Nederhop-battle

Ik zat in lijn 5 en mijn lul stond stijf, want naast mij zat een lekker wijf. Tot op dit moment (we schrijven 1992) was Nederlandse hiphop virtually non-existent. Volgens de officiële geschiedschrijving was Danny Boy in 1980 de eerste met een hiphop-liedje in het Nederlands met zijn Repper De Klep (zou Extince daar zijn inspiratie vandaan halen?). In 1986 scoren MC Miker G & DJ Sven een vette nummer-1-hit met Holiday Rap. Ok, dat was rete-commercieel en (achteraf) niet aan te horen, maar een lans breken deden ze.

Fast forward, 1992. Def P. van Osdorp Posse heeft nog lang haar en scoort een culthit met Moordenaar. Dat dit een parodie is van de gangster rap uit de VS ligt er in drie lagen dik bovenop, maar natuurlijk was er controverse.

Zo’n 21 jaar later is Nederhop volwassen, maar je kunt je wel afvragen of Nederhop wel bestaat. Heeft de Kids-Top-20-muziek van Ali B. iets te maken met de creatieve gekte van de Jeugd van Tegenwoordig? Kun je wannabe-gangster Lange Frans vergelijken met het bijeengeraapte genie van Great Minds?

Als wij je een paar Nederhop-tips mogen geven; luister hier eens naar.

Keuze Roy Tomeij: Osdorp Posse – Prostitutie (1995)

Dit is échte hiphop

Vijf jaar voordat prostitutie gelegaliseerd werd bracht de Osdorp Posse een nummer uit over het maatschappelijk belang van betaalde seks. Aan velen ging het voorbij, omdat Afslag Osdorp, het album waarop dit nummer te vinden is, door de media werd geboycot. Iets met een presentatrice iets vies noemen op het album hiervoor.

Prostitutie hangt aan elkaar van de rijmelarij van likmevestje (ik heb het nou natuurlijk niet meer over bitchen, want die zou ik nog het liefste in een bodybag ritsen, dat soort werk). Maar het probeert ook bewustzijn te kweken over het belang van hoeren, de gevaren van aids, kinderprostitutie en drugsproblematiek.

Belangrijker is dat het Nederhop in de oorspronkelijkste vorm is: een Nederlandstalige track volledig in de stijl van de Amerikaanse gangsta rap van eind vorige eeuw, met invloeden uit zowel de oost- als de westkust. De Osdorp Posse is ontstaan naar voorbeeld van N.W.A. uit Californië (het is geen toeval dat één van N.W.A.’s bandleden Ice Cube heet, terwijl wij DJ IJsblok hebben). De scratches van DJ Daan doen aan de oostkust-sound van Jam Master Jay denken.

Dit is échte Nederlandstalige gangsta rap. Uit de ghetto’s van Tuindorp Osdorp, dat dan weer wel.

Keuze Sander van Buuren: White Wolf – Schaapscheren (1995)

Vooral dat legendarische optreden in Alem

Dio, Sef, Gers Pardoel. Tja, wat zullen we ervan zeggen. The Opposites en De Jeugd van Tegenwoordig komt al heel wat meer in de richting, maar met Nederhop zoals ik hem definieer heeft het in mijn ogen allemaal niet heel veel te maken. Nederhop is wat ik halverwege de jaren ’90 tot in den treure luisterde en dat met het stoppen van vaandeldragers Osdorp Posse voor mij ter ziele is gegaan (nee, daar heeft ook Kaal of Kammen van Extince niets aan kunnen veranderen 😉 Maar wellicht zegt dit meer over mijn ouder worden, dan over de definitie van Nederhop.

Nederhop betekent voor mij vooral pionieren en een podium voor iedereen. Op obscure feestjes in kraakpanden, achterafzaaltjes en dorpscafés heb ik heel wat langs zien komen: van Space Marines tot Klaas Vaak en van De uitverkorenen tot Ouderkerk Kaffers. Waar destijds het gevoel me al bekroop dat de kwaliteit van de optredende artiesten voorzichtig gezegd ‘wisselend’ was, besef ik nu met terugwerkende kracht dat de larderende alcoholische versnaperingen mijn beleving van het magische nederhop-tijdperk ook enigszins vertekend hebben. Wat echter als een huis blijft staan zijn de meer dan energieke optredens van Osdorp Posse tijdens Dynamo Open Air, Paaspop en andere festivals – met en zonder de snoeiharde rockers van Nembrionic (Hammerdeath).

