Zwarter dan ooit! De leuze van de Zwarte lijst anno 2016. Is dat een correcte veronderstelling of een zware overdrijving en is alle innovativiteit uit de lijst gedistilleerd door een ander stempubliek en vervangen door de overbekende liedjes?
Tot vorig jaar was de Zwarte Lijst een project van NPO Radio 6, de Soul & Jazz zender. Het was begonnen als tegenhanger van de Top 2000, omdat ze vonden dat die lijst te ‘wit’ was. Hmm, een lijst als reactie op de Top 2000, kennen we dat niet ergens van?
Helaas is NPO Radio 6 ter ziele gegaan in het bezuinigingsslagveld. En daarmee leek ook de Zwarte Lijst te verdwijnen. Maar oh ironie, de lijst werd opgepikt door Radio2 en is vorig weekend in verkorte vorm uitgezonden.
De meningen bij Ondergewaardeerde Liedjes zijn verdeeld en daarom hebben we enkele liedjes gezocht, die of te laag staan of helemaal ontbreken.
Keuze Freek Janssen: Lead Belly – In The Pines
Een Zwarte Lijst zonder Leadbelly is als een dance-top-zoveel zonder Kraftwerk
We kunnen er lang of kort over lullen, maar Leadbelly is een van de aartsvaders van de zwarte muziek. Zoals al eerder besproken in onze gevangenisbattle zijn veel liedjes uit de tijd van de slavernij bewaard gebleven dankzij dit muzikale boefje.
In The Pines ken je waarschijnlijk als Where Did You Sleep Last Night van Nirvana.
Leadbelly komt überhaupt niet in de Zwarte Lijst voor. Dat is net zoiets als Woody Guthrie negeren in een folklijst of Kraftwerk vergeten in een dance-top-zoveel.
Keuze Martijn Janssen: John Coltrane – My Favorite Things (1961)
Alsof David Bowie ontbreekt in een pop/rock-lijst
Ik vond de Zwarte Lijst altijd een erg leuk gebeuren, vanwege mijn interesse in soul. Met de jazz sta ik nog altijd een beetje aan de zijlijn te stuntelen. Het genre is natuurlijk zo groot en mijzelf kennende gaat het waarschijnlijk helemaal mis als ik er echt in ga duiken. Want interessant kan het zeker zijn!
Maar goed, mijn collectie komt momenteel niet verder dan wat Miles Davis, Ella Fitzgerald en enkele losse albums. Daarbij zit ook slechts één album van grootheid John Coltrane, Blue Train.
Toen deze battle werd aangekondigd was het dan ook mijn bedoeling om te gaan voor een lekker funk/soul/reggae nummer. Wellicht dat ik nu eindelijk eens People In Tha Middle van Spearhead in het voetlicht kon plaatsen. Of mijn positieve verrassing dat Chelsea Rodgers van Prince nog in de lijst van vorig jaar te vinden was. En hé, ook nieuwe juweeltjes van vaderlandse bodem, zoals There Is A Light van The Gospel Sessions, mogen niet ontbreken in zo’n lijst.
Maar mijn keuze veranderde direct toen ik de lijst van Radio 2 nog eens bekeek. John Coltrane komt niet voor in de Zwarte Lijst. Ik herhaal, John. Coltrane. Komt. Niet. Voor. In. De. Zwarte. Lijst. Ja, je leest het goed. Zelfs een jazz-newbie zoals ik is zich bewust dat Coltrane een van de grootste jazz-artiesten ooit was. Gedurende zijn leven had hij al een gigantische invloed op de ontwikkeling van de jazz en na zijn vroegtijdige dood hield die invloed niet op. Het is alsof je een lijst opstelt van de beste liedjes in het pop/rock genre en daar niks op laat terechtkomen van David Bowie. Onbegrijpelijk toch?
Hoewel ik dus alleen maar echt bekend ben met zijn album Blue Train gaat mijn keuze toch voor een ander nummer. Eind vorig jaar, de laatste dagen van NPO Radio 6 en de Zwarte Lijst werd nog eenmaal uitgezonden. Ik was bezig om, samen met enkele andere bloggers van deze site, de laatste hand te leggen aan de Snob 2000. Ik had de Zwarte Lijst opstaan en dit nummer kwam voorbij. My Favorite Things, de volledige bijna 14 minuten. En ik dacht, “Geweldig nummer en geweldig dat dit kan worden uitgezonden. Dit is waar de Zwarte Lijst voor bedoeld is!”
