We zijn inmiddels ruim zeventien jaar weg in de eenentwintigste eeuw. Iets meer dan een zesde deel zit erop. Dat gaat best hard, hè?
Je zou al kunnen gaan nadenken over wat nu eigenlijk de sound van deze eeuw is. Aan de andere kant is dat natuurlijk totaal onzinnig. Had iemand in 1917 gevraagd wat de sound van de negentiende eeuw was en het antwoord was waarschijnlijk Dixieland, de nieuwe musical-sound van Gershwin, of romantische klassieke muziek van Debussy of Prokofiev. Jazz was toen nog nauwelijks opgekomen, laat staan rock ‘n roll, beat, funk, soul, disco, rap, house… Enfin, je begrijpt hem: de eerste zeventien jaar van de negentiende eeuw waren achteraf nou niet bepaald representatief voor de muzikale erfenis ervan.
Het zou natuurlijk best zo kunnen zijn dat we over honderd jaar net zo terug kijken op de eerste zeventien jaar van de eenentwintigste eeuw: als een beetje verder bouwend op de sound van de twintigste eeuw, met een paar nieuwe variaties, combinaties en klemtonen. We zullen het voorlopig nog niet weten, maar een echte muzikale revolutie als de uitvinding van jazz, rock ‘n roll of hiphop lijken we nog meegemaakt te hebben.
Maar stel nou eens, dat je jezelf in een tijdmachine zou kunnen terugsturen naar je twintig jaar jongere ik in de jaren negentig; wat zou je aan jezelf vertellen? Welke muziek is nou typisch voor onze eeuw (tot nu toe)? En is dat een beetje wat je er toen van had verwacht, of heeft muziek zich totaal anders ontwikkeld?
Keuze Peter van Cappelle: Franz Ferdinand – Take Me Out (2004)
Hét festival anthem van de 21ste eeuw
Beste mezelf,
Ik kan mij voorstellen dat dit eng is, want ik kan mij herinneren dat je dit soort onrealistische dingen als een brief van je oudere zelf heel eng vond. Maar geen zorgen; ik ga je niet vertellen hoe zwaar je het komende decennia gaat krijgen, maar ik ga je op muzikaal vlak voorbereiden.
Bij de vraag welk nummer uit de 21ste eeuw op deze cassette moest schoten er allemaal moderne klassiekers door mijn hoofd, zoals Clocks van Coldplay, Seven Nation Army van The White Stripes, en deze van Franz Ferdinand. Ik koos voor de laatste, omdat dit nummer voor mij de deur heeft geopend naar mijn interesse in alternatieve rock. Hiervoor luisterde ik vooral naar classic rock die van voor mijn tijd was, maar dat veranderde met dit nummer.
Dit kwam toen ik in 2004 een tv registratie van Pinkpop zat te kijken. Een editie die vooral bekend stond omdat de Sugababes als merkwaarde keuze waren geboekt (hoewel anno 2017 alles kan op dat festival), en Giel Beelen het nodig vond om bij hun aankondiging zijn broek naar beneden te trekken.
Voor mij was het echter vanwege een andere reden gedenkwaardig. Ik zag een Schots bandje dat toen nog maar net bezig was en nog maar net hun debuutalbum uit had: Franz Ferdinand. Ik was onder de indruk van de enorme energie die er vanaf spatten. En dan met name Take Me Out werkte heel aanstekelijk. Niet lang daarna kocht ik de CD, want ik moest die hebben. Vanaf dit moment begon ik mij meer te interesseren in nieuwe alternatieve muziek. Ik kwam erachter dat er anno 2004 nog wel goede muziek werd gemaakt, maar dat die vooral in de alternatievere hoek zat. Dit ontdekte ik dankzij Franz Ferdinand.
Vijf jaar later was ik zelf voor het eerst op Pinkpop, en toevallig was Franz Ferdinand er ook. Opnieuw gaven ze een heel energiek optreden en ging ik uit mijn dak. Vooral bij dat ene nummer. Voor mij is Take Me Out hét festival-anthem van de 21ste eeuw geworden.
Ik wens je mooie jaren toe en veel plezier met je muzikale ontdekkingstocht!
