Je hebt de 3Voor12 Song van het Jaar-verkiezing en de Grammy Awards. Die wil je allebei natuurlijk wel op je schoorsteenmantel hebben staan. Maar gooi de Ondergewaardeerd Liedje van het Jaar-battle ook niet weg! Hier gaat het niet om de hits, maar om de onontdekte pareltjes van 2023.
En die waren er ook weer genoeg, dit jaar. Logisch, want er zijn steeds minder grote hits die iedereen kent. We luisteren in onze eigen bubbel naar onze eigen genres. Hoe fijn is het dat onze bloggers de meest ondergewaardeerde liedjes van het jaar voor je op een rijtje hebben gezet?
Hieronder vind je onze aller favorietste. Maar er is ook nog een wat uitgebreidere Spotify-lijst, waarin elke blogger haar of zijn top-3 kwijt kon!
Stem mee!
Keuze Johan Hol: Adrianne Lenker – Ruined
Stilteoefening
Soms heb je van die momenten dat je je afvraagt waar je de afgelopen jaren gezeten hebt. Hoe het mogelijk is dat je zoveel goede muziek hebt kunnen missen. Blijkbaar is er vorig jaar iets aangepast in het Spotify-algoritme waardoor ik eindelijk de muziek van Big Thief heb leren kennen.
En ik kan je zeggen: de jarenlange achterstand is bijna ingehaald. Waarbij Spotify ook vaak wordt ingeruild voor YouTube, waar ik veel naar live-optredens kijk, of beter gezegd: luister.
Het is tijdens een van deze live-optredens, op 1 maart van dit jaar in Brooklyn NY om precies te zijn, dat het nummer Ruined wordt gespeeld. Daar nog aangekondigd als een nieuw Big Thief-nummer.
Als begin december, net op de valreep van 2023, een nieuwe soloplaat en single van Adrianne Lenker wordt aangekondigd, is het nummer nog steeds brand new. Muzikaal gaat er niet meteen een lichtje branden maar zodra ik de tekst hoor, is het een feest der herkenning.
Maar wat is er veel gebeurd met dit nummer de afgelopen maanden. Ongelooflijk hoeveel potentie er in dit nummer zit en eigenlijk nog ongelooflijker hoe het in de nieuwe single van Lenker tot leven is gebracht. Deze uitvoering komt echt binnen.
Na een eerste keer beluisteren in de auto (mijn plek om in alle rust nieuwe muziek te leren kennen en schaamteloos mee te zingen) bekijk ik later op de avond ook de videoclip. Om stil van te worden. Zo kwetsbaar, zo mooi.
Geen gitaren, zelfs geen akoestische, maar een piano en bovenal de zo kenmerkende stem van Lenker. Het pakt, het raakt en het neemt je vooral mee waardoor je alles om je heen vergeet en echt helemaal in het nummer wordt gezogen.
Zo’n 5 minuten staat de wereld even stil. Stil in 2023.
De track van 2023 voor mij: Adrianne Lenker – Ruined (als voorbode voor het album van 2024)
Keuze Remco Smith: Alamo Race Track – Sally H.
Welkom terug
Het was een bijzonder jaar voor Alamo Race Track. In mei deed de band rondom Ralph Mulder een tour waarin prachtplaat Black Cat John Brown in de spotlights stond. Naast vrijwel alle liedjes van deze tweede plaat kwamen veel nieuwe liedjes voorbij, waar we uiteraard aan moesten wennen, maar die al snel in de smaak vielen. Sowieso viel op dat Mulder communicatief was, communicatiever dan in 2015 toen Alamo Race Track na Hawks Rotown aandeed. Destijds met een grote pet op, dikke baard, waardoor hij voor het publiek nauwelijks zichtbaar was. Rotown was destijds net aan halfvol. Afgelopen mei was de Pandora-zaal in TivoliVredenburg in Utrecht stijf uitverkocht. Mulder genoot zichtbaar, kwebbelde en raffelde de liedjes allerminst af, zoals hij dat live nog wel eens wil doen.
Deze herfst kwam de vijfde plaat uit met de onmogelijke naam Greetings from Tear Valley and the Diamond Ae. Wederom een prachtplaat met een eigen kleur, een eigen geluid, wezenlijk anders dan bijvoorbeeld het meer duistere Hawks. Ingebed in de jaren zestig, refererend aan bijvoorbeeld The Byrds. Of The Beatles, waar collega Willem Kamps naar verwijst, door opener Sally H. aan Penny Lane te koppelen. Het jubelt, het klatert en het is heerlijk dat Alamo Race Track weer terug is. Plaat van het jaar.
Keuze Guido de Greef: Blur – The Heights
Goed genoeg
Ik wilde The Ballad Of Darren niet goed vinden. Het was een reünieplaat. Niets meer dan een vehikel van Damon Albarn en consorten om een paar concerten in Wembley te kunnen geven. Lekker cashen, zodat Graham Coxon weer een paar jaar zorgeloos aan soundtracks kan fröbelen en Alex James voort kan met z’n kaasmakerij.
Maar nostalgie verkoopt. Als ik Blur opzet, ben ik weer in de jaren negentig. Het zal komen doordat ik eerder dit jaar een reünie van m’n middelbare school had. Het stemde melancholiek. Geklemd tussen de alto’s en de gabbers manoeuvreerde ik me door het mijnenveld van 3 havo door mijn liefde voor Blur, Pulp en The Verve zorgvuldig voor me te houden.