Keuze Tricky Dicky: Terry Callier – Fix The Blame (1999)
Aanklacht
Terry Callier stond vorig jaar nog (op een schandalig lage plek) in de Zwarte lijst met Ordinary Joe, maar is dit jaar een hiaat in de lijst. Is de lijst zwarter dan ooit? Ik heb mijn twijfels, want de echte (onbekendere) juweeltjes zijn verdwenen. Neem Bobby Womack: gedecimeerd tot slechts 3 bijdragen. Miles Davis en Chet Baker waren terecht overvloedig aanwezig in de 2015-uitgave, maar nu vervangen door (wederom) de Adele’s en John Mayer’s van deze wereld. Er staan ook vrijwel geen verrassingen in de lijst. Het lijkt bijna op een Top 2000 waar de witte platen uit verwijderd zijn. Ander stempubliek dan vorig jaar?
Mijn stem gaat uit naar een andere aanpak: de jazz-lijst of de blues-lijst, of een combinatie hiervan aangevuld met folk. Out-of-the-Box, s’il vous plaît.
Blame the homeless, blame the gays, or anyone with different ways
If opportunity presents, we can blame the President
Blame Islam and act afraid – we can start a new crusade
Blame the peace, blame the war – close the windows and bar the doors
Blame the Left, blame the Right, keep up the pressure day and night
Blame the hot and blame the cool
Blame the wise man and the foolOn Judgement Day it’s all the same
I wonder who the Lord will blame
Zo…de toon is gezet met dit geweldige lied, die dus niét in de Zwarte lijst voorkomt. Schande! Ik ben al jaren een fan van de man, maar wanneer ik zijn naam noem krijg ik meestal een vragende blik terug. Wie? Nooit van gehoord. Zingt hij/zij soms in de Franse taal? Nieuwkomer in de bizz?
Ik hoop overigens dat iedereen de boodschap van dit lied (eindelijk?) tot zich door laat dringen. Ik besef dat er velen zijn, die door omstandigheden of geboortegrond weinig kans hebben om een beter leven op te bouwen en dan hun geluk elders willen proberen door veel en hard te werken, maar zij zijn niet de schuldigen van een recessie of massaontslagen door bedrijven, die winstmaximalisatie belangrijker vinden. Maar dit terzijde.
Afijn, Terry Callier is geboren in Chicago en was jeugdvrienden met Jerry Butler en Curtis Mayfield. Toen hij 17 jaar was werd hij gevraagd op toernee te gaan met Muddy Waters en Etta James, maar zijn moeder stak daar een stokje voor. I didn’t say anything to her apart from ‘pass the mustard’ for a week or two, but in retrospect she made the right decision. At that age, I would have done everything to excess.
Na zijn opleiding ging Callier weer verder met hetgeen wat zijn hart ingaf; muziek maken en tot 1983 was hij bijna altijd onderweg. In dat jaar kwam zijn 12-jarige dochter bij hem wonen, hing hij zijn gitaar aan de wilgen en ging overdag op de University of Chicago werken en ’s avonds studeerde hij sociologie. Uiteindelijk werd hij daar computer programmeur. In 1988 kreeg hij het verzoek uit Londen om een aantal van zijn oude nummers van de zes elpee’s uit de ‘jaren zeventig’ opnieuw op te nemen. Hij greep deze kans met beide handen aan en ging weer (part-time) optreden. In 1998 won zijn album Timepeace een United Nations Award en kwam zijn werkgever achter zijn dubbelleven. Bij terugkeer kreeg hij te horen dat binnen vier uur zijn bureau leeg moest zijn en besloot hij full-time te musiceren en op te treden; er zouden nog 4 studioalbums en 3 livealbums volgen.
After all that had happened over the years, I wasn’t looking to be a musician again because I had got used to having that pay cheque every two weeks. I’ve been inspired by Billie Holiday and Miles Davis, and I think that Hank Williams was a genius, but those people were never going to do anything but make music and live that life. That’s not me. If I hadn’t lost my job, I wouldn’t be here now.
Keuze Stefan Koopmanschap: Charles Bradley – The World (Is Going Up In Flames) (2011)
Bradley bewijst dat muziek niet oud hoeft te zijn om tijdloos te zijn.
