The Doors/Liesbeth List/Ekseption – Adagio

Stel je voor dat het Melkmeisje van Johannes Vermeer niet van Vermeer blijkt te zijn, maar van een meestervervalser. Hetzelfde blijkt het geval te zijn met het prachtige muziekstuk Adagio in G-mineur van Tomaso Albinoni. Het stuk komt aan het licht door Remo Giazotto een musicoloog en tevens ook componist. Hij claimde het stuk gevonden te hebben in de Saksische Staatsbibliotheek die half verbrande fragmenten zouden hebben opgeslagen na het bombardement op Dresden in 1945. Giazotto heeft het stuk bewerkt voor orgel en strijkers hetgeen resulteerde in wat later het bekendste werk van Albinoni zou worden. Het geval wil echter dat er steeds meer aanwijzingen waren dat het werk helemaal niet van Albinoni afkomstig was, maar van Giazotto zelf. Het doet muzikaal gezien niets af aan het stuk en laten we aannemen dat het ‘in de geest van Albinoni’ geschreven is.

Zoals gezegd is de bewerking oorspronkelijk gemaakt voor orgel en strijkers en in die versie vind ik de volgende uitvoering erg mooi:

Mijn eerste kennismaking met het Adagio was zeker niet meteen de klassieke versie. Misschien wel, maar in dat geval niet bewust, omdat ik me in mijn jeugd nogal afzette tegen klassieke muziek en gelukkig heb ik dat later ruimschoots goed gemaakt met de prachtigste klassieke stukken. Nee, mijn eerste kennismaking kwam via Jim Morrison. De film The Doors van Oliver Stone uit 1991 had grote indruk op me gemaakt en de muziek nog veel meer. Die zomer, net na het zien van de film, ging ik op vakantie met mijn twee beste vriendinnen en mijn beste vriend, het overgetapete cassettebandje van de soundtrack ging op autoreverse en is de hele vakantie niet meer uitgegaan. Het was een prachtige zomer! We droomden weg bij de poëzie die op de achtergrond van dit beroemde adagio was gezet.

They are waiting to take us into
The severed garden
Do you know how pale and wanton thrillful
Comes death on a strange hour

Unannounced, unplanned for
Like a scaring over-friendly guest
You’ve brought to bed

De scene die bij deze tekst hoort is de slotscene uit de film waar Jim dood in zijn bad ligt en waar de scene overgaat naar de werkelijkheid van het graf van Morrison.

Later zijn er nog andere opnamen van het Adagio door The Doors gevonden en uitgegeven op een album Behind Closed Doors – The Rarities en ook dat is een bijzonder mooie versie, deze keer zonder vocale ondersteuning van Jim Morrison.

Gezien het feit dat het originele Adagio pas in 1958 werd gepubliceerd door Giazotto is het best wel bijzonder te noemen dat dit stuk in andere muzikale stromingen zo snel werd opgepikt. Ook in Nederland bleef dit meesterwerk niet onopgemerkt. Allereerst door een bewerking van Liesbeth List die al in 1966, slechts acht jaar na deze klassieke onthulling, het nummer De Kinderen Van De Zee uitbracht. Ik vind dit wel een eervolle vermelding waard, gezien dit icoon ons is ontvallen in 2020. Ik schreef kort geleden al over Liesbeth List en dit lied is ook heel tekenend voor haar. Ze kiest één van de mooiste melodieën die voorhanden is en maakt er een geheel eigen bewerking van. Op het album Liesbeth List, haar solodebuut pakt ze meteen uit met een fado, een frans chanson, een levenslied en dus met dit klassieke stuk.

De andere Nederlandse bijdrage aan het Adagio komt uiteraard van Ekseption. De Nederlandse symfonische band die klassieke stukken als geen ander kon vertolken naar een (voor die tijd of tijdloze) ongeëvenaarde popversie. Hun bekendste is waarschijnlijk de 5^de van Beethoven, maar ook het Adagio bereikt een plek in de Top 40 en houdt het daar zes weken vol. Dit Adagio wordt uitgebracht in 1970 en dat zegt wel iets over dit muziekstuk, want ook The Doors bewerken dit in ongeveer dezelfde periode en je kunt de psychedelica als het ware door de noten heen voelen.

Er zijn nog talloze andere bewerkingen op zowel klassiek-, jazz- en popvlak en dat komt omdat het in mijn opinie één van de meest pakkende melodieën is. Hoe vervalst het ook moge zijn, die Giazotto heeft een waanzinnig mooie melodie op papier gezet. Er zijn twee bewerkingen die jullie niet te zien of te horen krijgen. De eerste was toen mijn schoonvader arm in arm met mijn vrouw de kerk in kwam wandelen en haar symbolisch aan mijn hand en hart verbond. Deze versie werd begeleid door twee schoonzussen en een kennis op respectievelijk klarinet, hoorn en orgel. De tweede bewerking hoop ik nog een tijdje voor me uit te schuiven, deze zal plaatsvinden op mijn uitvaart.