Als ik St. Charles Square op The Ballad Of Darren hoor, ben ik weer terug op schoolreis naar Praag. Bij The Narcissist moet ik denken aan frontman Damon Albarn die niet uitblonk in bescheidenheid. En de hoesfoto, die eenzame zwemmer in een buitenbad in Schotland, is een directe verwijzing naar de foto op de hoes van The Great Escape. Alleen is het dit keer geen escapisme, maar kille realiteit.
Zwelgend in melancholie wilde ik het niet goed vinden. Blur, niet langer de cocky middle class geezers, de intellectuele tegenhangers van de straatschoffies van Oasis, maar elderly statesmen van de Britpop. Reflectie hoort erbij als je langzaam richting middelbare leeftijd glibbert. Dat geldt voor ondergetekende, maar ook voor muzikanten.
Het afsluitende The Heights is voor mij het meesterwerk. Het is een song gedrenkt in melancholie. Albarn zingt over een onbekende partner of vriend die hij vanavond niet zal zien bij een concert. Hij blijft liever thuis.
Suppose I’m on my own tonight,
Suppose I’ve got to find the heights
De strijkers stuwen The Heights omhoog terwijl Albarn blijft mijmeren. Na tweeëneenhalve minuut ontspoort de song. De ‘coma in our lives’ waar hij eerder nog over zong is verworden tot een muur van geluid die nog bijna een minuut aanhoudt, symbool voor een toekomst die ongewis is. Voor ons, maar ook voor de band. Als The Ballad Of Darren de laatste plaat van Blur is, is dit de perfecte afsluiter.
‘Nee, ga door,’ wilde ik eerst roepen, ‘werk toe naar een echte climax. Ik wil groots en meeslepend, zoals in The Universal.’ Maar toen zag ik het voor me. De vier leden van Blur in de studio, die tegen elkaar zeggen: ‘Meh, goed genoeg.’
Keuze Jeroen Mirck: Corinne Bailey Rae – New York Transit Queen
Deze dame durft het helemaal anders te doen
Mijn hoofd suist. We leven in chaos en het wordt alleen maar erger. Na het oorlogsjaar 2022, waarin Oekraïne bloedig werd binnengevallen door Rusland, was ook 2023 pijnlijk en confronterend. Niet alleen op het oorlogsvlak (naast Oekraïne explodeerde eveneens Israël), maar ook vanwege de algehele woede en onvrede die de hele wereld lijkt te verteren. In Nederland merken we dat aan de val van het kabinet over migratie, de verkiezingswinst van de extreemrechtse PVV van Geert ‘minder, niet milder’ Wilders en aan steeds heftiger protest tegen de meest uiteenlopende zaken: van voorlezende drag-queens tot Tata Steel.
In het licht van al deze wanorde vind ik het lastig om een muzikaal anker te vinden. Vorig jaar was dat het anti-oorlogslied Take Heart van Glen Hansard, maar dit jaar miste ik absolute uitschieters. Veel goede muziek van goede artiesten, maar wie maakt werkelijk het verschil? Ik wist het ineens toen ik een zangeres hoorde die zich helemaal had losgerukt uit de conventies die haar groot hadden gemaakt. R&B-ster Corinne Bailey Rae kennen we van koffiehuismuziek zoals Put Your Records On, maar op haar nieuwe album Black Rainbows gooit ze het roer radicaal om. We horen ineens jazz, elektronica maar vooral moddervette rock. Echt waar, is dit die zachtaardige soulzuster? Bailey Rae liet zich inspireren door de Afro-Amerikaanse kunstverzameling van de Stony Island Arts Bank in Chicago, met als bijzonder resultaat dat ze zichzelf compleet opnieuw heeft uitgevonden.
Dit grenzeloze lef komt het best uit de verf in de ultrakorte rockstamper New York Transit Queen. In 1 minuut en 49 seconden schetst Bailey Rae in een paar losse kreten het leven van een 17-jarige zwarte vrouw die met de metro van Manhattan dagelijks op een onafscheidelijk skateboard naar haar slechtbetaalde ‘nine to five’ baantje reist. Deze Transit Queen is haar ware heldin. Waarom? Omdat ze haar mannetje staat in een harde wereld, omdat ze de toekomst vertegenwoordigt waar we zo hard voor moeten knokken. New York Transit Queen is rauw en echt. Het is het geluid dat ons wakkerschudt. Jazeker, de wereld is een puinhoop. Maar laten we er het beste van maken. Voor onszelf, maar vooral voor de generatie na ons.
Keuze Alex van der Heiden: Depeche Mode – Speak To Me
RIP Andy Fletcher
Toetsenist Andy Fletcher, de goedaardige mediator binnen Depeche Mode, ging plotseling van ons heen in 2022. Een acute aandoening aan de aorta leidde tot zijn dood. Hij kende in zijn leven periodes van depressie en daarmee was hij zeker niet de enige binnen de band. Zanger Dave Gahan heeft er nooit omheen gedraaid dat hij kampte met ernstige mentale problemen en dat is goed terug te horen in de muziek van Depeche Mode.