De Zwarte Lijst is misschien wel 1 van de beste lijsten die er bestaat. Op de top 2000 kunnen wij ieder jaar weer los gaan qua kritiek maar eerlijk is eerlijk: Het merendeel van De Zwarte Lijst klopt echt helemaal en staat er terecht in. En ik moet toegeven: mijn keus staat er ook in, en dat is helemaal terecht, maar de positie waarop dit nummer staat is belachelijk laag.
Sowieso moet ik zeggen dat ‘recente’ muziek het niet heel goed doet in de top van de lijst. Natuurlijk zijn Otis Redding, de Temptations en Marvin Gaye terechte aanvoerders van de lijst (hoewel ik persoonlijk Marvin Gaye dan had laten stuivertje wisselen met Otis Redding), maar behalve Kyteman op 18 zie ik eigenlijk niets uit recente jaren in de top van de lijst. En dat terwijl Charles Bradley wat mij betreft met meerdere nummers aanspraak zou kunnen maken op een hoge notering. In plaats van die hoge noteringen vinden we hem op 1207 (You Put The Flame On It), 1034 (het prachtige Strictly Reserved For You) en 547 (The World (Is Going Up In Flames)). En over dat laatste nummer wil ik het even hebben.
Het nummer is namelijk een aanklacht richting de wereld, richting onze samenleving. De wereld staat in brand. Niemand doet er iets aan, niemand wil de verantwoordelijkheid nemen, en Bradley kan niet wegkijken. En hij kan er niet tegen. Ik denk dat Bradley met deze tekst het gevoel van heel veel mensen op de wereld verwoordt.
I can’t turn my head away
Seeing all these things
The world
Is burning up in flames
And nobody
Wanna take the blame
Het prachtige aan dit nummer is dat het zowel muzikaal als qua tekst net zo goed decennia geleden gemaakt had kunnen worden. Ook dan had het, muzikaal en tekstueel, prima bij de staat van die wereld gepast. In plaats van decennia terug kwam dit nummer in 2011 uit, en ook toen klopte het helemaal. En nu misschien nog wel meer dan toen. En ik ben bang dat de tekst voorlopig ook nog wel actueel zal blijven. Charles Bradley bewijst met dit nummer dat muziek niet oud hoeft te zijn om tijdloos te zijn.
Keuze Freek Janssen: Jay-Z & Kanye West – Niggaz in Paris (2012)
Deze shit is tamelijk historisch
De 21ste-eeuwse muziek komt er bekaaid af in de Zwarte Lijst, concludeerde 3 voor 12 al terecht. En natuurlijk waren de jaren zeventig beeldbepalend voor de funk, disco en werd het zaadje van de hip-hop er gezaaid. Tuurlijk.
Maar het lijkt erop dat de samenstellers (of stemmers?) van de Zwarte Lijst weinig oog hebben voor de muziek die we over twintig jaar als historisch zullen bestempelen. Kanye West is, hoe je het ook wendt of keert, een van de belangrijkste popmuzikanten van dit moment. Hij is alleen genoteerd met een ballad met Estelle (American Boy).
Deze shit hieronder, of je er nu van houdt of niet, was tamelijk historisch. Die had erin gemoeten.
Keuze Ilona de Bok: Salt N Pepa, Missy Elliott, Kelis, R Kelly en De Jeugd van Tegenwoordig
Ik ben dol op de Zwarte Lijst. Ik kan heerlijk wegzwijmelen bij oude motown, opleven bij goede jaren zeventig funk en blij worden van tranentrekkende blues. En soms raak ik daar ook een beetje de weg kwijt want wat is nu precies zwarte muziek? Wie mag het wel claimen en wie niet. Daarom vermoed ik dat er hier en daar wat hiaten in de lijst zijn. Wat genres en bands die we missen. En goed, de lijst compenseert het gemis ruimschoots hoor. Maar toen ik wat dieper ging graven voor deze challenge kwam ik toch verbazingweekend veel nummers en artiesten tegen die niet genoemd worden in de lijst en die in mijn ogen er perfect tussen zouden passen. En omdat ik al gek werd van de keuzestress over al die mooie nummers heb ik mijn grootste gemis tot vijf nummers kunnen terugbrengen (en geloof me, dat was al een flinke klus).
