Ondergewaardeerde Liedjes gaat deze zomer op wereldreis. 31 dagen, 31 verschillende landen, 31 geweldige liedjes. Dompel je de hele maand juli onder in prachtmuziek uit de hele wereld.
Djibouti. Het lijkt qua ligging al geen makkelijke positie te hebben in de wereld. Het gesloten Eritrea in het noordwesten, Ethiopië in het zuidwesten, het door oorlog geteisterde Jemen aan de overkant van het water en in het oosten Somalië. Nou ja, Somalië, opvolger Somaliland om precies te zijn. Een door niemand erkende staat die ondertussen alweer langer bestaat dan voorganger Somalië. Zo op het eerste gezicht dus geen benijdenswaardige plek om als klein land in te verkeren. Toch is het een belangrijke plek in de wereld. Het is al eeuwen een kruispunt van beschavingen. Turken, Arabieren, Chinezen, Indiërs en Afrikanen handelden er lang geleden al met elkaar. En nu ligt het nog altijd op een van de allerbelangrijkste handelsroutes ter wereld, die door het Suez-kanaal. Het is zo strategisch gelegen dat het de Fransen ooit een goed idee leek om er een stad te stichten. Tot 1977 waren de stad en het gebied eromheen een Franse kolonie. Daarna werd het gebied onder de naam van de stad Djibouti onafhankelijk.
4 Mars en hun muziek bestaan vanwege die onafhankelijkheid. Want wat moet je als net onafhankelijk land doen om een geheel te maken van een land met verschillende bevolkingsgroepen? Hoe bouw je een vers land van de grond af op? Door verhalen te vertellen, met een lekkere muzikale omlijsting. En daar komt 4 Mars om de hoek kijken. De band is opgericht vanuit het Rassemblement du Peuple pour le Progrès, de partij die sinds 1979 aan de macht is in Djibouti en zelf opgericht is op 4 maart 1979 (in het Frans dus 4 Mars). Door op te treden met nummers met titels zoals Hallo Vrede, Moederland, Macht en Dankbaarheid verzorgde de band in de jaren ’70, ’80 en begin jaren ’90 de gewenste nation building en dekolonisatie. Die optredens hadden wat om het lijf, want de band bestond uit zo’n veertig leden. Dat is dan meteen de reden dat ze zelden in het buitenland te bewonderen waren. Enkel Gaddafi kon het zich financieel veroorloven om de band naar Libië te halen.
Ook opnames van hun muziek kwamen niet zomaar naar buiten, want bijna alle cultuur was in Djibouti in handen van de staat. De opnames van veel bands uit de regio worden bewaard in de staatsarchieven van Radiodiffusion-Télévision de Djibouti. En die waren gesloten voor buitenlanders. Duizenden tapes vol met speeches, poëzie en muziek liggen er te wachten op ontdekking en ontsluiting voor de wereld. Sinds enkele jaren gebeurt dat gelukkig ook. Ostinato Records kreeg genoeg vertrouwen om onder het toeziend oog van de Djiboutiaanse overheid materiaal uit te brengen.
Een van de eerste albums die Ostinato Records samenstelde, was Super Somali Sounds From The Gulf of Tandjoura van 4 Mars. Een verzamelaar waarop goed te horen is dat Djibouti altijd veel contact heeft gehad met de rest van de wereld. Jemenitische ballades, Turkse synths en Bollywood-zang wordt gekoppeld aan jazz-blazers, reggae-gitaar (al wordt er ook gefluisterd dat die manier van spelen dan weer ook typisch Somalisch is) en soms een Chinese fluit. Veel muziek schijnt een Sudanese structuur te volgen en dat geloof ik dan maar direct, want daar ben ik echt niet in thuis. De meest recente release van Ostinato komt dan trouwens wel weer uit Sudan, dus misschien komt dat inzicht nog. De nummers van 4 Mars zitten muzikaal in ieder geval ontzettend knap in elkaar en je hoort er de hele wereld in terug. Sommige muzikanten waren echt wereldtop en het is dan ook moeilijk om één nummer te kiezen om hier onder de aandacht te brengen. Ik kies voor Dhulka Hooyo, wat moederland betekent.
Vanaf begin jaren ’90 ging het minder met 4 Mars. En niet alleen met deze band, maar met veel muziek in de regio. En natuurlijk met de hele regio zelf. Net zoals Somalië kreeg ook Djibouti (waar Somaliërs de grootste bevolkingsgroep zijn) te maken met een burgeroorlog. Na afloop van de burgeroorlog, in 1994, gaf de staat geen geld meer uit aan cultuur zoals een 40-koppige band. 4 Mars ging wel door, maar meer als folkloristische act dan als de krachtige muzikale nation builders die ze eerder waren.
