Dit is niet de eerste Nederhop-battle op Ondergewaardeerde Liedjes. Maar dat er veel meer aandacht voor dit genre mag zijn, ook op deze site, dat beseffen we ons terdege. Dus – hop! – we doen er nog een! Zeker nu we dit jaar het 50-jarig bestaan van Hiphop vieren natuurlijk. Maar juist vooral ook omdat er zo verschrikkelijk veel Nederlandstalig Hiphop-talent is. Laten we het Ondergewaardeerde battle-seizoen van 2023 dus eindigen met een knaller van jewelste, met mooie rijms, vette beats, knallende tracks, en mooie verhalen van onze bloggers. Lees en luister dus maar rap!
Keuze Erwin Tijms: Osdorp Posse – Het Old-school Gevoel (1995)
Voortrekkers van de nederhop
Het was een glorieuze zegetocht in 1995 en 1996. Op Lowlands stonden de mensen tot ver buiten de Charlie, ze waren op alle grote podia te horen en ze rockten Pinkpop kapot. De wal had het schip gekeerd: het album Afslag Osdorp van nederhoppioniers Osdorp Posse was zo ontzettend goed en het muziekminnende publiek liep er zo mee weg, dat de Posse niet meer te negeren was.
De jaren ervoor waren de reacties vanuit de media negatief geweest, want wie rapt er nou in het Nederlands? En sinds hun felle reactie op de mevrouw die het over ghettootje spelen had, konden ze airplay wel op hun buik schrijven.
Osdorp Posse liet zich er niet door kisten en haalde het gelijk met Afslag Osdorp. Een album met bewogen teksten, waarin Def P vaak meerdere kanten van een onderwerp belicht. Hun populariteit bood ook anderen weer kansen. De Zaanse metalband Nembrionic Hammerdeath werkte mee aan hun volgende album. Het Haarlems-Velsense Space Marines dook op in hun entourage en werd lokaal zeer populair.
Ook hadden ze een jonge rapper met veel flow uitgenodigd om eens een verse in het Nederlands te doen met ze. Een unicum voor de Brabander, want tot dan toe had hij alleen in het Engels gerapt en noch hijzelf noch mensen uit zijn omgeving waren van plan om in het Nederlands te rappen. Dat leverde later dan weer de eerste echte nederhopbeef op, met een Buma-formulier en niet nagekomen beloftes, maar dat is een verhaal voor een andere keer.
Mijn keuze voor deze battle komt van het klassieke album Afslag Osdorp. Eerst dacht ik dat De Goeie In Het Vloeie een leuke bijdrage zou zijn, omdat het zo lekker freestyle-achtig is, maar toen bedacht ik dat er ook een nummer op het album staat waarin Def P over de hele ontstaansgeschiedenis van Osdorp Posse rapt. Een leuk verhaal met ook nog eens een lekker old school geluid eronder.
Keuze Jeroen Mirck: Extince – Van onze verslaggever (1998)
Het ultieme eerbetoon
De mannen van Osdorp Posse hadden een pesthekel aan hem, maar het behoeft geen betoog dat Extince een boegbeeld was van de opkomende nederhop in de jaren negentig. Spraakwater werd gedisst als Braakwater, maar het nummer stond in 1995 wel mooi als eerste Nederlandstalige hiphopplaat in de top tien van de hitparade.
