Eind vorig jaar zagen collegablogger Lenny Vullings en ik ze nog de sterren van de hemel spelen op het podium van De Melkweg: The Damned. In de mach 3-bezetting, ten tijde van The Black Album en Strawberries. Gitarist van het eerste uur Brian James was daar niet bij aanwezig; al na het debacle van hun tweede plaat Music For Pleasure (1977) had hij het voor gezien gehouden. Krankzinnig plan of geniaal idee: het overlaten van de productie van de opvolger van je baanbrekende debuut aan de drummer van het door de meeste punks gehate Pink Floyd. Van het eindresultaat werd niemand blij. Nick Mason boos, de band verdrietig en platenlabel Stiff ronduit teleurgesteld: zonder pardon werd de band op straat gegooid. James geloofde niet in een doorstart en beproefde zijn geluk elders.
Midden jaren 70 was drummer Chris Millar aka Rat Scabies de gitarist tegen het lijf gelopen. Brian James maakte in die tijd onderdeel uit van London S.S. (qua band- en bijnamen was punk niet weggelegd voor tere zieltjes) de band door wiens gelederen toekomstige leden van de Clash en Generation X zouden gaan. Samen met de theatraal aangelegde zanger en Alice Cooper-adept Dave Vanian en bassist Ray Burns werd The Damned opgericht. Burns doopte zichzelf Captain Sensible en stak door naar bas, zodat James los kon gaan op gitaar. Stiff Records, het buitenbeentje onder de onafhankelijke platenlabels, zag de heren wel zitten en koppelde ze aan Nick Lowe in een rol als beginnend producer. Et voilà: met New Rose in 1976 was de eerste UK punk single geboren.
Behalve die oerknal van een single – eind vorig jaar nog op 478 in onze Snob 2000 – was James ook de voornaamste auteur van het allereerste UK punk album: Damned Damned Damned. Maar liefst tien van de twaalf nummers kwamen uit zijn pen, waarmee je hem met recht de onbetwiste Engelse punk-pionier mag noemen. De befaamde Anarchy tour met de Pistols mocht dan piepend en knarsend tot stilstand zijn gekomen, de line-up met Brian was ook nog eens de eerste Britse punkband die zich in Amerika waagde, waar ze enorm invloedrijk zouden blijken op de punkscene in Los Angeles. Nadat het tweede Damned-album jammerlijk sneefde, zocht James de samenwerking met Amerikaanse collega Stiv Bators, wier Dead Boys het voorprogramma in New York hadden verzorgd. Met Bators richtte James Lords Of The New Church op, waarmee hij in de jaren 80 actief was. Een heel ander beest, maar minstens zo kleurrijk als de band van zijn oude maten. Sinds het overlijden van Bators in 1990 beperkten de activiteiten van Lords zich tot sporadische reünieoptredens.
Vorige week blies James (70) vredig zijn laatste adem uit, in aanwezigheid van zijn naasten. In 2021 was hij nog van de partij geweest bij de groots aangekondigde reünie van de Damned in de oerbezetting: tijdens het staartje van corona werd kortstondig door de UK getourd. Hoewel de band in wisselende bezettingen altijd is blijven optreden, waren ze nimmer zo dichtbij punk’s uur U gekomen. Ik vermoed dat Petrus daarboven Brian ontving met de woorden: ‘Dat heb je Neat Neat Neat gedaan, jongen!’