Björk – Jóga

Op #410 in de Snob 2000.

In een jaar waarin de roep om meer vrouwen in Snobs, Tops en alle andere 2000’s oorverdovend is, hoort Björk alle credits te krijgen die ze verdient als baanbreker in de popgeschiedenis. De IJslandse vernieuwt haar muziek zoals Max Verstappen over de Red Bull Ring scheurt: onverschrokken en in moordend tempo.

Homogenic was in 1997 Björk’s derde soloalbum en zoals verwacht een breuk met haar eerdere platen Debut en Post. Waar het daarop nog draaide om vaak lieve, dansbare liedjes van een bij vlagen lekker gekke meid met knotjes, was het nu tijd voor sonische tegenstellingen en teksten waarbij de zangeres de luisteraars onder haar huid liet kruipen.

Jóga is een van de gelaagdste nummers van het album, en de track dat je het meest bij de strot grijpt. In de eerste laag gaat het over de band met een van haar beste vrienden (de Jóga uit de titel), maar de tekst is ook gelinkt aan het landschap waar Björk op het moment van opnemen het meest door geïnspireerd werd: dat van Zuid-Spanje (waar de opnamestudio stond), maar vooral dat van haar thuisland IJsland.

Every nerve that hurts

You heal
Deep inside of me, oo-oohh
You don’t have to speak
I feel

Emotional landscapes
They puzzle me confuse
Then the riddle gets solved
And you push me up to this

State of emergency
How beautiful to be
State of emergency
Is where I want to be

De muziek is een van de mooiste audiometaforen ooit. Je hoeft niet eens goed te luisteren om de combinatie te horen van borrelende vulkanen, schurende tektonische platen en golfslagen op zwarte rotsen, gecombineerd met lieflijke heuvellandschappen in 50 tinten groen, kabbelende bergbeekjes en oneindige sneeuwvlaktes op die grillige  vulkanische vlek tussen Europa en Amerika. IJsland stond na het zien van de – toen nog best revolutionaire – animatievideoclip op één in mijn bucketlist van reisbestemmingen.

Ondertussen heb ik er uitgebreid rondgetrokken. En nog steeds brengt Jóga het beeld haarscherp terug op mijn netvlies. Maar het nummer is meer dan een vakantiefoto. Het is een ode aan vriendschap, aan thuis, en een van de sterkste nummers van een van de bijzonderste artiesten uit de popgeschiedenis.

https://www.youtube.com/watch?v=ckkWACuog7Y&list=PLcb8S88XdplLJIoOrwRZRq2NyWQXCQ2HF