Een paar jaar later volgde het album Binnenlandse Funk dat nog altijd maatgevend mag worden genoemd. Natuurlijk pakte Extince op die plaat zijn critici aan (Kaal of kammen, iedereen petje af!), maar hij betuigde ook zijn respect voor de pioniers van het genre. Dat doet hij met name in de geweldige album-track Van onze verslaggever:
Ook de landelijke hiphopnatie zit behoorlijk in de lift
Open het schrift, volg de viltstift
Prins Extince, je zag: ik hang de vlag uit
Neem de taak van een verslaggever op me
En breng verslag uit
Het licht mag uit, spot aan, kom aan de beurt
Sinds de Dynamic Rockers is er heel wat gebeurd
Wat volgt is verbaal vuurwerk waarin de Brabander iconische momenten en personen opsomt die de Nederlandse hiphop-scene op de kaart hebben gezet. Van MC Miker G & DJ Sven tot Rudeboy van Urban Dance Squad. Van breakdancen bij Akhnaton tot Nederlands succes bij de DJ-wereldkampioenschappen in 1988. Met namen als Browny, Mystery, Def Rhymz, Couzin Steve, Empress en Zwart Staal. Of zoals Extince zegt: je kent ze allemaal. In pakweg vier minuten hoor je het ultieme eerbetoon aan hiphop in Nederland. Van de ultieme baas-boven-baas himself. Onmisbaar voor deze battle. Oosterhout, Breedje-da, rock on!
Keuze Remco Smith: Extince – Viervoeters (1998)
Zoektocht
Een battle over Nederpop is niet volledig als Peter Kops ofwel Extince daarbij niet ter sprake is gekomen. Mijn eerste ingeving was meteen Viervoeters. Het iconische nummer van Extince in zijn jacht op seks door Amsterdam, met één van de meest lullige eindes van een liedje ooit. Daarover later.
Mijn ingeving leverde meer problemen op dan ik had gedacht. Behoudens enkele hele slechte live-opnamen van Extince en versies van Simon Keizer (?) en Miss Montreal (???) is Viervoeters niet te vinden. Niet op Youtube en aanverwanten, niet op de streamingdiensten.
Gedoe met de platenmaatschappij lijkt de aanleiding maar dat is natuurlijk doodzonde. Extince is van zo’n groot belang voor de commerciële acceptatie van nederlandstalige hiphop, dat al zijn muziek voor iedereen beschikbaar zou moeten zijn.
Extince heeft in eigen beheer de Spraakwater 25 en De Avonturen… uitgebracht. Daar is het zoeken naar zijn grote hits en dan net onder een andere naam. Viervoeters heet daar opeens Afgelopen Donderdag. Wat ook de reden is voor de ruzie tussen Extince en de platenmaatschappij: los het op en maak zijn prachtmuziek weer beschikbaar.
Dan Viervoeters. Wat voor mij de magie is van het liedje is de achteloosheid waarmee Extince door Amsterdam sjokt, het vrouwelijke weerwoord dat wordt meegerapt (“Ik wil een handtekening maar dan wel op mijn bil“) en de heerlijk onbenullige details.
Vanaf het Leidse plein
Tram 1 of 11 naar Oud-West
Hé, en als je zin hebt in strippen verspillen
Dan pak je de 6
Dan stap je uit bij Sanders Meubels
En dan nog het buitengewoon lullige einde Ik zei maar Julio Iglesias dan… Heerlijk.
Keuze Marco Groen: Neuk! – Je Ziet Toch Dat Ik Lam Ben? (1998)
Lekker rammen
Sommige muziek is niet lief. Neuk! (met uitroepteken) is zo’n band. Nu hoor ik je al denken: wat maakt Neuk! zo leuk? Vreemd genoeg is dat de agressieve muziek, gekoppeld aan woedende rap, die vaak gaat over alledaagse irritaties die iedereen wel herkent.
Voor die teksten is het wel handig om een tekstboekje te hebben, want vooral live zijn de heren soms wat lastig te volgen. Heren in meervoud, want Neuk! heeft twee zangers, die worden begeleid door een drummer, een bassist en gitarist. Ene Bas speelt in de band geen bass, maar is een van de zangers.
Oorspronkelijk was het de bedoeling dat de band de Nederlandse Rage Against the Machine moest worden. Gelukkig is dat niet gelukt. Neuk! werd een hardcore-punkband met een geheel eigen smoelwerk. Voor de Neuk!noob: qua stijl en beleving moet je een beetje denken aan de Osdorp Posse, hoewel de muziek veel intenser en meer aanwezig is dan bij de snelpratende Tuinstadjers. Neuk! voel je door je hele lijf, vooral wanneer je vooraan bij het podium staat. Echt een aanrader!