Salt N Pepa – Push it
Te beginnen met Salt N Pepa. Deze rapdiva’s die op mijn allereerste best of CD’s prijken staan alleen in de lijst met het lullige Whatta man. Oke, niet lullig. Maar ga in een willekeurige kroeg op zaterdag staan en zet Push it op en het gros van de dertig-plus vrouwen probeert knullig achterover te vallen op een hand. Salt N Pepa waren chicks die ineens tussen alle rappers zomaar opstonden en eens even lieten zien dat je vrouwen hebt die kunnen DJ’en die potdikkie nog eens een lekker moppie kunnen rappen. En wat zeg ik. Deze vrouwen waren niet bang hun seksualiteit te benoemen. Waar het toentertijd nog niet van hoe’s en bitches aan elkaar hing, werd er genoeg geïnsinueerd door de mannen om zelfs als veertienjarige dondersgoed te weten wat deze bling-heren bedoelden. En deze Salt N Pepa had er maling aan. Zij verheerlijkten de mannelijke hapjes net zo hard! Geweldig. Dat verdient een plaats in de Zwarte Lijst.
Missy Elliott – One minute man
Als we het dan toch over vrouwelijke rappers hebben die hun mondje wel roeren, kan ik gewoon niet aan Missy Elliott voorbij gaan. Ook zij blies me van mijn sokken. Een vrouw die alle schoonheidsidealen van die tijd aan de kant zette en gewoon keihard rapte over wat haar bezighield. En daarbij deed ze niet onder voor mening mannelijk snelprater op muziek. Naast een geweldige producer, rapper en danser bleek ze ook nog een schitterende zangstem te hebben die je jammer genoeg niet vaak genoeg terughoort in haar nummers. Oh sorry, ik vergat nog even te melden dat haar clips de creativiteit van menig billendraaiend rapnummer ruimschoots overstegen. Maar goed, ook hier een vrouw die durft te zeggen waar het op staat. “I don’t want no one minute man”. Zo, en daar kon je het dan als man mee doen.
Kelis – Milkshake
Ach en als we het dan toch hebben over vrouwen die niet op hun mondje zijn gevallen, dan halen we Kelis ook nog even van stal. Ik moet eerlijk toegeven dat ik mijn twijfels had toen ik Caught out there voor het eerst hoorden. Wat een hysterisch nummer. Maar goed, alles tussen Kelis en mij werd goedgemaakt door haar heerlijke Milkshake. Goede beat, mooie afwisseling tussen zang en een catchy refrein. En dan die clip. Ineens was die boze feeks veranderd in een ondeugend meiske dat sensueel aan het rietje in haar milkshake liep te zuigen. En dan ging ze ook nog even vertellen dat ze de guys allemaal crazy maakte. Ja, dat geloof je dan wel. Maar goed, genoeg over de vrouwen. Door naar de mannen.
R. Kelly – Ignition
Als we het dan toch hebben over geile nummers dan kun je R. Kelly niet links laten liggen. En zo gauw mijn oren de begintonen van Ignition horen, begint mijn hoofd automatisch te boppen. Je denkt aan zon, het andere geslacht checken vanachter je zonnebril, een lekker drankje dat naar je hoofd stijgt, net iets te veel bravoure op de dansvloer en dan zo’n semi-loom nummer dat je automatisch met je billen richting dansvloer twerkt. In deze lentezonnestralen gaat dit nummer nog vaak voorbij komen.
En dan de outsiders. En mijn twijfelgeval. De Jeugd van Tegenwoordig – Sterrenstof.
De Jeugd. Hoezo staat de Jeugd niet in de Zwarte lijst? Hip hop van Nederlandse bodem. Taalkunstenaars die toen ze tien jaar bestonden gelauwerd en geloofd werden en dan niet voorkomen in de Zwarte Lijst. Ik twijfel. Zijn ze misschien te blank? Te Nederlands? Ik vind van niet maar ik kan me gewoon niet voorstellen dat er een andere reden is waarom de Jeugd van Tegenwoordig niet in deze lijst staat. Ze horen in de lijst. En zeker met een kneiter van een hit als Sterrenstof zou dat moeten. Het intro alleen al doet gejuich opstijgen bij toehoorders. Dus waarom nu niet bij de Zwarte Lijst. Volgend jaar toch maar nog strategischer stemmen.
[polldaddy poll=9382289]
