dan komt Ziggy om de hoek kijken en vervolgens zit ik weer in de 80’s met Scary Monsters, Let’s Dance en Tonight. Die laatste is overigens best een onderschatte plaat, maar dat terzijde. Pas nadat ik er eens goed voor ben gaan zitten, zie ik hoe vreselijk divers je oeuvre is. Keer op keer veranderde niet alleen je gehele persoonlijke stijl en uiterlijk, maar ook je muziek. Het laat zich met terugwerkende kracht het beste omschrijven als een aparte stroming in de kunst. Je eigen impressionisme, je eigen Cobra-beweging. De ‘Stroming Bowie’, van 1967 tot en met 2016.

Vorige week luisterde ik opnieuw naar het album David Bowie uit 1969, later in de heruitgave vaak Space Oddity genoemd. Het was pas je 2de plaat, je zou het haast onbevangen kunnen noemen. Dat is het niet. Het is een complexe plaat met verschillende stijlen waarin ook de hand van genie Tony Visconti al goed terug te horen is. Het is een plaat waarin folk hand in hand gaat met stevige rock en relatief kleine nummers. De bekendste is uiteraard Space Oddity, een nummer dat naar het schijnt over je heroïne verslaving ging. Hoe dan ook, drugs of geen drugs, een dijk van een nummer. Daar zullen we het over eens zijn.

Zelf heb ik de meeste vragen over mijn favoriete nummer op het album, Cygnet Committee. Het heeft me altijd geïntrigeerd Dave, dat nummer. Waar gaat het in godsnaam over? Gaat het over een soort van wederopstanding van Jezus? Over een sekte? Over revolutie? Over een post-apocalyptische wereld? Hippies? Of gewoon weer over drugs? Het is een masterpiece. En je was een jaar of 20 toen je het schreef. Bizar.

Who praised their efforts
To be free?
Words of strength and care
And sympathy
I opened doors
That would have blocked their way
I braved their cause to guide,
For little pay

Die onheilspellende muziek, die constant dreigend voor de teksten uit danst en steeds iets verder aanzwelt. Kippenvel, vrijwel keer op keer als ik het nummer luister. En dan de teksten. Als je er naar luistert en het een beetje kunt volgen zou ik zeggen dat het gaat over een sekte-achtige leider, een persoon achter wie de mensen zich blind scharen omdat hij een goed verhaal heeft. Een persoon die niet eens de waarheid hoeft te vertellen om toch mensen met zich mee te krijgen. En dat lukt, het gaat haast vanzelf. Mensen dringen zich aan hem op en zijn bereid veel te doen en laten voor deze nieuwe leider.

We had a friend, a talking man
Who spoke of many powers that he had
Not of the best of men, but ours

We used him
We let him use his powers
We let him fill our needs
Now we are strong

Het is angstig te horen dat nu, 50 jaar later, de tekst op deze manier nog steeds eng relevant is. Misschien wel meer dan hij ooit geweest is. Ik hoef geen namen te noemen, maar we weten direct over wie we het hebben. Zet het nieuws maar aan zou ik willen zeggen. Het is doodeng. Soms hè Dave, soms denk ik dat het op dit vlak maar goed is dat je het allemaal niet meer mee hoeft te maken. De wereld is compleet gek geworden.

Grappig dingetje even tussendoor. Ik las in het jaar na je overlijden dat je na je dood misschien toch een soort van goddelijk wezen bleek te zijn, en toen je deze aarde verlaten had begin 2016 de wereld ineens in een soort crisis belande, een meltdown. Gekkigheid natuurlijk, maar opvallend is het zeker. Hoe dan ook, het nummer blijft beklijven.

