Wantrouwen in de politiek is een tijdloos thema, dat weer helemaal actueel is sinds de val van het kabinet Rutte III op 15 januari 2021. Ook muzikaal: in het jaar 2020 dat de toeslagenaffaire tot grote publieke woede leidde, poetste de ‘Nederlandse popzanger uit België’ Fulco Ottervanger een klassieker van Bram Vermeulen op die de politiek een tijdloze én actuele spiegel voorhoudt.
De toeslagenaffaire die tot de kabinetsval heeft geleid, is het uitvloeisel van een overheid die zichzelf onvoldoende controleert en daardoor onschuldige burgers genadeloos kan vermorzelen. Wij hebben de staat zo ingericht dat onze kliek in Den Haag meer kijkt naar de partijvoorzitter dan naar de kiezer, fulmineerde CDA-parlementariër Pieter Omtzigt in het Kamerdebat over het aftreden van premier Mark Rutte en al zijn ministers.
Volkskrant-columnist Sheila Sitalsing sprak daags na de val keiharde woorden over de minister-president, die als VVD-lijsttrekker zonder enige schaafwond over dit drama heen lijkt te stappen en straks na de verkiezingen in maart probleemloos weer voor de vierde keer een kabinet lijkt te kunnen gaan formeren. Rutte is naar eigen zeggen ‘altijd verantwoordelijk’ als premier, en dus ook voor de toeslagenaffaire, maar had ‘geen directe verantwoordelijkheid voor dit beleid’. Ook de zogenaamde Rutte-doctrine, waarbij ambtenaren zo min mogelijk rapporteren en informatie delen over het beleid dat wordt uitgevoerd, bestaat niet volgens de VVD-leider. Die term heeft iemand één keer genoemd, in een sms’je.
Al deze machinaties, al dit wegkijken en al deze woorden kun je in detail bespreken en veroordelen, maar je verzandt dan al snel in een moeras van over-informatie. Je verliest het overzicht, raakt de rode draad kwijt en laat het onderwerp maar weer liggen. Terwijl de essentie heel simpel is: duikgedrag, geen verantwoordelijkheid willen nemen. Deze fundamentele kritiek is heel rudimentair bezongen in Politiek, een theatraal liedje van Bram Vermeulen.
Als ik niet kijk
Heb ik het niet gezien
Heb ik het niet gezien
Wist ik er niets van
Kunnen ze mij niets maken
Dus ik kijk niet
Toeval of niet: uitgerekend in het jaar dat de toeslagenaffaire werd onderzocht door een Kamercommissie, waarmee de basis werd gelegd voor de val van het kabinet-Rutte, besloot Fulco dit nummer van Vermeulens album Tijd (1995) te coveren. Op z’n Fulco’s, dus met een kille elektrische beat eronder, zonder dat de emotie verloren gaat. Zijn hoge stem laat de boodschap extra schrijnend binnenkomen: politici die lubberiaans overal omheen lullen om hun straatje schoon te vegen. Verwoord op een neutrale manier, maar iedereen begrijpt precies wat wordt bedoeld. Au. Genadeloos.
Politiek, politiek
Ik ben er niet, ik ken ze niet
Politiek, politiek
Ik kijk niet en ik zeg niets
Politiek, politiek
Ik ben er niet, ik ken ze niet
Politiek, politiek
Ik kijk niet en ik zeg niets
Ik kijk niet en ik zeg niets
Ik praat niet en ik zeg niets
De woorden van Vermeulen waren al fantastisch, maar in de gemoderniseerde versie van Fulco wordt de boodschap ultiem versterkt. Helemaal mooi is de videoclip die erbij hoort: we zien Fulco als politicus die achter een katheder staat te oreren en vragen beantwoordt van journalisten, met zijn nietszeggende oneliners direct in beeld op een tickertape onderaan het scherm. Alsof CNN zijn loze kreten klakkeloos overneemt.
Ondertussen flitsen er fragmenten langs van pratende politici in het Europarlement, het Britse Lagerhuis en de Amerikaanse senaat. Ook zien we de Russische president Poetin handen schudden met de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un.
Wie nog niet cynisch was geworden van de politiek, wordt het door deze sterke cover alsnog. Veel wijsheid toegewenst bij de verkiezingen in maart!