Eén van de groepen die in de slipstream van Def P. en kornuiten successen boekte en mij het meest is bijgebleven, is White Wolf. De Noord-Hollanders hebben op het Djax-label van Osdorp Posse verschillende albums uitgebracht en een succesvolle clubtour afgewerkt met collega-posses. De grote festivals hebben de Noord-Hollanders echter nooit gehaald. Het meest legendarische optreden dat ik van de jongens kan herinneren vond plaats voor zo’n honderd man in Herberg ’t Hart van Alem. Need we say more. Hoewel de muziek van White Wolf nu bijna twintig jaar later iets minder briljant klinkt dan destijds in Alem, hadden ze absoluut een groter podium verdiend in hiphop Nederland!

Geniet van de nederhop-klassieker Schaapscheren 😉

Keuze Jaap Bartelds: Keeyel – Geef Me Dat Ding (2001)

Bloed-ordinair

Pappa lekker je maakt me gek!
Mamma lekker je maakt me gek!

Zo begint de enige hit van Keeyel, Geef Me Dat Ding. Wat voor ding precies? Dat wordt zoals het een goede songtekst betaamt nooit letterlijk gezegd, maar je kunt er wel naar raden.

We moeten terug naar 2001 voor dit hoogtepuntje in de Nederlandse taal. We beginnen even bij de video die bij dit nummer hoort. We zien hoe rapper Keeyel zijn flows afwisselt met een tot dusver anoniem gebleven dame. De beelden zijn versneden met die van drie dames (type Bijlmer kelderbox) die gezamenlijk een enorm groot geel luchtbed aan het opblazen zijn. Suggestief? Nee, bloed-ordinair! Maar het past het liedje als een, eh, condoom, de manier waarop de drie de rubberen tuitjes tussen de lippen nemen. Wat ook helpt zijn de billen (en meer) die, in dezelfde kleur geel gehuld, meedeinen op de maat van de muziek.

Dan de tekst. Zomaar wat flarden achter elkaar:

Mama lekker je doet me gillen, mooi gevuld rond, borst en billen.
Papie je wil je kan, baby olie smeer me in dan.
Je weet toch hoe, ik hou van slow motion.
Aaah, zie je wat je met me doet, lekker is maar 1 vinger lang.

En:

Je klaagt, maar nooit tijdens het gebeuren. Ik zing je dit en hou op met zeuren.
Je bent me honey, papa lekker troelala! Mijn hondje trouw, mijn poesje mauw.

Pappa lekker troelala! Dat is zo’n beetje het meest erotische dat een dame in je oor kan kirren. In bepaalde kringen dan. Maar wat een hit, mensen. Jammer dat we nooit meer iets van Keeyel en z’n anonieme schone hebben vernomen.

Hier de tekst:

Keuze Robert Arnold: Extince – Grootheid (2001)

Je weet toch…

Koning van de Nederhop, Koning van de Nederhop-battle. Ondergewaardeerd, mwah. In ieder geval niet door hem zelf. Hoe goed ook Great Minds, DuvelDuvel, JaWat, Opgezwolle, U-Niq, Fakkelteit, Winne, de Jeugd, Fresku… het was allemaal niks zonder de iks.

Peter Kops uit Wostrout, de Exter-O-Naldus, Prins Extince is by far DE pionier van de Nederhop.

Het allereerste begin van het rappen in moerstaal kwam natuurlijk niet van de geboren en getogen Kaaiendonker. Ik herinner me een obscuur VPRO-programma waarin een bepukkelde, langharige jongen rapte over de moederneukende politie. Ook moest ik in eerste instantie lachen om de namen van de bandleden: Def P, IJsblok. De Exter rapte toen nog in het Engels.

Extince was voor het eerst in de eigen taal te horen op een samenwerking met diezelfde Osdorp Posse, Turbotaal, maar de boel ontplofte bij het uitbrengen van de single Spraakwater. Opeens was de Nederhop hot en in de schaduw van Extince kwamen acts op als Spookrijders, Ross & Iba, Yukkie B, Oudekerkse Kaffers en Def Rhymz. Ook was de battle aan: de OP was niet gediend van het commerciële karakter van Extince en kwam met het nummer Braakwater,  Extince kopte daarop terug met Kaal of Kammen. 

Ook met voormalig protégé Brainpower kwam er een battle. Brainpower’s grootste succes kwam met zijn tweede album, waarop de hit Dansplaat stond. Naar de mening van Extince kreeg hij te weinig ‘props; op dit album en had Brainpower te laconiek gedaan over de strijd tussen Osdorp Posse en Extince. Extince pakte Brainpower hierop op z’n derde album 2e Jeugd met Doorgaan. Brainpower reageerde hierop met het op internet gepubliceerde, 8 (!) minuten durende Ghostbusters en dus reageerde Extince daar weer op met het op zijn album Toch? met het nummer Wee toch.