And I open my eyes to look around
And I see a child laid slain
On the ground
As a love machine lumbers through desolation rows
Plowing down man, woman, listening to its command
But not hearing anymore
Not hearing anymore
Just the shrieks from the old rich

 Uiteindelijk kun je een hoop over het nummer zeggen, maar het inzicht komt gelukkig toch nog aan het einde. Dat als je maar blijft geloven in het goede, als je maar gelooft in een goede afloop, het uiteindelijk toch goed zal komen. Kill ‘em with kindness. En ik ben niet eens religieus, kun je nagaan.

And I want to believe
In the madness that calls ‘Now’
And I want to believe
That a light’s shining through
Somehow

 Het kan natuurlijk dat ik er qua interpretatie volledig naast zit, maar goed, dat is het mooie aan muziek toch? Zo moet je het ooit ook bedoeld hebben. Het past ook bij kunst. Je kijkt goed en ziet er elke keer iets in dat een ander wellicht niet zal zien. Eén nummer met misschien wel duizenden verschillende interpretaties. Prachtig. Ik gok dat het je goed zal doen dat men het er nog steeds over heeft, over een nummer dat je schreef in 1969. Man, ik was nog niet eens in de maak! Ik kom uit de ’80’s, dus het duurde nog even. Van de Let’s Dance generatie inderdaad. Vandaar denk ik ook de liefde voor diezelfde jaren ’80.

Anyway, ik dwaal weer af, maar ik ben toch aan m’n afronding bezig dus dat komt goed uit. Ik heb je dus altijd willen vragen waar het nummer precies over ging, maar die kans krijg ik niet meer. Niet dat ik, stel dat je nog had geleefd, die kans wél had gekregen, want laten we wel wezen…ik denk niet dat ik je ooit in de Albert Heijn hier om de hoek was tegenkomen. Hoe dan ook, je bent weg. Weg van deze aarde, maar absoluut nog niet vergeten. Niet door mij in ieder geval. Op mijn onderarm ben je in subtiel getatoeëerde vorm voor altijd vereeuwigd. En dat is vind ik na al die jaren nog steeds erg fijn. Het klinkt misschien wat gek, maar elke keer als je muziek op de radio komt, moet ik die tattoo even aanraken. Het is een soort good-luck-charm geworden. Idioot, ik weet het, maar ach. Zo heeft iedereen wat toch?

Ik ga afronden want ik heb mijn punt gemaakt denk ik. Cheers Dave. En bedankt nogmaals. Je snapt wel waarom.

I bless you madly,
Sadly as I tie my shoes

2 comments

  1. Beste Danny,
    Dankjewel voor dit schrijfsel. Herkenning allom. Ik ben 46 en al sinds mijn tienerjaren fan. En inderdaad dit mooie nummer integreerde me altijd kon er ook nooit helemaal mijn vinger opleggen maar in mijn beleving ging het over God die zich genaaid voelde? Ik herken me ook in het gedeelte over zijn hele oeuvre, soms weken niets en dan plots heb je behoefte aan die of die plaat of nummer.
    Morgen is David al weer 5 jaar overleden.
    Gisteren zou ie 74 jaar zijn geworden…
    Ik vindt dat ook nog steeds onwerkelijk dat deze God given ass niet meer hier is maar a black Star…
    Ik drag me nog maals in Lazarus ⚡❤️

  2. In de loop van 1970 hoorde ik deze LP van mijn buurvriend en nam het gelijk op cassette en later heb ik ook de muziekcassette gekocht. En jaren heb ik de originele LP in de Amerikaanse persing gekocht (iets betere dynamiek).
    Gelijk vanaf het begin was Cygnet Committee dé track (sowieso vind ik dit een van de beste LP’s van Bowie). Cygnet is muzikaal meeslepend, lekker lang, intrigerend gespeeld en mooi opgenomen (vooral op Vinyl. De CD versie vind ik duidelijk minder!). Het eindigt in een lang crescendo die samenbalt tot een LEEF-LEEF-LEEF declamatie.
    Als veertienjarige heb Ik toen divers pogingen gedaan om met een vertaling meer greep op de tekst te krijgen. Een echt bevredigende uitleg heb ik niet kunnen maken. En intrigerende teksten die ongrijpbaar blijven voeden juist de verbeelding!