Relatief kort na de dood van Andy Fletcher kondigde de twee overgebleven bandleden een nieuw album aan. Hoe zwart kan dit album worden? dacht ik. In maart van dit jaar verscheen Memento Mori. Muzikaal opgedragen aan hun oude bandmaat ‘The Fletch’. En toch is dit album niet zo zwart als verwacht. Op de een of andere manier klinkt het ook troostrijk. Het nummer Speak To Me moest de afsluiter worden, dat stond vast. Hiermee zouden ze Fletcher het beste eren. En zo is het! Wat een magnifiek nummer in opbouw, en ook hoe het nummer letterlijk wegsterft. Daarom is dit toch wel het muzikale hoogtepunt van 2023: RIP Andy Fletcher.
Keuze Willem Kamps: Frankie and the Witch Fingers – Futurephobic
Boer daar ligt een kip in het water
Radio is zeg maar mijn ding. Zet ‘m aan en je hebt muziek. Niet steeds hoeven nadenken wat je wilt draaien. Het hangt natuurlijk af van de zender (Pinguin Indie) maar daar hoor ik actuele nummers, afgewisseld met een lekker oudje en regelmatig onbekende acts. Er zijn immers voortdurend nieuwe releases. Ondertussen doe ik andere dingen: denk aan de krant lezen, schoonmaken of bloggen. Valt een liedje mij op dan pak ik de telefoon en shazam (is dat eigenlijk al een goedgekeurd werkwoord?). Makkelijk, want het nummer staat meteen in m’n bibliotheek. Je kunt niet alles onthouden.
Zo shazamde ik vrij kort na elkaar twee keer Frankie and the Witch Fingers. Twee verschillende nummers die mij beide triggerden. Het eerste was Mild Davis, stevige psychedelica, waarvan de titel doet vermoeden dat de band is geïnspireerd door Miles Davis. Zelf hoor ik ‘m er niet in terug maar what the heck, het staat als een huis. Niet veel later werd ik dus opnieuw verrast, helemaal toen Shazam mij zei dat het weer Frankie en die Witch Fingers waren, nu met Futurephobic.
Tja, wat doe je als zich een onbekend bandje aandient? Googelen. Dan blijkt dat de band niet zo heel nieuw is. Ze bestaan al tien jaar en hebben inmiddels zeven albums uitgebracht. Oorspronkelijk uit Bloomington, Indiana, verhuisden ze vrij snel naar L.A. alwaar zij – volgens hun website – opborrelden uit het lokale psychedelische riool met hun oergroove, een dot echo en dat alles vermengd met prog- en garagerock. Je zou er bijna achteruit van gaan lopen.
Op het laatste album, het dit jaar uitgebrachte Data Doom, staan Mild Davis en Phuturephobic. Die laatste doet het momenteel erg goed op Pinguin Indie, want het nummer stond na vijf weken op plek twee in de Graadmeter. Futurephobic stoomt als de voortrazende trein waar je nietsvermoedend bent opgestapt maar meteen weet dat je meegaat tot het eindpunt. Vooral op driekwart van het nummer, met een mooie variant op Boer daar ligt een kip in het water, is het genieten.
Fobie? Ik ben niet bang voor de toekomst. Het is te hopen dat de Witchfingers-trein volgend jaar ons landje aandoet. Ik heb m’n OV-kaart alvast opgeladen.
Keuze van Vincent van der Vlies: Olivia Rodrigo – Vampire
Uitmuntend popliedje
Afgelopen maand maakte ik kennis met Olivia Rodrigo. Ze heeft slechts 59.000.000 monthly listeners op Spotify dus ja, ik had onder een of meerdere stenen gelegen. Natuurlijk had ik wel eens van haar gehoord, maar ik had haar nooit echt een kans gegeven, omdat ik toch vooral het idee had dat dit vast het zoveelste tienersterretje moest zijn. Maar ik heb vooral geleerd dat ik af moet van mijn vooringenomenheid.
Vampire en Bad Idea Right? zijn namelijk echt next level popliedjes die vreselijk goed in elkaar zitten. Vampire begint als een pianoballade, maar evolueert in een nummer van Jim Steinman-achtige proporties, maar dan zonder het theatrale. De breaks in het nummer zijn echt geweldig aanstekelijk en een portaal naar steeds een nieuwe vorm van het nummer, waarbij het steeds meer uptempo wordt. En de combinatie van de compositie met een tekst over een zeer slecht verlopen relatie met een metaforische bloedzuigende partner (hence de titel) maakt dit tot een geweldig, nee, uitmuntend popliedje dat over enkele decennia tot het lemma van de klassieke popliedjes zou moeten behoren.
Keuze Klaas Kloosterman: Robin Kester – Cat 13
Cursus intro-bakken!
Cat 13 van het dit jaar verschenen album Honeycomb Shades van Robin Kester heeft op Spotify ongeveer tien keer zoveel streams dan de andere singles van het album: Leave Now en Infinity Song. Voor een niet te onderschatten deel zijn die extra streams terug te herleiden naar een adres ergens in een Groningse volksbuurt.
Ik ben namelijk totaal geobsedeerd door het nummer. Of eigenlijk: geobsedeerd door het intro. Een van de mooiste intro’s ooit. Puur goud, die eerste gitaarakkoorden. Zo simpel, zo puur, daar lijkt een soort van goddelijke tussenkomst voor nodig (onzin natuurlijk: Kester en haar vriendjes Dorleijn/ Stam schudden het zo uit hun mouw).
Na zo’n godvrezend mooi intro dient zich wel de vraag aan: Wat nu? Wat te doen met de resterende 2:44 minuten? Het antwoord is: gewoon op dezelfde voet doorgaan. Fleetwood Mac deed het al eens met ‘Dreams’. En zie daar, het werd hun grootste hit. Kester en co durfden het niet aan het bij die enkele kale gitaarakkoorden te laten. Na een halve minuut kruipt voorzichtig een klavecimbelachtig keyboard om de hoek. Na 45 seconden strijkers en blazers (al dan niet digitaal): onnodig. Het wordt drukker en drukker en de dot echo op 1:35 is een beetje vloeken in de kerk. En toch: het blijft een van de mooiste liedjes van het afgelopen jaar, met by far het mooiste intro!
Teruglezend heb ik zelf wel een beetje moeite met bovenstaande. Waarom zo kritisch over een van mijn favoriete liedjes van het afgelopen jaar afkomstig van het debuutalbum van Kester, dat meteen al (terecht) op 20 in de eindlijst van muziekkrant Oor staat.
Zelf weet ik het antwoord: allemaal de schuld van dat intro!
Keuze Alex van der Meer: Snõõper – Running
Super!
Super Snõõper is het debuutalbum van de Amerikaanse Egg-punk band Snõõper en is uitgebracht op het Third Man-label van Jack White. Het kent veertien tracks. De nummers zijn puntig, hemels hard en geestig, met riffs die onvoorspelbaar zijn en je lekker in beweging zetten. De sound is opvallend dansbaar. Na amper 22 minuten is het album al klaar. Maar hoe kort het ook is, Super Snõõper is wellicht wel het leukste album van het jaar.
De nummers zijn dus over het algemeen kort. Maar er is een uitzondering. De afsluitende track – Running – heeft een runtime van meer dan vijf minuten. Alles wat zo leuk was aan de dertien voorafgaande nummers komt hierin terug, maar er wordt dan ook nog eens een onweerstaanbare, hypnotiserende en uiteindelijk escalerende post-punky groove aan toegevoegd. Stilstaan is geen optie. Running laat je helemaal los gaan. Deze ouwe muzieksnoeper rent er in ieder geval helemaal mee weg.
Keuze Marcel Klein: Steven Wilson ft. Ninet Tayeb – Rock Bottom
Dark Side of the Moon?
Steven Wilson is een bekende naam in de Snob 2000, al dan niet als voorman van Porcupine Tree. Zijn laatste albums wisselden nogal van stijl, maar de superlatieven schreeuwden zijn laatste worp al vooruit: ‘Een nieuwe Dark Side of The Moon of Selling England by the Pound’. Dat is natuurlijk allemaal wel een beetje overdreven, maar bij The Harmony Codex lijken alle vorige albums wel inspiratiebronnen te zijn.
En dat maakt het een zeer genietbaar album, met enkele heerlijke tracks. De beste track is toch (wat mij betreft) een samenwerking met Ninet Tayeb. Niet alleen passen hun stemmen meer dan uitstekend bij elkaar, het nummer is emotioneel en muziek is tenslotte emotie. Daarnaast laat Wilson op dit nummer horen dat zijn gitaarsolo’s van grote klasse zijn.
Keuze Peter van Cappelle: Sufjan Stevens – My Red Little Fox
Groots en toch intiem
Het is niet makkelijk om Sufjan Stevens te volgen. Hij bracht prachtige singer-songwriter albums uit met Illinois uit 2005 en Carrie & Lowell uit 2015, maar ook experimentele elektronische albums die niet bepaald voor het grote publiek zijn. Maar dit jaar konden de liefhebbers van zijn singer-songwriter werk (waaronder ik) hun hart ophalen met het prachtige nieuwe album Javelin.
Al bleek bij de uitgave dat het album tot stand kwam met veel verdriet voor Sufjan zelf. Hij droeg het album op aan zijn in april overleden partner Evans Richardson, waarmee hij voor het eerst iets prijs gaf over zijn privéleven. En alsof dat nog niet genoeg was, werd hij dit jaar zelf getroffen door een heftige auto-immuunziekte.
Het geeft de songs op het album natuurlijk een extra lading. Persoonlijk werd ik bij de eerste luisterbeurt meteen gegrepen door het nummer My Red Little Fox. Wat begint als een intieme ballad, wordt heel subtiel uitgebouwd tot een orkestraal nummer. Passend bij de laatste maanden van het jaar.
Het is niet als officiële single van het album gekozen (in hoeverre kun je anno 2023 nog spreken van singles), maar tot mijn verbazing werd het wel in de Verrukkelijke 15 op NPO Radio 2 gestemd, waar het ook een aantal weken bleef staan. Het is dan ook een nummer dat in het oeuvre van Sufjan Stevens perfect past naast klassiekers als Chicago en Mystery Of Love.
Keuze Roland Kroes: Depeche Mode – Ghosts Again
De rode draad van fenomenaal 2023? James Ford!
Afgelopen jaar was een geweldig muziekjaar. Ik bedoel: zelfs het nieuwe album van The Rolling Stones was bij vlagen te pruimen. Terwijl, zeg nou zelf, die band sinds begin jaren ’90 hard bezig was vooral een parodie van zichzelf te worden (een titel die nu geloof ik met afstand toebehoort aan U2, maar dat terzijde).
Albums van voor mij nieuwe artiesten als Caroline Polachek en Kelela stonden hoog in mijn Spotify Wrapped. Olivia Rodrigo’s Vampire was intrigerend & geweldig. Gaz Coombes van Supergrass leverde een uitermate puike soloplaat af met Turn the Car Around. boygenius behoeft geen toelichting. Je zou The National haast vergeten. En dan was er begin december het fenomenale album van Peter Gabriel. Die man gaat nog eens heel groot worden…
Qua top-3: allereerst toverde Tame Impala een grote glimlach op mijn gezicht met Wings of Time. Zo over the top… Toen ik mijn lijstje singles verder bekeek voor de 2023-battle, was er ineens een rode draad: James Ford. Want Jessie Ware’s That! Feels! Good! werd voor de helft door Ford geproduceerd. En een paar maanden daarna kwam oorwurm The Narcissist van Blur. Wiens The Ballad of Darren werd geproduceerd door… James Ford. Zo’n nummer dat vanwege de combinatie van melancholie en moderniteit aan het einde gewoon weer opnieuw mag beginnen.
Song van het jaar, dan? Nee, die plek is gereserveerd voor een nummer waar dat gevoel nog sterker was. Waar de melancholie nog meer van afdroop, omdat dat ingebakken zit in hun sound. Net als teksten over de randen van de nacht en over alles dat in de nacht achterblijft. Een compleet ander nummer dan van Blur, maar met haast eenzelfde pulserend ritme. Klinkt bekend? Kan! Ghosts Again van Depeche Mode is geproduceerd door… James Ford.
Keuze Jan-Dick den Das: White Feet – Yema
Verrijking
Nasser Ben Dadoo. Je moet wel een beetje je best doen om wat informatie te verkrijgen over deze muzikant uit Frankrijk. Ik heb zelfs geen wiki-pagina kunnen vinden, terwijl heden ten dage iedereen die denkt dat hij er toe doet, zo’n pagina heeft. En toch was hij daar voor mij als grote onbekende ineens als prettige ontdekking in 2023. Het moet bijna wel bij Pinguin Radio zijn geweest dat ik ineens dit nummer hoorde en de playlist hebt gecheckt. Bluesmuziek, maar dan net even anders.
Yema is een prachtig nummer, intrigerend en fascinerend. In het Arabisch gezongen en ondanks dat ik niet weer waar het over gaat, pakt het je. Het neemt je mee, golvend door de dag, gedragen door de stem van Nasser Ben Dadoo. Een stem die het leven doorleefd lijkt te hebben. En is het allemaal nieuw oftewel vernieuwend? Nou nee, maar het is wel verdomd goed. Blues met Oosterse invloeden en dat maakt die gitaarlickjes net even anders, spannend en verrassend.
In februari kwam het album Blues Legacy uit van White Feet waar Nasser Ben Dadoo zanger en gitarist van is. En zoals zo vaak heeft zo’n album een pareltje waarvan je zou willen dat iedereen het zag. Yema dus, laat je meevoeren met deze parel. Nasser ziet muziek als een factor van verrijking en delen. Kortom: verrijk jezelf en deel het.
Keuze Freek Janssen: Caroline Polachek – Sunset
Had alles in zich om dé zomerhit te worden
Kan het meest ondergewaardeerde liedje van het jaar komen van het album dat door OOR is uitgeroepen tot het beste album van 2023, en bij Pitchfork op nummer 2 eindigde?
Tuurlijk wel.
Allereerst gaat het hier over liedjes, niet over albums. En hét liedje van Desire, I Want To Turn Into You is toch wel Welcome To My Island. Of misschien Bunny Is A Rider. Belangrijkste reden om voor Sunset te gaan, is dat ik het uitermate teleurstellend vind dat het grote publiek nauwelijks bekend is geworden met Caroline Polachek. In de indie-scene wordt er flink naar geluisterd. Haar show in Paradiso in februari schijnt legendarisch geweest te zijn: het album was nog maar een paar dagen oud, maar werd al luidkeels meegezongen (luister maar). Maar op de grote radiostations hoorde je de muziek van Caroline niet.
Dat terwijl Sunset alles in zich had om dé zomerhit van 2023 te worden. Behalve dan dat het al lang zo is dat niet gedegen popsongs het maken tot zomerhit. Alleen reggaeton-meuk met Spaanse opzwepende teksten kan dat nog – zeg maar copycats van Despacito. Maar een prachtig zomerse track als Sunset? Nee.
Dan maar het meest ondergewaardeerde liedje van het jaar?
Keuze Marco Groen: Therapy? – They Shoot the Terrible Master
James Joyce is fucking my sister
Het kan haast niet anders of er zit in iets in het water in Noord-Ierland dat de creativiteit stimuleert. Of in het bier natuurlijk, dat is een andere optie. Er komen immers meer dan alleraardigste bands en artiesten vandaan. Onder meer Snow Patrol, Van Morrison en The Undertones komen uit dat merkwaardige stukje Ierland/Engeland (foute antwoord zelf doorkrassen a.u.b.). Hartstikke leuke bands natuurlijk, hoewel mijn favoriet daar niet tussen staat. Dat is namelijk Therapy?. De band met een vraagteken in de naam, wat altijd problemen oplevert met bijdehante tekstverwerkers.
Therapy? is een van die bands die live nooit teleurstelt. Iedere keer ga je met een grote glimlach op je ponem naar huis. De heren uit Larne zijn immer enthousiast, nemen het publiek op bewonderenswaardige wijze mee en spelen standaard retestrak. Je concentratieboog kan grotendeels thuisgelaten worden, want als een goede punkband halen liedjes van Therapy? zelden de vier minuten. Zo ook bij het nieuwe album Hard Cold Fire. Tien fijne rauwe werkjes waarvan het openingsnummer wellicht meteen het beste is.