Keuze Freek Janssen: The XX – Islands (2009)
Ik wil je niet teleurstellen, maar in de nieuwe eeuw verandert er minder dan je zou denken. Wel een beetje hoor: gitaarsolo’s sterven uit. Sowieso is rock verworden tot een retro-sound – vernieuwing vindt er in deze stroming amper meer plaats. Dus laten we het daar vooral niet over hebben: het is 2017 en op Rock Werchter Classic speelt Guns N’ Roses en de Stones komen naar de Ziggo Dome.
Dé sound van de eenentwintigste eeuw tot nu toe, die bestaat niet. Dat heeft er vooral mee te maken dat er niet meer van die hele dominante stromingen zijn zoals grunge en house in jouw decennium. Af en toe duikt er iets op dat een paar jaar populair is, zoals een folk-revival tussen pakweg 2010 en 2015, maar je kunt niet zeggen dat dat nu een dominante stroming was.
Wat was dan vernieuwend? Ook een lastige vraag. Dubstep wordt genoemd als een vernieuwende stroming, zo rond 2015. Het is zeg maar elektronische muziek met dezelfde dynamiek als de Chemical Brothers en de Prodigy, maar dan wordt de junglebeat vervangen door een ‘drop’; een duidelijke climax waar het nummer naar toe werkt om dan in één beat te ontladen. Ook hiphop is tamelijk vernieuwend deze eeuw, zowel in de symbiose met andere stijlen (vooral dance, maar ook funk, folk, soul) als in de techniek (onthoud het woord ‘vocoder’).
Maar goed; ik mocht dus één liedje via Napster terugsturen naar 1997 om je een beeld te geven van de sound van eenentwintigste eeuw. Ik heb gekozen voor Islands van The XX. Dat is nooit een grote hit geweest, maar dat past wel een beetje bij deze blog (zeg maar een soort website met regelmatig een nieuw verhaal; daar komt deze tekst vandaan). The XX past binnen een stroming die je minimalistisch zou kunnen noemen en die erg typerend is voor de eerste twee decennia van de nieuwe eeuw. Het muziek ontdaan van alle franje, teruggebracht tot de basis. Alles eraf gestript, tot je weinig meer overhoudt dan een sporadische basnoot en drum. Daarom doet het jou waarschijnlijk het meest denken aan triphop, juist vanwege die dominantie van de ritmesectie.
Enfin, ik dacht dat je dit wel interessant vond om te horen omdat het echt een nummer is dat je in de jaren negentig niet in de hitlijsten tegen zou komen.
Als ik je verder nog een tipje mag geven: blijf die gasten van Radiohead een beetje volgen. Die rocken nu nog op de gitaren, maar zij zullen het nieuwe millennium straks inluiden met een plaat die heel bepalend gaat zijn voor de muziekindustrie. Meer sfeer, een stuk ritmischer en minder liedjesachtig en catchy.
Keuze Hans Dautzenberg – Guy Clark – My Favorite Picture Of You (2013)
Featuring God
Vóór mij liep een student met een rugzak. Daarop prijkte een patch met NIRVANA. Ik realiseerde mij opeens dat deze jongen fan was van een band, die al was opgeheven voor zijn geboorte. Hoe was dat bij mij?, mijmerde ik terugdenkend aan mijn eigen studietijd begin jaren ’80. Waren de artiesten waar ik toen van hield ook al 25 jaar passé? The Doors bijvoorbeeld? Nee, Jim Morrison was in die tijd iets meer dan 10 jaar dood en de band had in 1978 nog werk afgeleverd. Ook The Beatles en zelfs Woodstock, uitgesproken jaren ’60 allemaal, lagen maar iets meer dan 20 jaar achter me. Voor mij leek het toen een eeuwigheid, maar zelfs de beginjaren van het eerste popidool Elvis in de eerste helft van de jaren ’50 waren toen nog maar amper 30 jaar geleden. Tel even mee: 1987 is nu 30 jaar geleden.