    Op het internet (Bowiebible.com) vond ik het volgende interview met David Bowie over dit nummer:

    “Shortly after the release of The Man Who Sold The World, Bowie was interviewed by US journalist Patrick Salvo. Published in the March 1973 edition of Interview magazine, the exchange – much to Bowie’s surprise – explored the lyrics of ‘Cygnet Committee’.

    SALVO: In another one your songs, ‘Cygnet Committee’, you get totally involved in the so-called militant hippie movement.

    BOWIE: Wow – why did you pick that one? That’s crazy, nobody picks that one, they get hung up on ‘Memory Of A Free Festival’, ‘Space Oddity’, and that’s it. Maybe ‘Janine’, but this is remarkable.

    SALVO: It’s rather long and involved and it is in segments isn’t it?

    BOWIE: I basically wanted it to be a cry to fucking humanity. The beginning of the song when I first started it was saying – Fellow man I do love you – I love humanity, I adore it, it’s sensational sensuous, exciting – it sparkled and it’s also pathetic at the same time. And it was a cry to list O.K., that was the first section. And then I tried to get into the dialogue between two kinds of forces. First the sponsor of the revolution, the quasi-capitalist who believes that he is left wing and put support into a lot of the pure, what ended up being what I anticipated that particular movement for quite a few months over in England. People like Mick Farren, Jerry Rubin, etc…

    SALVO: Mick Farren, formerly a deviant and a Pink Fairy, now leader of the British White Panthers.

    BOWIE: And that’s what I saw coming up.

    SALVO: Do you think they had a valid thing?

    BOWIE: Rubin, no not at all, it’s set up so many false values, so many bad standards such intolerance and hypocrisy. I mean the truest form of any form of revolutionary left, whatever you want to call it was Jack Kerouac, e e cummings, and Ginsberg’s period. Excuse me, but that’s where it was at. The hippies, I’m afraid, don’t know what’s happening. I don’t think there are any anyway. The underground really went underground. Grand Funk, and all these people man are the moderate’s choice of music. Underground is Yoko Ono, The Black Poets. These people scare the hell out of most freaks. They laugh at Yoko Ono, but it’s the whole cliché.

    SALVO: It’s like when Lennon makes a movie and everybody is told to disrobe, the cat who runs around fully clothes is the most obscene.

    BOWIE: Right, John Lennon comes in the same period. He was into Ginsberg before he was into anything else.

    SALVO: So do you think there really is or was a movement?

    BOWIE: There was a movement but the revolution has been fought on an entirely different plane to the plane that I thought it should be fought on. It was intrinsically bad. Every time there was something to say for any and every form of people’s society. For instance, like capitalism can be all right, I mean Marx didn’t live to see what Roosevelt did with that depression. He pulled everybody out of that depressed and everybody hated Roosevelt. He got into office four times. One after the other, with everybody saying, he can’t get in again. Everybody voted for Roosevelt four times and he did a hell of a lot. Mind you I’m a little political, not too much but I’m branching off very much here. You see I’m just getting quick flashes of what I think.

    Interview, March 1973

    Although predominantly bleak, ‘Cygnet Committee’ ends with a climax of positivity, as Bowie’s band taps out a militaristic tattoo beneath his repeated cries of “I want to live!”

    I would like to believe that people knew what they were fighting for and why they wanted a revolution, and exactly what it was within that they didn’t like. I mean, to put down a society of the aims of a society is to put down a hell of a lot of people and that scares me that there should be such a division where one set of people are saying that another set should be killed. You know you can’t put down anybody. You can just try and understand. The emphasis shouldn’t be on revolution, it should be on communication. Because it’s just going to get more uptight. The more the revolution goes on, and there will be a civil war sooner or later.

    David Bowie
    Interview, March 1973

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.