Troublegum is vanzelfsprekend de Iron Lung van de band. Het hangt als een molensteen om hun nek bij elk optreden. Het publiek verwacht dat immers. Toch waakt Therapy? ervoor om een veredelde coverband van zichzelf te worden. It’s so important that we keep up to date with how people listen to their music. We don’t want to be a heritage act that hangs on about the good old days, zo vertelden ze in een interview. Met Hard Cold Fire laten ze horen dat ze het menen.
Keuze Joop Broekman: Julie Byrne – Moonless
Diep geraakt worden
Nou had ik voor 2023 een drietal artiesten om uit te kiezen. En in december koop ik altijd de Oor en minimaal 1 Engels (hier te duur) muziekblad voor de albumoverzichten. Deze keer werd dat Mojo omdat er (zoals altijd) een Best of 2023-schijf bijzat. Met daarop een track van Julie Byrne. Het lijstje van 3 was meteen kansloos.
Afgelopen voorjaar maakten we al kennis. Het prachtige Summer Glass nestelde zich al comfortabel in mijn hoofd, maar ik liet deze dame van mijn muziekradar ontsnappen. Daardoor miste ik ook de release van The Greater Wings, haar derde album. Gelukkig was er Mojo. Want Oor koop ik voor de lijstjes en om de huidige wansmaak (hypes en deugartiesten) te checken. Via Mojo kan ik nog een keer echt breed scannen en kom ik altijd weer nieuwe dingen tegen. En gemiste albums.
Julie Byrne betovert je met haar stem en dromerige melodieën. Haar teksten zijn erg persoonlijk en ook niet al te vrolijk. Het is hier een perfecte combinatie. Denk bij haar muziek aan desolate landschappen. Je rijdt in je auto en je komt kilometers lang niets of niemand tegen, behalve een verdwaalde boom of rots. Er schijnt een lentezonnetje. Maar het kan ook in de late herfst zijn.
Eigenlijk had The Greater Wings twee jaar geleden moeten verschijnen. Maar toen stierf plotseling producer en muzikale partner Eric Littmann, met wie ze in 2017 het ook al wonderschone Not Even Happiness maakte. Toen ze weer verder ging om de plaat af te ronden, kwam er nog een track bij. Na het overlijden van Littmann schreef ze Death Is The Diamond, waarin meerdere soorten emoties voorbij komen. Het is de afsluiter op The Greater Wings en pakt je nog even goed bij de kladden, mochten de eerdere nummers dat nog niet gedaan hebben.
Graag laat ik je achter met Moonless.
Keuze Erwin Herkelman: Sue the Night – Alas
Stralende terugkeer
Het was een naam die bij mij vaag een belletje deed rinkelen: Sue the Night. Een naam uit het verleden. Maar wel een naam die in mijn beleving festivaltenten vol zong. De aanbeveling van mijn popquiz-maat trok mij uiteindelijk over de streep. Van de drie opties die we voorgelegd kregen na onze winst in deze popquiz, was dít de band waar we absoluut heen moesten. Die kaartjes waren dus voor ons. Helaas voor mijn vader, ook onderdeel van ons team, die die datum niet kon.
Op de avond zelf werden we gedirigeerd naar de bovenzaal. Niet direct de zaal die ik had verwacht bij een dergelijke act. Een gevoel dat nog eens werd benadrukt toen ik de zaal binnenliep. Het was klein, met één bescheiden barretje aan de zijkant en… nog niet eens vol.
Maar aan het einde van de avond liep ik de deur uit met een grote glimlach en in mijn hand haar nieuwe album op vinyl. Ik had een topavond gehad. Een geweldig optreden gezien met prachtige muziek en een artiest die straalde van oor tot oor.
Het was dan ook een bijzondere avond geweest. Want het bleek niet alleen de aftrap van haar nieuwe clubtour, maar überhaupt de avond van haar terugkeer op de bühne na zich een paar jaar volledig te hebben gericht op haar eerste kind. En nu, met ook nog eens een compleet nieuwe band knalde ze daar werkelijk van het podium.
Ik kocht na afloop dan ook met liefde haar nieuwe album Susanne And The Sad Sunset Disco. En ik kreeg er behalve een hartelijk en dankbaar gesprek ook nog eens een CD voor mijn vader bij. “Omdat hij er niet bij kan zijn,” glimlachte Sue.
Susanne And The Sad Sunset Disco heb ik inmiddels al vaak geluisterd. Een album dat perfect is voor de zondagochtend, met die nieuwe, triphop-achtige sound, afgewisseld door wat meer uptempo nummers. Maar Alas draai ik altijd nog een keertje extra. Omdat ik hem zo fantastisch vind.
Keuze Henkjan Olthuis – Celine Cairo – Method In The Madness
Engel van 538
Lang geleden, in een vorig radio leven, luisterde ik nog 538. Edwin Evers in de ochtend. Komt daar na een interview met een violist ineens een engel op de radio zingen. Het bleek Celine Cairo uit Amsterdam te zijn. Ze zong een heel mooi liedje, met onder andere die violist in de band, en gezongen door de mooiste stem die ik ooit op de radio hoorde. Evers en z’n maten laaiend enthousiast, ze werd uitgeroepen tot ‘vriendin van de show’ en kwam later nog eens terug voor een heus mini-optreden live op het best beluisterde radioprogramma van het land. Vliegende start van een groooote carrière in da pokket zou je denken….