Popmuziek wordt binnenkort 65 jaar. Tijd voor een blik op de afgelopen 15 jaar. Wat deed de pop als 50 plusser? Opvallend is, om te beginnen, het ontbreken van grote maatschappelijke (jeugd)bewegingen met hun eigen muziekstijl. Geen bepalende stijlbreuken, geen nieuwe stromingen en anti-bewegingen. Kortom, geen rock-n-roll, geen punk, geen hip hop, geen dance, geen house. De meest opvallende 21ste eeuwse jongerencultuur, de hipsters, hebben geen ‘eigen’ muziek. In hun verlangen naar authenticiteit cultiveren ze niet enkel hun baarden, maar ook hun barden. Neofolkies als Fleet Foxes vinden gretig aftrek.
Ze schijnen trouwens ook van dubstep te houden. Hier komt de DJ in beeld. Ook in de jaren ’90 een bekend fenomeen. God Is a DJ zongen we toen. Welnu: in de 21ste eeuw is de DJ God. Hij draait geen plaatjes, nee hij schept ze. Overal en altijd: van Ibiza tot de feesttent in de Achterhoek, van de Olympische Spelen tot Kroningsdag. Alleen de zevende dag rust Hij uit. Dan laat hij een ander featuren.
Niet alleen de DJ is alomvertegenwoordigd, de muziek is dat ook. Muziek is digitaal en draagbaar gegaan in de laatste 15 jaar en daarmee is de kwaliteit overboord gezet. We luisteren nu naar muziek op een telefoon in de broekzak. Zonder koptelefoon, bedoel ik dan. Waar zijn ze gebleven, de HiFi stereotorens? Hierover heb ik mij al eerder verbaasd. Toch heeft het streaming virus mij ook te pakken. Hoe vaak luister ik nog naar een héél album? Maar de leuke kant is: er is zóveel ondergewaardeerds te ontdekken. Had ik ooit naar pareltjes als Andrew Bird of TV On The Radio geluisterd, zonder Spotify? Had ik ooit de Friendly Fires gehoord? Of Black Mountain? Nâh.
Is dat het dan? De oogst van Pop 50+, the sound of the 21st Century: de DJ featuring God, streaming en hipsters? Nee. Want de leeftijd zegt het al; popmuziek is volwassen. Rijp. En dat levert behalve veel terugblikken en opgewarmde prakken, vooral prachtige en krachtige muziek op. Radiohead heeft deze eeuw nog fantastische platen gemaakt. Nick Cave: ernstig raak. Arcade Fire, prachtig! Wilco, idem. Tot slot, passend in het thema, misschien wel het allermooiste nummer over terugblikken ooit: Guy Clark – My Favorite Picture Of You.
Keuze Henk Tijdink: The War on Drugs – Burning (2014)
Telefoongesprek
Hé, hoe is het? Ken je dit al? Ik heb hem nog niet gezien op TMF of bij The Box, maar ze speelden bij de 2 Meter Sessie. Moet je horen! (houdt de analoge telefoon voor de speaker).
Gaaf hè? Ik denk dat ik dit weekend even naar ‘Bij Peter’ ga om te vragen of ze ook een CD hebben. Zal ik hem dan voor je opnemen? Oh, dit stukje moet je ook horen! (houdt de telefoon weer voor de speaker).
Ga je dit weekend ook nog uit? Vrijdag eerst naar ‘Jansen’? Kan ik dan bij jou boven slapen? Anders moet ik dat hele stuk terug fietsen. Of de laatste trein nemen, maar dat is ook niets.
Is goed, vraag maar even aan je ouders.
Hè, tot morgen! Ben lekker het eerste uur vrij.
Keuze Tricky Dicky: The Pilgrims – Hope In My Dreams (2017)
Zo goed, zo mooi…..hier past alleen eerbiedige stilte
Gozer, dit klinkt wat vreemd maar ik ben jij anno 2017. Nog steeds getrouwd met dezelfde vrouw en onze zoon heeft een goede baan en een leuke vriendin. Er is sindsdien wel heel veel gebeurd, maar ik wil de tijdslijn niet verstoren zoals in Back To The Future. Internet is in ieder geval niet meer uit het dagelijks leven te denken. Wel een tip: de beurs zal in begin 2001 en begin 2008 in elkaar klappen, dus koop tegen die tijd heel veel putopties en index-trackers short. Ik zou het namelijk wel leuk vinden om morgen als vette miljonair wakker te worden.
Maar dit verhaal gaat over muziek. Ik heb een cassettebandje bijgesloten, want ik wist niet zeker of de oude 486-er een CD-ROM kon lezen. Momenteel hoor jij op de radio niets anders dan house, Britpop en grunge, aangevuld met heel veel nietszeggende muziek en bagger gabber. Ik heb hard moeten nadenken wat ik op het cassettebandje zou zetten, want er zijn heel veel gillende keukenmeiden in de popmuziek bijgekomen. Piepers en kreuners, die bij de hoge tonen veel geluid produceren maar geen noot kunnen vasthouden wanneer ze ‘gewoon’ moeten zingen. Hiphop en rap zijn gemeengoed geworden, maar die nemen zichzelf tegenwoordig zo verschrikkelijk serieus. Opgegroeid in een klote-buurt waar ze dolgraag uit willen ontvluchten om dan dezelfde ‘shite’ te verheerlijken. En dat gedoe met die handjes en vingers heb ik wel gezien.
Echt heel gemakkelijk was het dus niet, want de nieuwe eeuw is in mijn oren vooral heel divers in tegenstelling tot de vorige decennia, die meestal één tot maximaal twee trends inzetten. Vanwege de nieuwe media kunnen onbekende bandjes, zangers en zangeressen tegenwoordig gemakkelijker hun muziek streamen (= draadloos afspelen) en daar zitten fantastische dingen tussen. Maar goed, in eerste instantie dacht ik voor de wederopstanding van de oude knarren. Artiesten en bands, die al lang afgeschreven waren en keihard terugkomen, zoals David Bowie, Billy Idol en Prince. Ja, de oudjes doen het nog goed. Maar tegelijkertijd is er op het niveau der Lage Landen heel veel ontzettend goede en experimentele muziek, dat de internationale sterren met gemak naar de kroon steekt.
Ik heb gekozen voor een combinatie van beiden, want er is één Nederlandse band die deze wederopstanding letterlijk heeft genomen. In de jaren negentig een steengoede band en elk album was weer sterker dan de vorige. Ze staan in de platenkast onder de ‘P’. Ze zijn vrij abrupt gestopt, want één van de bepalende bandleden kwam door een herseninfarct in een rolstoel terecht. Anderhalf decennium volkomen radiostilte om in 2016 weer als een feniks uit het as te herrijzen. Helemaal niets aan kracht ingeboet. Beter zelfs, want de stem van Vrieze klinkt nog rauwer maar weet tegelijkertijd de gevoelige snaar te raken. Pure soul, pure blues: figuurlijk en letterlijk.
The Pilgrims’ jongste album PunkSoulRock’nRoll is net uit. Fantastisch album. Met Hope In My Dreams; een rustige opbouw met snijdend gitaarwerk aan het eind, maar ik heb de akoestische uitvoering met piano en cello er ook maar bij gezet. Deze klinkt nog emotioneler. Een lied met een politieke lading, over de vluchtelingen van nu én de tijd vlak voor de Tweede Wereldoorlog, toen veel mensen niet wilden zien wat er gebeurde. Een geluid tegen uitsluiting. Een oproep voor meer empathie. Een herinnering om niet dezelfde fouten te maken als in het verleden.
Cover your eyes, lose your soul
When the train comes, it will put them down
Take a gun, kill his only son
When the train comes, it will put them down
But there’s hope in my dreams
Don’t let this train control your fears
But there’s hope in my dreams
Don’t let this train disappearCrucifixion, one by one
When the train comes, it wil put them down
All religions, they all fear
When the train comes, it wil put them down
But there’s hope in my dreams
Don’t let this train control your fearBut there’s hope in my dreams
Don’t let this train disappear
Don’t let the shame disappear
Don’t let this train control your fear
The Pilgrims zijn terug met een theater-tournee, omdat Vrieze’s dochters hem wel eens live wilden horen. Hopelijk heeft hij de smaak weer te pakken en blijft het niet bij deze optredens en album. Ik ga volgende maand in ieder geval.
Zorg dat je nog snel naar een concert van The Pilgrims gaat! Je zal anders tot 2017 moeten wachten.
[polldaddy poll=9752081]
