Gavin Bryars (ft. Tom Waits) – Jesus’ Blood Never Failed Me Yet

Is het top of flop? Avontuurlijk of saai? Tergt het je oren, of verruimt het je geest? Er zijn van die nummers waar de meningen over verdeeld kunnen zijn. En juist bij het nummer Jesus’ Blood Never Failed Me Yet kunnen de reacties extreem zijn. Of je haat het, of je houdt er hartstochtelijk van. Maar wat je mening ook is, je zult moeten toegeven dat het op zijn minst een heel intrigerend werk is.

Gavin Bryars is een Engelse componist, geboren in 1943. Hij heeft Jesus’ Blood Never Failed Me Yet gecomponeerd en opgenomen. En daar zit al een heel verhaal aan vast. Een verhaal dat begon in 1971 toen Bryars samen met een vriend aan een documentaire werkte over daklozen in Londen. Gedurende het filmen begonnen sommige mensen dronkenmansliedjes te zingen. Maar er was één iemand – die niet dronk – die een soort van religieus liedje zong. Het werd opgenomen, maar niet gebruikt in de documentaire.

Jesus’ blood never failed me yet
Never failed me yet
Jesus’ blood never failed me yet
That’s one thing I know
For he loves me so

Het was niet krachtig gezongen. Maar er was wel iets mee, realiseerde Bryars zich. Ook al klonk het gezongen stukje verzwakt, de stem van de oude man bevatte emotionele kracht vanuit de kwetsbare toonzetting en de aandoenlijke uiting van zijn gesimplificeerde geloofsovertuiging. Bryars kreeg het idee om dit liedje in een loop te gaan zetten. Steeds opnieuw het stukje zang in herhaling – zo lang als album-technisch gezien maar mogelijk was – en er vervolgens een orkestrale begeleiding aan toe te voegen. Het resultaat? Een machtig minimalistisch stuk. Krachtig in zijn eenvoud. Er zijn uiteindelijk veel verschillende versies van opgenomen en uitgevoerd. De originele versie is slechts 25 minuten lang, beperkt door de maximale afspeel-lengte van een kant van een elpee.

Toen er later meer mogelijk werd, bijvoorbeeld door de ontwikkeling van de cd, ontstonden er automatisch ook langere versies. Uiteindelijk werd in 1993 een versie van 74 minuten opgenomen. Een belangwekkende versie, waar nog iets nieuws aan werd toegevoegd: de zang van Tom Waits. Gelukkig werd de originele zang van de naamloze oude man bij die versie niet achterwege gelaten. Waits zingt op een gegeven moment mee, op zijn karakteristieke manier. Het is vanaf dat moment een aparte ervaring, vooral als je al lang alleen het origineel kent. Niet iedereen is ervan gecharmeerd trouwens, maar ik zou zeggen oordeel zelf:

Het stuk heeft in algemene zin een bijzonder effect op mensen. Een reactie die je vaak leest, of hoort, is dat men er emotioneel door wordt geraakt. Maar anderzijds vinden andere mensen het oprecht op een andere manier een janknummer. Ik zag dit nummer in ieder geval terug op de lijst van de Flop Top 100, zoals uitgezonden bij Veronica op 14 augustus 1994. De Flop Top 100 was een lijst met nummers die weinig artistieke erkenning wisten te ontvangen. Puur subjectief natuurlijk. Op nummer één stond Poing van Rotterdam Termination Force. En verder bevatte deze ludieke lijst onvergetelijke nummers als Ice Ice Baby, Rondo Russo, Zij Is Verliefd Op Een Frikandel, en Gehele Oeuvre Koos Alberts.

Maar ook dus Jesus’ Blood van Gavin Bryars en Tom Waits is erop terug te vinden. Op een respectabele 86^ste plek dan nog. Het zegt natuurlijk veel over deze compositie. Het kent liefhebbers en het kent haters. Persoonlijk hoor ik bij de eerste categorie. Ook als het gaat om de lange versies. Een luisterbeurt zonder opwellend traantje is een zeldzaamheid. Ik ben dan ook benieuwd wat het met me doet als ik naar een echt heel lange versie zou luisteren. Het is technisch gezien mogelijk om er een urenlange versie van te maken. Hetgeen dus ook al eens is gedaan. Dit jaar is er al een 12-urig durende versie opgevoerd. Ik ben natuurlijk nog op zoek naar een volledige opname daarvan, want uiteindelijk heeft geen enkele versie van Jesus’ Blood Never Failed Me Yet me ooit weten teleur te stellen.

Trouwens, ook deze korte versie van slechts vier minuten niet!