Dus…

Extince’s eerste album Binnenlandse Funk was het eerste album op het Topnotch-label en is een klassieker binnen de Nederlandse popmuziek. Spraakwater, Kaal of Kammen en Viervoeters hebben de Top 40 gehaald. Maar alles erna niet. Het enige verwijt dat je Extince zou kunnen maken is dat hij wat meer tracks en albums had moeten maken.

Op z’n tweede album Vitamine E stond Grootheidswaan. Het nummer is minstens net zo catchy als bijvoorbeeld Spraakwater maar lang niet zo’n succes. Dus bij deze: Hulde aan de X enne…. waar blijft je nieuwe album?

Sowiesiwiesowieso.

Keuze Jurriaan de Reu: DuvelDuvel – Sjonge De Jonge (2004)

 ‘Ben je een beetje lau in je kopveld ofzo!? – braggin’ and boastin’ ten top

Een Gregoriaans koor, samples die weg lijken gerold uit een sci-fi film en een zeurende baslijn. Op het eerste gezicht niet de ingrediënten van één van de vetste Nederhop-producties ooit; Sjonge De Jonge van DuvelDuvel.

De combinatie pakte me meteen toen ik het nummer hoorde op Aap-O-Theek , het album dat de Rotterdamse hiphopformatie in 2004 uitbracht Toegegeven, Sjonge De Jonge is zeker niet het hoogtepunt van, Aap-O-Theek. Het door Kubus geproduceerde Wie Is Ut is op zijn minst aanstekelijker. Maar ‘ondergewaardeerd’ is niet het label dat je op deze track kunt plakken. De – buiten de groep om gemaakte – briljante clip bij het nummer, zorgde er zelfs voor dat Wie Is Ut een tijdje niet te missen was op je TV- / laptop-scherm.

Dat gold zeker niet voor Sjonge De Jonge, er is nooit een clip gemaakt van deze track. Reden? Waarschijnlijk omdat het ‘braggin’ and boastin’ ten top is, opscheppen en afzeiken dus. Iets waar al duizenden hiphopnummers bol van staan, wat dat betreft niks nieuws onder de zon dus.

Toch had ik nog nooit iets vergelijkbaars gehoord toen Sjonge De Jonge zo’n tien jaar terug voor het eerst uit m’n boxen knalde. Het nummer blijft pakken; het is duister, onvoorspelbaar en rauw, dankzij de ongebruikelijke combinatie van samples in de productie van frontman Duvel. En stiekem zijn teksten als ‘ben je een beetje lau in je kopveld ofzo!?’ klassiekers die het nog steeds goed doen.

Het blijft daarmee bijna tien jaar later nog steeds een moddervet nummer: Sjongejongejongejonge…

Keuze Martijn Koetsier:  Jawat! – Batterij (2005)

De meest briljante nederhop-act in het kielzog van Opgezwolle

Vanaf 2003 werd er voor de toekomst van de Nederlandstalige hiphop niet langer naar de Randstad gekeken maar naar Zwolle. Opgezwolle legde met Vloeistof de lat op een hoogte waar andere Nederlandse rappers tot dan toe nog niet eens van hadden gedroomd. Lange tijd kwam er niemand bij in de buurt, totdat de groep ‘m zelf in 2006 nog eens even omhoog joeg met de release van Eigen Wereld.

Geen act dus die in aanmerking komt voor het predikaat ondergewaardeerd. Dat er nu nog regelmatig over een reünie van Opgezwolle wordt gespeculeerd zegt wat dat betreft genoeg. In het kielzog van Opgezwolle kwam echter een aantal acts mee dat minstens zo interessant was. Sommigen zijn nu nog steeds actief en relatief succesvol, zoals bijvoorbeeld Typhoon. Wie Opgezwolle destijds live zag optreden heeft daarbij ongetwijfeld ook met Jawat! kennisgemaakt.

Zijn debuutalbum – dat later ook zijn enige release zou blijken – kwam uit in 2005 en verkocht voor een Nederlandse artiest aanvankelijk prima. In datzelfde jaar schreef hij zelfs de Grote Prijs van Nederland op zijn naam en ook bij shows had hij niet te klagen over opkomst. Daarna werd het alleen heel snel en vooral heel lang stil. Vraag een liefhebber naar zijn favoriete Nederlandstalige hiphop-act van de laatste tien jaar en je zult de naam Jawat! nog maar zelden horen. Zonde, want de energie en adrenaline die ik live bij Jawat! meemaakte is bij het grootste deel van de talloze rockconcerten die ik bezocht nooit geëvenaard.

