Het is dat Bob Rusche er afgelopen zondag in zijn onvolprezen radioshow X-Rated op de Concertzender aandacht aan besteedde, anders was de dood van Frank Ziegert volledig aan me voorbij gegaan. En dat terwijl het album Der Westen Ist Einsam (uit 1982) van zijn band Abwärts een van de belangrijkste Duitse postpunk-platen ooit is. Of van de Neue Deutsche Welle.
Frank Ziegert is 66 jaar geworden. Hij overleed op 17 januari in Hamburg aan de gevolgen van prostaatkanker. We kennen Frank Ziegert eigenlijk als Frank Z, voorman van de band Abwärts. Die band begon in 1979 als een soort democratisch project van punkartiesten die aanschurkten tegen de Rote Armee Fraktion. (Frank Z – zelfverklaard ‘anarcho-nihilist’ – werd op 18-jarige leeftijd gearresteerd in een kraakpand. Zijn maat had een wapen op zak. Ze werden een maand in isolatie gezet. Tot grote schrik van Ziegert. Het zou hem op het ‘rechte pad’ zetten: hij eindigde als punkzanger en niet als een van die gezochte terroristen op een RAF-poster.)
Abwärts’ eerste single, Computerstaat uit 1980, werd een instant culthit. In de loop der jaren is het nummer gecoverd door uiteenlopende Duitse acts, van punkband Die Toten Hosen tot technoproducer Westbam. En Abwärts’ eerste album, Amok Koma uit 1981, werd vergeleken met het beste werk van de Britse band Wire.
Maar het is vooral hun tweede album dat insloeg als een bom. Der Westen Ist Einsam klinkt duister en cynisch. Wer verstehen will wie die Paranoia des Kalten Krieges geklunken haben muss, sollte Abwärts hören, schreef het blad Muzikexpress jaren later. En Frank Z (ook wel ‘Franko’ genoemd) zingt bijtende teksten over depressie en angst, pijn en geweld. Luister maar naar Beim Ersten Mal Tut’s Immer Weh:
Jetzt sei ruhig und halt den Kopf ganz still
Heut ist die Nacht, wo ich es wissen willDenk an Torpedos und an U-Bootkrieg
Und daran, dass auf dir eine Leiche liegt
Denk an Feuer und Maschinengewehr
Und an den Sieg vom deutschen HeerBeim ersten Mal tut’s immer weh
Und manchmal tut es nur noch weh
Vrolijk niet? Ondanks het succes werd de sfeer er binnen Abwärts ook niet beter op. Het enige vrouwelijke lid – de zeer originele Margita Haberland op onder andere de zingende zaag – werd uit de band gewerkt. De alcoholconsumptie steeg naar grote hoogten en de machofactor idem dito (die seksistische tekst over Ersten Mal spreekt boekdelen). Bovendien verkasten twee essentiële leden van Hamburg naar West-Berlijn. Drummer/percussionist FM Einheit en bassist Marc Chung sloten zich daar fulltime aan bij Einstürzende Neubauten.
Frank Z kon het ‘in zijn eentje’ volhouden tot 1988. Daarna leidde de band een zieltogend bestaan. In 2004 was er een opleving omdat het nummer Beim Ersten Mal Tut’s Immer Weh werd gebruikt in de rauwe homo-erotische film Gegen die Wand, die volop in de prijzen viel. In datzelfde jaar nam bassist Rodrigo González (de grote man achter Die Ärzte) de band Abwärts weer op sleeptouw. De stijl dreef af richting wat Duitsers zo treffend ‘Pathos Rock’ noemen. Toch kwamen er aardige platen als Superfucker, en er volgde tour op tour. Dit voorjaar zou Abwärts weer een concertreeks door Duitsland doen. Dat die niet doorgaat, werd begin januari wel duidelijk. Op Facebook schreef de band dat de kanker van Franko jetzt leider in ein Hardcore-Stadium geraten ist. Maar dat het zo snel zou gaan had niemand verwacht.