Het nummer Je Ziet Toch Dat Ik Lam Ben is een typisch Neuk!-nummer. Niet in de letterlijke zin van het woord (hoewel ook dat best wel mogelijk zou kunnen zijn), eerder in het gevoel dat het oproept: disconnectie met de maatschappij, frustratie en absolute onwil tot communicatie. Er zijn niet veel bands die dit soort sentimenten zo hard in je gezicht weten over te brengen als Neuk!. Mochten ze bij een podium bij je in de buurt zijn; heen gaan. Wel oordopjes meenemen.
Keuze Alex van der Meer: Typhoon – Zo Niet Mij (2007)
Zijn pen doet het woord
Imro Glenn Lubertus Emile (Glenn) de Randamie, geboren in ‘t Harde, rapper van beroep, maar zingen doet hij ook regelmatig. We kennen hem uiteraard als Typhoon. Zijn tweede album Lobi da Basi was een groot succes in 2014. Maar vooral ook zijn debuutalbum – Tussen Lucht en Licht – van zeven jaar wordt nog steeds heel hoog gewaardeerd. Ook al werden daar wat minder units van verkocht. Eén van de tracks van dat album is het aangrijpende Zo Niet Mij.
Ik ben een stotteraar maar een met de beats
Waar woorden eindigen begint mijn muziek
Denk mij te kennen en creëer een afstand
Tussen dat wat ik koester en afdank
Typhoon heeft veel zeggingskracht. Zijn pen doet het woord, en zijn woorden raken doel. Zo Niet Mij is productioneel gezien zonder al te veel toeters en bellen, maar daardoor is er juist veel ruimte voor het verhaal van Glenn. Een verhaal van schuldig voelen, een verhaal over liefde, interne gevechten, en verdrinken. Zo Niet Mij is menselijk, filosofisch en bloedeerlijk, en daarom helemaal Typhoon.
Keuze van Vincent van der Vlies: De Jeugd Van Tegenwoordig – Hollereer (2008)
De Jeugd in optima forma
Ik had al eens een blog geschreven over Moordenaars. Wat mij betreft het meest zieke nummer uit de Nederhop geschiedenis. Hollereer is echter het meest chille nummer uit de Nederhop wat mij betreft.
De Jeugd is wat alles betreft onnavolgbaar en dat komt in dit nummer mooi samen: qua originaliteit, spelen met hiphop-clichés en mengen van electronica, pop en de nodige absurditeit. Het heeft zo’n lekkere vibe, met die trage, lome beat uit de machine (pun intended) van Bas Bron. Je kan er thuis helemaal zen van worden, maar je kunt er even zo goed op grinden in de Wolvenschuur.
Maar het is taaltechnisch vooral ook De Jeugd in optima forma. Taalkundigen in spe kunnen op dit nummer afstuderen. Zinsnedes als meer Chanel dan Coco, Wartaal spacet meer dan Achilles en met meer Poes dan Oedi, zijn wat mij betreft top notch. De grappigste zin vind ik overigens Altijd in je ooghoek net als je oogpoep. Hoe kom je er op, echt heerlijk.
Wat mij betreft is dit echt een nummer dat tot de canon van de Nederhop moet behoren. Dus stem ook vooral dit nummer de Snob 2000 in, dat kan weer bijna!
Keuze Leendert Douma – De Jeugd Van Tegenwoordig – Gemist (2018)
Nog steeds young at heart
De Jeugd Van Tegenwoordig bestaat eigenlijk niet meer, zou je kunnen zeggen. Je kunt WiWa, Faberyayo en Vjèze Fur beter bestempelen als young fathers. Dat lieten ze anderhalve week geleden zien toen ze tijdens een fantastisch optreden in AFAS Live in Amsterdam al hun kroost het podium op lieten komen.