Ondertussen zijn we drie LP’s en vier EP’s verder, waarbij ze steeds weer heerlijk haar eigen koers blijft varen, soms de wereld over reist voor inspiratie of gewenste samenwerkingen met producers van naam (zoals Fink). En alle zeven van hoog niveau. Soms even wennen, maar elke keer halen de prachtige songs en die stem je weer binnen.
De single van de dit jaar uitgekomen EP Truce heet Method in the Madness is weer dat: een oorworm van slechts twee en een halve minuut die je al vrij snel op repeat gaat zetten. Een liedje zoals liedjes bedoeld zijn, fijne gitaar ook, lekkere opbouw, en uiteraard die stem… Ik zet ‘m nog eens op.
Keuze Stefan Koopmanschap: Library Card – Cognitive Dissonance
De belangrijkste ontdekking van 2023
Het was KINK-collega Jasper Leijdens die mij al enige tijd geleden de band Library Card tipte. Een Nederlandse band, voortgekomen uit de Rotterdamse indie-scene. Op dat moment hadden ze nog niet zo heel veel muziek uit, maar wat ik hoorde klonk al heel erg fijn. Vlak voordat ik richting Scheemda vertrok voor het Grasnapolsky festival kwam de single Sunflowers uit. De combinatie van de tip van Jasper en deze nieuwe single was voor mij genoeg om Library Card met dikke stift te omcirkelen in de planning van Grasnapolsky: deze band moest en zou ik zien. En dus zorgde ik dat ik op de laatste festivaldag al vroeg aanwezig was in het oude fabrieksgebouw waar veel vermoeide festivalgangers op een energieke manier wakker gemaakt werden door deze fantastische nieuwe band.
Fast forward naar een aantal maanden later. Het is eind oktober en Library Card komt met een nieuwe single: Cognitive Dissonance. En ja hoor, they did it again. Energiek en catchy met die heerlijke praatzang. Ja, ik ben overtuigd, dit is een hele fijne band die ik zeker vaker wil gaan zien. Wat mij betreft is dit misschien wel de belangrijkste ontdekking van 2023. Doe mij meer van dit!
Keuze Quint Kik: Tramhaus – Minus 20
Sexy, duister en niet zonder risico’s
Driemaal is scheepsrecht, in één jaar nog wel: het overkwam de nieuwkomers van het Rotterdamse Tramhaus vorig jaar op dit gremium. Beide kanten van hun debuutsingle I Don’t Sweat b/w Karen Is A Punk werden getipt door collegabloggers, de op de valreep verschenen EP Rotterdam was verantwoordelijk voor de nummer 1 in de Song van het Jaar 2022-battle: Make It Happen.
Alle drie zijn dit jaar te vinden in onze Snob 2000. Wat mij betreft maken we daar volgend jaar kwartet van met het onnavolgbaar briljante Minus 20. Eigenlijk verwachtte ik een volwaardige langspeler, maar in plaats daarvan koos de band voor een singles-trilogie. Tussen het intensieve touren in binnen- en buitenland door verschenen achtereenvolgens The Goat, Switch en Minus 20.
Een van de dingen die Minus 20 er uit doet springen, is de samenzang van gitaristen Nadya en Micha voorafgaand aan het couplet. Of eigenlijk een soort van een monnikengezucht, waarna het geprevel van zanger Lukas aandoet als een incantatie. Wat dan weer wordt versterkt door de verontrustende videoclip, waarin een de hoofdrol is weggelegd voor een seance, uitmondend in levitatie (kijken mensen, zulke beauties zag je voor het laatst voorbijkomen op MTV’s 120 minutes met Paul King!)
Wat maakt deze band nou zó goed, dat ik ze in krap een jaar tijd vier keer zag spelen? Dat zit in de combinatie van verleiding (de bas van Julia!), imminent (explosie)gevaar (Jim op drums, de gecontroleerde tirades van Lukas) en juist die onverwachte muzikale afslagen – check ook even ‘die op hol geslagen olifant’, die op 3 minuten in het refreinloze Minus 20 voorbijkomt. De rode draad in rock & roll die ertoe doet: sexy, duister en niet zonder risico’s. Een aanbevelenswaardige verslaving.
Keuze Marèse Peters: BLANKO x Miche – Give What You Got To Give
Gooi het er allemaal maar lekker uit
BLANKO. Ik kende hem niet, maar stond wel bij zijn uitvoering van het legendarische Stop Making Sense in het Paard en had een geweldige avond. Onder de indruk van de muzikaliteit van deze gast luisterde ik naar zijn tweede album More Music bij BLANKO uit 2023. En daar kreeg ik geen spijt van. Want wat staan er een hoop ijzersterke nummers op dat album. Fris, funky en energiek. Je kunt gewoonweg niet stil blijven zitten. Deze jongen weet waar Abraham de muzikale mosterd haalt en is niet bang om zijn eigen stijl neer te zetten.
Als je beter gaat luisteren, hoor je hier en daar verwijzingen naar zijn grote helden Talking Heads, maar ook Nirvana en andere voorbeelden komen voorbij. Dat BLANKO uit de Volendamse muziekvijver komt en jarenlang bij de 3J’s speelde als opvolger van zijn vader, doet eigenlijk helemaal niet ter zake. Misschien had ik het helemaal niet moeten opschrijven. Dan had je compleet onbevangen naar zijn muziek kunnen luisteren.
