Een epos is een verhalend, lang gedicht over een mythologisch figuur, (pseudo-)historisch persoon en/of gebeurtenis. Het meervoud van epos is epen. Bekende epen zijn de Odyssee, Karel ende Elegast en The Phantom of the Opera, waarbij de kanttekening gemaakt moet worden dat ik met die laatste niet verwijs naar de musical, maar naar een muziekstuk van Iron Maiden. Dat laatste zal een deel van de lezers wellicht wat gek overkomen: wat heeft zo’n Britse herrieband nu te zoeken tussen grootheden als Homerus, Dante Alighieri en Diederik van Assenede?
Het antwoord is eigenlijk vrij eenvoudig. Wie een beetje bekend is met het werk van Iron Maiden kan niet ontkomen aan de conclusie dat de leden van de band een moderne voortzetting zijn van de oude minstrelen, de barden en de skalden. Het produceren van de meest fantastische en waanzinnige epen is lopendebandwerk voor het gezelschap. Denk bijvoorbeeld maar aan nummers als Flight Of Icarus, Alexander The Great, To Tame A Land en natuurlijk de klassieker Rime Of The Ancient Mariner, wat gebaseerd is op het gelijknamige gedicht van Samuel Taylor Coleridge (1772-1834).
Bovengenoemde epen hebben bijna allemaal dezelfde schrijver: Steve Harris; de bassist/toetsenist/achtergrondzanger van de band. Steve is een beetje een geval apart. In tijden van geestelijke begeestering (ook wel inspiratie genoemd) sluit hij zichzelf vrijwillig op in zijn schuurtje. En dat is een goed idee, want niet geheel toevallig is dat schuurtje gelijktijdig een complete studio waar hij lekker zijn muzikale gang kan gaan. Een van die momenten dat Harris in een vlaag van totale bevlogenheid richting zijn schuur rende was na het zien van de film Braveheart. In dit meesterstuk van Mel Gibson (die zelf ook de hoofdrol op zich genomen heeft) zien we het verhaal van William Wallace, een van de grootste volkshelden van Schotland. Dit land heeft een tamelijk overzichtelijke oorlogsgeschiedenis: de vaste vijand is altijd Engeland. Nu hebben we hier – aan de juiste kant van het kanaal – eveneens een traditie van het oorloog voeren tegen de Engelsen, maar niet zoals de Schotten dat hebben. Nederland kent wat dat betreft wat meer variatie. Harris (een Engelsman) nam een aantal van die oorlogsverhalen tot zich en schreef The Clansman. Een nummer het levenslicht zag in het Bruce Dickinson-loze tijdperk. Het werd gezongen door de verfoeide Blaze Bayley. Verfoeid zeg je?
Ja, verfoeid. De fanbase van Iron Maiden zat namelijk helemaal niet op de man met die vreemde naam te wachten. Het standaardbezwaar tegen hem was dat zijn stemgeluid veel te laag was. Dat klopt ook wel, maar zijn grootste misdaad was natuurlijk gewoon dat hij geen Bruce Dickinson was. Desondanks werd The Clansman een heerlijk nummer. Het is niet het type nummer dat ingaat op een specifiek persoon, maar de Schotse onafhankelijkheidsstrijd in zijn algemeenheid bezingt. Harris had bijvoorbeeld ook het een en ander gelezen over Rob Roy en kwam tot de conclusie dat de Schotse vrijheidsstrijd niet begon/eindigde bij Mel Gibson. Regelmatig komt het woordje Freedom langs, wat volgens sommigen een spitsvondige verwijzing zou zijn naar de veronderstelde laatste woorden van William Wallace. Dit zou hij hebben geroepen terwijl hij gecastreerd werd en zijn ingewanden uit zijn lichaam werden gerukt. Het lijkt een beetje een variant te zijn van onze eigen Willem van Oranje die mon Dieu, ayez pitié de moi et de ton pauvre peuple zou hebben geroepen terwijl hij zojuist van dichtbij was neergeschoten. In beide gevallen waren de werkelijk laatste woorden waarschijnlijk zoiets als aaaargh! Maar dat klinkt natuurlijk niet zo romantisch.
Nadat Bruce Dickinson was teruggekeerd bij de band bleef het nummer gewoon op de setlist staan. Bruce is namelijk niet kleinzielig. En dat is prettig, want The Clansman is een lekker nummer met een hoog meezinggehalte. Nu is dat iets waar Maiden-fans helemaal gek van zijn. Abusievelijk werd The Clansman door sommige lieden gelinkt aan de Ku Klux Klan. De mannelijke leden van die dubieuze organisatie worden inderdaad Klansmen genoemd. Dit is natuurlijk totale bullshit. In geen enkel liedje van Iron Maiden is ook maar een spoortje te vinden van de ranzige ideeën waar de puntmutsenclub om bekend staat. The Clansman gaat over vrijheid, en de eeuwige strijd die nodig is om die te behouden.
