Eén van de beste en meest invloedrijke gitaristen ter wereld. Een positie die beslist niet alleen te danken is aan de uitverkiezing tot werelds beste gitarist in het Engelse blad Melody Maker, maar ook en vooral door zijn altijd gewaagde en inventieve spel en zijn drang zichzelf te blijven ontwikkelen.
Iedereen in Nederland heeft wel eens van Jan Akkerman gehoord of iets van hem gehoord. Ik noem even in chronologische volgorde de bands waar hij zijn snaren heeft beroerd: Johnny & His Cellar Rockers, The Hunters, Brainbox, Focus, Solution en Five Great Guitars (met onder andere Erwin Java en Harry Sacksioni) of zijn samenwerking met onder andere Hans Dulfer, Neerlands Hoop, Ramses Shaffy, Herman Brood, Kayak, Normaal, André Hazes, Specs Hildebrand, Bert Heerink en Henny Vrienten.
Zijn voorbeelden zijn Eric Clapton, B.B. King, Julian Bream en Frank Zappa.
Na het vertrek bij Focus heeft hij in de jaren zeventig enkele hoogstandjes uitgebracht met Tabernakel, Eli (met Kaz Lux), Jan Akkerman en Aranjuez (met Claus Ogerman). Vanaf de tachtiger jaren was het commercieel stil, terwijl hij een aantal schitterende albums gemaakt heeft met The Noise Of Art, Puccini’s Cafe en de live-registratie 10.000 Clowns On A Rainy Day; een bewijs dat een concert zonder zang een beleving kan zijn. In 1998 werkte hij mee aan Blues Root van Curtis Knight. De zang van de oude kompaan van Jimi Hendrix had duidelijk zijn beperkingen, maar het vingerwerk van Sam Mitchell en Akkerman behoort tot het allerbeste gitaarspel dat ooit op de plaat gezet is. Blind kopen!
In de Amsterdamse Jordaan geboren Jan (1946) kreeg op 5de al les op de klassieke gitaar. Schoollessen konden hem maar matig bekoren: Ik ben iemand die zich nooit onder het gezag van een ander heeft kunnen plaatsen. Ik doe gewoon wat ik zelf denk te moeten doen. Ik nam mijn gitaar stiekem mee naar school. Ik zorgde dat ik de klas werd uitgeschopt en dan ging ik naar de kaartenkast, waar ik mijn gitaar had verstopt om daar stilletjes te spelen. Op zijn 14de richtte – nadat hij in zijn eigen band The Friendships ervaring had opgedaan – Johnny & His Cellar Rockets op om vier jaar later de naam in de meer volwassen The Hunters te veranderen. Beide bands hebben een stevige hit met achtereenvolgens Exodus en Russian Spy And I.
Akkerman is eigenwijs en heeft een onbuigzaam karakter, maar is verschrikkelijk loyaal naar vrienden. Tegenwoordig zeggen we dat er een gebruiksaanwijzing bij moet zitten, maar een groot deel van zijn dwarsheid is terug te voeren op zijn slechte ervaringen met mensen, die royalties inpikten of hem wilden gebruiken of zakelijk uitbuitten. De kop gaat in de wind en de media was er als de kippen bij om hem als een moeilijke jongen af te schilderen. Ten tijde van Focus hadden zowel Thijs van Leer als hij buitengroepse activiteiten, die door het management gedoogd werden totdat hij tot beste gitarist van de wereld gekroond werd. Toen ik de titel van beste gitarist had verworven werd ik met dreigtelefoontjes uit studio-sessies gehaald bij Eric Clapton, de Beach Boys en Dave Mason. Op straffe van contractbreuk mocht ik niet met anderen samenspelen.
In 1974 traden zowel Thijs van Leer als Jan Akkerman op bij het Grand Gala du Disque. Beiden kregen een Edison: Van Leer vanwege zijn Introspection en Akkerman met Tabernakel. Na minder dan één minuut verliet de gitarist op eigen initiatief het podium tijdens het dicht-bekeken rechtstreekse tv-programma. Tijdens de repetities had hij problemen met de strijkers in het orkest, waarop hij stelde dat die zeikerds van strijkers niet nodig had en in zijn eentje het podium op zou gaan. Hij zat nog niet half op zijn krukje, toen hij ‘Olé’ uit de orkestbak hoorde roepen. Dat was de druppel en Akkerman liep weg.
Tabernakel is deels elektrisch en deels akoestisch met Akkerman op de luit of de klassieke gitaar. Hij bespeelt bovendien één keer de basgitaar en de sitar. De luit komt oorspronkelijk uit het Midden Oosten en had 32 snaren. Akkerman’s luit had 13 snaren en het stemmen koste hem telkens een half uur om na 10 minuten het ritueel te herhalen. De muziek is voornamelijk gebaseerd op 16de eeuwse muziek met uitzondering van House Of The King (zonder fluit, maar gedragen door Jan’s elektrische gitaar) en Lammy; de naam van zijn toenmalige vrouw.
Het nummer duurt iets meer dan 14 minuten en heeft de volgende subtitels:
I Am – Asleep, Half Asleep, Awake – She Is – Lammy – We Are The Last Will And Testament – Amen
Lammy begint met een klassiek kerkkoor met zwaar orgelwerk om langzaam over te gaan naar sitar, bas- en elektrische gitaar in een soort fusion van jazz en rock. Halverwege wordt het een harmonisch feest van strijkers en slepend gitaarwerk. Het neigt naar bombast, maar Akkerman weet het geheel keurig binnen de lijnen te houden. Het is een testament van zijn virtuositeit en improvisatie. Geen gemakkelijk stuk muziek en zonder tussenweg: verschrikkelijk of fantastisch. Het zal duidelijk zijn wat ik er van vind.
Oost West, thuis best?! Ondergewaardeerde Liedjes is van mening dat we ons gemakkelijk kunnen meten met alle internationale sterren. De zomermaanden zullen we daarom onze aandacht richten op Nederlandse en Belgische bands, zangers en zangeressen, al dan niet instrumentaal en ongeacht de taal waarin ze zingen.