Vergeet dat dus maar en luister gewoon naar het allerlekkerste nummer op dit album: Give What You Got To Give, met een glansrol voor zangeres Miche. Heerlijk om even mee te brullen en al je sores eruit te gooien. Het beste ondergewaardeerde nummer van 2023!
Keuze Kari-Anne Fygi: Low Cut Connie – Are You Gonna Run
Is het dié zomer?
De beste rockliedjes laten zo goed een verhaal zien en ervaren. Ja, ervaren! Are You Gonna Run is warm, heeft geelbruine tinten en ruikt als de Amerikaanse nazomer.
Are You Gonna Run is New York eind jaren zeventig. Ingekleurd met een dikke portie soul en een vleugje oude Springsteen. Het is die avond in Brooklyn. De ramen wagenwijd open om de dikke hitte onder de lakens vandaan te waaien. De zomer lijkt voor altijd, september bestaat niet. Is dit éindelijk de zomer die je je veertig jaar later nog zult herinneren?
Bovenstaande heeft niets met de tekst te maken, maar ís het nummer. Zo voelt Are You Gonna Run.
Low Cut Connie, de band uit Philadelphia van Adam Weiner, heeft met Are You Gonna Run van het album Art Dealers (2023) mijn liedje van 2023 gemaakt!
Luister naar de piano aan het begin, de kleine gitaar en de zang, net voordat het nummer opengaat. Het klinkt zó lekker!
Keuze Martijn Vet: Madison Cunningham – Subtitles
Wordt 2024 haar jaar?
Eigenlijk was 2022 al haar jaar. Het tweede album Revealer van de Amerikaanse Madison Cunningham (1996) haalde met gemak mijn jaarlijst. Cunningham maakt folk-rock die net zo sterk aan Joni Mitchell als aan Radiohead doet denken. Uiterst verzorgd, maar altijd met een twist die het spannend houdt. Ieder liedje raak. ‘Radio 2, pak dit eens op!’ schreef ik een jaar geleden in een Facebook-post over mijn favoriete albums van het jaar.
Radio 2 deed er voor zover ik weet niets mee. Wel won Revealer een Grammy voor beste folk-album. Dit jaar verscheen een deluxe-editie met een paar prachtige extra tracks. En alsof dat nog niet genoeg was, kwam afgelopen najaar zomaar de nieuwe single Subtitles uit.
Het handelt over een naderende ramp. Iedereen is gewaarschuwd, maar we zijn drukker met onszelf dan met het afwenden van het onheil. Vul maar in waar dat over kan gaan. Een onwaarschijnlijk sterk liedje, dat zo goed als onopgemerkt bleef.
Ik denk dat 2024 écht haar jaar wordt, al was het maar omdat ze het voorprogramma van John Mayer mag verzorgen. Herstel … omdat John Mayer haar als voorprogramma mag meenemen.
Keuze Mersad Rebronja: Lana Del Rey – A&W
Meesterlijk en nog steeds ondergewaardeerd in Nederland
Dat ik een fan ben van Lana Del Rey is geen verrassing meer, dus als zij een nieuw album uitbrengt is de kans groot dat mijn favoriete nummer van het jaar van haar komt. Dit jaar is geen uitzondering. Op 24 maart van dit jaar zat ik om middernacht klaar in de hoop dat Did You Know That There’s a Tunnel Under Ocean Blvd (dit doe ik maar één keer) er meteen op zou staan en dat was het geval. Tegelijk met een vriend (digitaal) ben ik meteen gaan luisteren. Er staan meerdere schitterende nummers op het album die hier uiteraard geen hit zijn geworden, want verder dan Video Games lijken we helaas nog steeds niet te komen.
A&W werd als tweede single van het album uitgebracht en dat nummer maakte meteen grote indruk. Lana schreef het nummer samen met Jack Antonoff en Sam Dew en de productie nam ze samen met Antonoff voor haar rekening.
A&W is een – meesterlijk en schitterend – zeven minuten durend epos waar het Lana-gehalte in z’n volledige heerlijkheid van afspat. Het nummer is een complexe combinatie van folk, trap, boom bap en pop. In de eerste helft (ook wel aangeduid als American Whore) horen we folk met akoestische gitaar terwijl in het tweede gedeelte (aangeduid als Jimmy) experimentele rapmuziek centraal staat, waardoor Lana terugkeert naar de hiphop die we eerder in haar carrière veel hoorden.
A&W is een verwijzing naar het root beer merk met dezelfde naam, maar het verwijst ook naar American Whore. In het tweede gedeelte wordt een verwijzing gemaakt naar Down Down Baby, een bakerrijm. Het rijmpje is in verschillende nummers gebruikt, waaronder Shimmy, Shimmy, Ko-Ko-Bop van Little Anthony and the Imperials.
De opbouw uit het rustige eerste gedeelte naar het tweede deel is heerlijk en de finale, die begint op 5:24, is waanzinnig goed. In de complexe songtekst combineert Lana haar geliefde symbolische Americana met slechte liefde. Het is nostalgisch, een beetje luguber en je voelt hopeloosheid, boosheid en kwetsbaarheid. Het nummer is somber, maar ook grappig. Lana zingt, en dat doet ze briljant met haar hemelse en emotionele vocalen, over maatschappelijke verwachtingen, over hoe vrouwelijkheid eruit moet zien en over het verlies van jeugd en onschuld. Het is episch, cineastisch, psychedelisch en het betovert je. Een van de beste nummers uit Lana’s carrière en mijn nummer van het jaar.