Mocht het ooit nog eens tot een reünie van Opgezwolle komen, dan zou die wat mij betreft niet compleet zijn zonder Jawat! aan de rand het podium.

Keuze Alfred Dekker: Flinke Namen – Wolken (2009)

Dit mag meer dan een naam hebben

Dit klinkt heel anders dan een regulier hiphop nummer. Het begin alleen al is fabelachtig, met een soort synthesizer intro. En dan de beat… Niet hard, niet schreeuwerig, eerder chill. Het is nog net geen hiphopballad, maar het voelt wel zoet aan.

Wolken is de tweede single van het Flinke Namen-album Superstuntwerk. Flinke Namen bestaat uit Sef, Murth, Fit en The Flexican. Niet de minsten uit het wereldje. Wat is in een naam, zullen we maar zeggen! En prachtig in deze combinatie.
De teksten zijn zeer poëtisch en verre van opschepperij, gediss, al teveel gevloek en gescheld. Dit gaat diep, is zuiver. Vooral als je het even niet meer ziet zitten, of erg veel aan je hoofd hebt. Het geeft rust en ruimte om na te denken.

Ikke kan je eventjes niet volgen, ikke kom er ff niet meer uit. Ik zit nu nu ff in de wolken en ik kom er denk ik niet meer uit…

Het ontstijgt het niveau van het gemiddelde duidelijk en spreekt volgens mij een breder publiek aan dan het heeft gekregen. Het raakt je. En net als je denkt dat het is afgelopen op 3:10, komt er na die break nog een toegift ter afsluiting.

En dan die clip! Ongeëvenaard. Zeer filmisch gedaan. Je krijgt een compleet verhaal voorgeschoteld met dramatisch (open) einde. Met daarin zelfs een rol voor topactrice Anna Drijver (!). Die videoclip  voegt nog eens een gigantische dimensie toe aan het nummer. Je kunt het ook haast niet los zien van elkaar. Het beeld blijft hangen. Die moet je nog een keer zien. Zeer mooie productie van het jubilerende Topnotch-label.

Ik klik weer op play, en blijf nog even zweven in de wolken. Ik kom er denk ik niet meer uit…

Keuze Gijs Moonen: Boef en de Gelogeerde Aap – Vind Ons, Wij Zijn, Niet Hier! (2010-2013)

 Drie albumtitels in één dampende afsluiter

Er zijn dingen die je niet altijd van de daken schreeuwt. Dat je bijvoorbeeld uit Tilburg komt en nog steeds een zwak hebt voor dit zuidelijke lelijke eendje. Of dat je als 30-jarige nog steeds verslaafd bent aan Nederlandse hiphop. Wanneer die twee samenkomen in de talenten Boef en de Gelogeerde Aap, dan wordt het tijd dat wel te doen.

Nederlandse hiphop heeft zich altijd gekenmerkt door vernieuwingen en muzikale overgave. Denk aan de rauwe teksten van Osdorp Posse, de unieke flow van Extince en de briljante synergie van beats en lyrics bij Opgezwolle. En zo is het niet anders bij Boef en de Gelogeerde Aap. Is het alleen maar om de keuze van hun albumtitels: Vind Ons (2010), Wij Zijn (2011), Niet Hier (2013).

In 2010 won het duo de Publieksprijs en Beste Muzikantprijs bij De Grote Prijs van Nederland. Vanaf dat moment kenden beatmaker Tom Maas en rapper Thomas Waterreus  een trouwe schare fans in Tilburg (en dus eentje in Utrecht). De nationale erkenning werd groter in 2011, na de release van hun eerste album bij Top-Notch, Wij Zijn.

Zoals Tjeerd van Erve in zijn recensie op Nu.nl al stelde, de titeltrack van Wij Zijn weet in één keer samen te vatten waarom deze Nederlandse hiphop act bij de top van de scene hoort:

Innovatief, nieuwe lichting, omheiningloos
Breek ons de bek nie’ open
Impulsief, in voor beats, keihard in ’t zuiden
Aan de beurt, bloedbroeders, wij zijn

Ondanks de nodige positieve recensies voor Wij Zijn en hun laatste album Niet Hier, blijken Boef en de Aap nog steeds een niche aan te spreken. De donkere beats en zwevende teksten van de drie albums hebben misschien even nodig om te landen. Maar dat kan uitstekend met hun live-performance tijdens de releaseparty van Niet Hier. Een afsluiter van een dampende avond waarbij deze echte helden hun drieluik op indrukwekkende wijze neerzetten.

Boef en de Gelogeerde Aap, vind ze, want ze zijn hier (nog lang niet klaar).

[polldaddy poll=7368181]

Foto: Jip Merkies voor State Magazine