Frank Zappa en David Bowie zijn mijn muzikale jeugdhelden. Beiden omdat ze mij voortdurend bleven verbazen en als een chameleon nieuwe richtingen opzochten. Beiden zijn niet meer, maar zeer regelmatig vinden ze de weg naar mijn draaitafel of de cd-speler.
Laatst vroeg een maat wat ik het allerbeste nummer van Bowie vind. Jemig, zei ik. Het is al moeilijk om een album te kiezen, laat staan een lied. Ik weet wel wat ik zijn minste album vind. Nee, zei hij. Je moet nu kiezen. Shit! Met het mes op de keel: Time.
Hè, was de reactie. Ik dacht dat je voor iets van Ziggy Stardust, Heroes of Blackstar zou gaan. Of van Young Americans, want je blijft roepen dat het een onderschat soulalbum is.
Ik zal het uitleggen. Bowie was van een man en zijn gitaar op Man Of Words/Man Of Music (1969) getransformeerd in een androgyne glamrocker. Van The Man Who Sold The World naar Hunky Dory met als hoogtepunt Ziggy Stardust. Dat album heb ik letterlijk grijs gedraaid en kan het nog steeds woordelijk meezingen, maar in vergelijk met Aladdin Sane is het onschuldig en idealistisch. Na Ziggy Stardust begroef Bowie zijn alter-ego bewust; bang dat hij de rest van zijn leven aan dit karakter vast zou zitten. Maar qua uiterlijk niet helemaal; de bleke opvolger Aladdin Sane had een nieuwe haarstijl en een bliksemschicht op zijn gezicht: een soort Ziggy Goes To Washington – Ziggy onder de invloed van America. Goedkope sex en goedkopere drugs. Rauwe rock met enkele schitterende rustpunten, veel sax en pianowerk, en her en der doo-wop.
Eigenlijk is het album gevarieerder dan Ziggy Stardust. Bovendien experimenteerde hij op dit album met overlays van gitaar en mondharmonica door een versterker, wat het geheel een enorm vet en smerig geluid geeft. Luister maar naar Cracked Actor en Panic In Detroit. Maar ook de bijna jazz-achtige manier van piano spelen in Aladdin Sane en Lady Grinning Soul. Schitterende ballads afgewisseld met stevige rockers, zoals de opener Watch That Man en The Jean Genie. Misschien is het album ook wel zo goed, omdat het de laatste zou worden in de Spiders From Mars-samenstelling. Een laatste kunstje van de mannen. En met een Bowie die door het succes van Ziggy Stardust aan zelfvertrouwen had gewonnen. En zijn uitvoering van Let’s Spend The Night Together zet de originele uitvoering van The Rolling Stones in het verdomhoekje.
De absolute uitblinker op dit album is Time; een lied dat het best omschreven kan worden als burlesque vamp. Avant-garde jazz. En dan de dichterlijke tekst…
Time – he flexes like a whore
Falls wanking to the floor
Pianist Mike Garson: Mortality wasn’t something David discussed, but he sang about it a lot. I think he saw the pain and felt the suffering in life more than most. Many of us put up filters and go into denial. I don’t think he ever did that, and that came out in his music.
Dit komt in Time allemaal naar boven met halverwege een bijna huilerige Bowie.
The door to dreams was closed
Your park was real and dreamless
Perhaps you’re smiling now
Smiling through this darkness
But all I had to give was guilt for dreaming
Om te eindigen met Yes….Time. Vervlogen tijd(en). Bowie overleed op 69-jarige leeftijd nog vol van dromen, zoals zijn dochter zien opgroeien en een album maken met muziek van Philip Glass, een big band jazz album en een Broadway-show. Hij vermoedde overigens dat hij op 69 of 70-jarige leeftijd zou sterven, want eind jaren zeventig was hij op bezoek geweest bij een paragnost die dit voorspelde. Het speelde altijd mee in zijn achterhoofd en helemaal na zijn hartaanval in 2004. Hij ging drastisch gezonder leven, maar uiteindelijk bleek er te weinig tijd om al zijn dromen waar te maken.
In de V.S. werd Time in een verkorte (lees: verkrachte) singleversie (3:38) uitgebracht, maar omdat de Ami’s de uitdrukking wanking (= masturberen) niet kende werd dit er niet uitgeknipt. Wel knipten ze de woorden In quaaludes and red wine er uit, omdat het naar druggebruik verwees.
Time is voor mij de ondergewaardeerde klassieker. Vijf minuten van bizarre perfectie met een poëtische en kernachtige tekst. Er is een opname in een theater en tijdens de Glass Spider-tour, maar de albumperfectie heeft hij – in mijn bescheiden mening – nooit naar het podium kunnen vertalen.