Vaders dus, maar jong… dat valt ook wel een beetje tegen. Ooit waren ze de gekke boys. Nu rappen ze over oude vrienden die elkaar lang niet hebben gezien. Niets melancholisch, hoor. Ze steken de draak met oude lullo’s: Geile beer, geile flikker, ouwe pik, ouwe pijp, ik heb je gemist. Als een bitch. Ze willen graag nog een keertje loos gaan. Gaan we gek doen? Het voelt alsof we gek gaan doen. Een béétje gek, niet als toen. Maar ja, een beetje gek bestaat niet. Het is alles of niets. Steek die hele stad in de fik. Let’s go! … Dus toch als vroeger!
De hele AFAS barstte uit in wild gespring. Het dak ging eraf. De heren zijn misschien op leeftijd, ze zijn nog steeds young at heart. Dat ze de zaal zo op hun kop kunnen zetten, is vooral te danken aan Bas Bron. Met zijn stuwende beats en ingewikkelde structuren – die altijd dwingen tot swingen – is hij het muzikale brein achter de jeugd. Het nummer Gemist drijft op een paar fijne synthesizer-lijntjes en pakkende drumbeats. Niemand kan stil blijven staan. Zelfs deze oude ouders niet, die met hun dochters naar de AFAS kwamen. De Jeugd Van Tegenwoordig is er nu voor alle generaties.
Keuze Freek Janssen: Typhoon – Botoman (2020)
Ondergewaardeerd door Ondergewaardeerde Liedjes
Ik schrok me kapot.
Mijn eerste ingeving bij het thema Nederhop was: Typhoon. Dus ik even zoeken in het archief van Ondergewaardeerde Liedjes hoe vaak we al over deze held hebben geschreven. Wat denk je? Eén keer. In 2014. Over Liefste, inderdaad misschien zijn allermooiste.
Oei, dat is eigenlijk best een beetje pijnlijk. Zijn album Lobi da Bassi is misschien wel het mooiste wat het vorige decennium in Nederland heeft voortgebracht. Ik zou elk liedje op dat album hier wel kunnen voordragen.
Maar de opvolger Lichthuis uit 2020 staat bij mij ook regelmatig op. En ik word dan vooral heel blij van Botoman. Dat liedje is Typhoon ten voeten uit: puntige rap, vlijmscherpe teksten, maar ook heel erg dansbaar.
Keuze Arnoud Berkepas: Bob Uit Zuid – De Winter (2022)
“Ik ben absoluut geen rapper.”
De laatste zin die Bob uitspreekt in een opname voor “Achterwerk in de Kast” voordat zijn band en hij het nummer Sint Bernard inzetten. Tekenend voor hem: een anti-held tot en met, druipend van de zelfspot, met een muzikale ondersteuning en een flow waar je U tegen zegt.
Hij wil geen hit en hij meent het. Het album uit 2022 bevat teksten over zijn voorliefde voor de Sint Bernard, over karpervissen, een dis-track over arrogante schrijvers als Harry Mulisch, zijn stamcafé en de winter.
Binnen een concept associeert hij er op los. Hij denkt niet te veel na, hij voelt de vrijheid en als de ideeën stromen, dan gaat het prima. In De Winter schetst hij prachtige beelden, kenmerkend voor het thema, maar met een humoristische draai:
Thee in een pot, koekje in het
Draag geen lenzen, alleen maar brillen
Corduroy broek met diе dikke ribbels
Ik zit lekkеr thuis zonder iets te willen
Eind oktober heb ik hem live gezien in de Neushoorn (Leeuwarden). De Akai drumcomputer wordt op een houten blok gedropt, versterkers aan en gaan. Lompe drumpatronen à la Beastie Boys worden overstuurd de zaal ingeblazen, terwijl gitarist Sam en bassist Sem er een hoogpolig funky tapijt overheen leggen. De crossover is fantastisch en er is ruimte voor solo’s. Bob groovet heen en weer over het podium en zet een retestrakke flow neer, zonder al te veel poespas. Ik ben ouderwets fan.
