- ‘Four flat tires on a muddy road’
Zo omschreef ZZ Top-zanger Billy Gibbons ooit het geluid van z’n band. Zelden hoorde ik een betere beschrijving van het geluid van een band. Als ik de titel Car Wheels On A Gravel Road van Lucinda Williams hoor, denk ik aan dat citaat van Gibbons. Je kunt ze horen, die zompige autobanden. In de muziek van ZZ Top, én die van Williams.
Car Wheels On A Gravel Road, het magnum opus van de zangeres, is een muzikale roadtrip door het zuiden van de VS. Langs plaatsen als Lake Charles, Algiers, Lafayette, Baton Rouge, Macon, Opelousas en Vicksburg. Plaatsen waarvan de namen als muziek klinken. Ze zijn verbonden met oude liefdes; vergane glorie. Soms zingt Williams met mededogen over ze, soms met ingehouden woede.
Dat zuiden van de VS is ook de bakermat van de rock ‘n roll. In de teksten op Car Wheels On A Gravel Road refereert Williams aan Loretta Lynn, Howlin Wolf, Hank Williams en Robert Johnson. Die namen noemt ze niet voor niets. Hier is een zangeres die haar plaats in de muziekgeschiedenis opeist.
Voor die plek heeft Williams moeten vechten. De totstandkoming van Car Wheels On A Gravel Road verliep allesbehalve voorspoedig. De zangeres schrapte opnamesessies en ontsloeg producers. Williams wilde groeien als muzikant, maar werd divagedrag verweten. Toen het album in 1998, zes jaar na voorganger Sweet Old World uitkwam, omschreef de zangeres het opnameproces als ‘a total clusterfuck’. Haar eigen Apocalypse Now.
Metal Firecracker is het liedje waarin alles samenkomt. De Metal Firecracker uit de titel is de tourbus, omdat het ding de vorm heeft van vuurwerk. Maar de titel kan net zo goed slaan op de licht ontvlambare relatie die de zangeres had met de bassist van de begeleidingsband. Samen reizen ze door dat muzikale landschap. De muziek van ZZ Top schalt door de tourbus. Ze zingt met affectie over haar liefde:
I used to think you were strong
I used to think you were proud
I used to think nothing could go wrong
Williams sluit af met een dringend verzoek:
Don’t tell anybody the secrets I told you
Die regel zou de zangeres 25 jaar later opnieuw gebruiken, maar toen als titel van haar memoires.
Met Car Wheels On A Gravel Road zette de zangeres eigenhandig americana op de kaart. Haar mix van folk, country, blues en rock, vormde de blauwdruk van het genre. Het album zou uitgroeien tot een van de invloedrijkste van de jaren negentig. En Williams veroverde definitief haar plaats in de muziekgeschiedenis.
De grootste muzieksterren van het moment zijn vrouw. Billie Eilish, Maan, Charlie XCX, S10 en Dua Lipa. Taylor Swift, Froukje en Beyonce, Chappell Roan. En vele, vele anderen. Dan hebben we het nog niet eens gehad over de zegetocht van Olivia Rodrigo op de laatste Pinkpop. De argeloze luisteraar denkt: de emancipatie in de muziekindustrie is geslaagd.
De Snob 2000 van afgelopen jaar laat een ander beeld zien. Bettie Serveert staat dan nog op 3 maar de eerste vrouwelijke soloartiest zagen we pas op 29. De Top 2000 maakt het nog bonter. En als we heel eerlijk zijn, schrijven wij van Ondergewaardeerde Liedjes vaker over muziek van mannen dan van vrouwen. Deze zomer zetten we dat recht. De hele maand augustus luisteren wij naar en schrijven wij over de allermooiste muziek van zangeressen of acts met een vrouwelijke blikvanger.
Luister alle liedjes terug: