De meest bedankte persoon in de muziekgeschiedenis is God. Sla er liner notes op na en het opperwezen prijkt vaak als eerste in de bedankjes. Kijk een willekeurig prijzenfestijn en de geëmotioneerde artiesten houden hun Grammy/American Music Award/BRIT Award/MTV Award* omhoog en bedanken naast hun familie en managers steevast ook God even. Opvallend, daar pop- en rockmuziek in de oorsprong als ‘goddeloos’ werd bestempeld. Onze Lieve Heer is ook tekstueel een geliefd onderwerp in de popmuziek. Al regent het in die gevallen niet altijd complimentjes…
(* doorhalen wat niet van toepassing is)
Keuze Alex van der Meer: Van Morrison & Cliff Richard – Whenever God Shines His Light (1989)
Niet te geloven
In den beginne was er echt helemaal niks en toen was er iets. En toen was er veel, heel veel mooie muziek. En op een dag, in het jaar des heren negentien-negenentachtig, heeft Van Morrison een album uitgebracht, en Van the Man noemde het album Avalon Sunset. En het album was gezegend, want er stond een grote hit op. Maar dat wist je vast wel, of het is je al eens verteld.
Op zich ben ik wel fan van veel van Van’s werk, maar juist niet heel erg fan van dit album van Van. Op één nummer na dan. De tweede single van dit album én de opener, het opgewekte Whenever God Shines His Light. En dat is heel erg gek. Mirakels gek. Er zijn heel veel redenen te vinden voor mij om juist dit nummer niet leuk te vinden. Als ik bijvoorbeeld een lichtje zou schijnen op alleen de tekst dan moet ik toegeven dat ik deze echt tenenkrommend vind. Als atheïst heb ik niks met teksten die een, in mijn ogen, fantasie-figuur ophemelen. En als ik nog iets op mag biechten? Eigenlijk is dit muzikaal gezien ook niet eens hemelbestormend. Het is haast te toegankelijk naar mijn smaak.
Maar er is echt iets geks aan de hand. Ik kan er juist geen genoeg van krijgen. Alsof een glas water toch tegelijkertijd een lekker wijntje is. Ik kijk naar de ongemakkelijke videoclip die bij dit nummer hoort en ik moet hardop lachen. Want ik zie een brombeer achter de piano, en een heilig boontje dat steeds naar boven wijst. Maar ja, dat heilige boontje is wel Cliff Richard, en die heeft gewoon een fijn stemgeluid, en die brombeer bezit altijd ook nog kwaliteit. En ik hoor ze hummen en ik hum met ze mee. En ik dans en draai het nog een keer. Ondanks alles.
Het is niet het beste van Van Morrison volgens de mensen van goede smaak. En daar ben ik het mee eens. Maar als je vraagt welk nummer van hem ik het meeste gedraaid heb in mijn goddeloos bestaan? Dan is het deze. Ik weet niet hoe je zoiets noemt. Een Godly Pleasure in plaats van een Guilty Pleasure? Het is voor mij ook moeilijk te verklaren waarom ik juist in dit kader voor dit nummer heb gekozen. Wellicht moeten we dit maar aanvaarden als gewoon een godswonder.
Keuze Martijn Vet: World Party – Is It Like Today? (1993)
Een confronterend beeld van de mensheid
Liefde en God, het zijn ongetwijfeld de inspiratiebronnen voor de beste liedjes. Je hoeft niet gelovig te zijn om bijna met afgunst te luisteren naar gospels, koorzangen of gewoon prachtige songs waarin God op hartstochtelijke wijze wordt aanbeden. Je zou het ook willen voelen, maar hoezeer je ook van de muziek kunt genieten, bekeren tot het geloof is iets wat het beste liedje niet lukt.
Is It Like Today? van World Party gaat ook over God, maar kiest een interessant perspectief. Als atheïst heb je snel de neiging om te denken: als er een almachtige God is, hoe kan het dan dat er zo’n hoop ellende in de wereld is? Zonder direct over de erfzonde te beginnen, schetst Karl Wallinger in dit in al zijn bescheidenheid magistrale liedje een confronterend beeld van de mensheid. God kijkt naar beneden en treft een wereld aan die er toch wat anders uitziet dan Hij voor ogen had tijdens het scheppingsproces. Een eventuele God mag dan almachtig zijn, maar wij zijn het zelf die oorlogen voeren en een puinhoop van de wereld maken. En voor God spelen.
Keuze Tricky Dicky: Nine Inch Nails – Heresy (1994)
Ketterij
Voor ik verder ga wil ik de schuldige aan deze battle aanwijzen: collega Kruize (what’s in a name), die een blog over de alternatieve Passion geschreven heeft. OK, ik ben verantwoordelijk voor de datumkeuze en vond het wel een leuk idee om de OMG-battle op 2de Pinksterdag te houden; de dag dat de uitstorting van de Heilige Geest wordt herdacht. Dat laatste heb ik geleend van wikipedia. Geen idee wat ze met uitstorting bedoelen, tenzij ze bedoelen dat zijn gedachtegoed bij het grofvuil is gezet?
Edgar Kruize stoeide nog een beetje met kleine gaatjes in het verhaal en ik gaf hem enkele suggesties, waaruit hij een keuze gemaakt heeft. Eén van die opties daarvan was Heresy van Nine Inch Nails. Toepasselijke naam van de band overigens voor deze battle, maar dat terzijde. Steengoed nummer, mailde hij mij. Desalniettemin koos hij voor een andere invulling. En dus bleven er liedjes op de plank liggen en besloten we een OMG (Oh My God) battle te organiseren. Ik claimde dus NIN; een band waar ik gemiddeld genomen moeite mee heb. Heel veel van hetzelfde, maar langzamerhand – en na veel luisterbeurten – beginnen een aantal liedjes tot grote hoogte te stijgen, zoals bijvoorbeeld Something I Can Never Have in de Studio Still Recording-uitvoering, The Hand That Feeds en Heresy.
Sommigen zeggen dat atheïsme ook een geloof is. Wellicht, maar dan een religie van niets, want we geloven niet in een godheid. En daarom past het album The Downward Spiral van Nine Inch Nails uit 1994 goed bij mijn religie. Een plaat dat elke keer dat ik het draai beter wordt.
He sewed his eyes shut because he is afraid to see
He tries to tell me what I put inside of me
He’s got the answers to ease my curiosity
He dreamed a god up and called it ChristianityYour God is dead and no one cares
If there is a Hell I will see you there
Het lied gaat over de confrontatie en bespreken van het Christendom. Over hoe het geloof mensen controleert en onderdrukt en de vele contradicties in haar vertellingen. Het hele album gaat overigens over controle over anderen. Trent Reznor: Churches tell you to do this and that, or the punishment will be going to Hell. In every relationship you get into, someone wants to control it. I’m aware of that, I’m addressing it, I’m challenging it.
OMG….
Keuze Willem Kamps: God Lives Underwater – No More Love (1994)
Pension De Hemel
God, wat zal ik ervan zeggen? Het is niet mijn theorie. Ik ben niet van het creatonisme. Iemand die in zes dagen een wereld schept en op de zevende dag op z’n gemak achterover gaat leunen om te kijken wat er gebeurt. Tsja. Vervolgens ontdekt ie de nodige kinderziektes en constructiefoutjes en stuurt ie z’n zoon erop af om de boel te redden, nota bene onbevlekt ontvangen door diens moeder! Wat haar Josef ervan dacht is nooit naar buiten gebracht, maar hij moet toch de nodige bedenkingen hebben gehad bij die zwangerschap.
Al met al heeft dat hele verhaal de nodige impact gehad de afgelopen tweeduizend jaar. Zo is er links en rechts concurrentie ontstaan – andere Goden, andere regels – en dat ligt dan tot op de dag van vandaag met elkaar in de clinch. Dan kun je zeggen Oh My God, maar ik denk eerder What The Fuck! Zijn we lekker mee opgeschoten, al die ideeën, maar de goede kant van God is dat hij velen heeft geïnspireerd. In de beeldende kunst, de literatuur én de muziek. Kijk, of beter, luister maar eens naar alle aanbiddingen van Johann Sebastian Bach.
Ook in onze tijd is God nog vaak aanwezig in liedjes of verwerkt in de naam van de band. Zo staat pal naast Godspeed You! Black Emperor, God Lives Underwater bij mij in de kast. God Lives Underwater is een kwartet uit Perkiomenville, Pennsylvania met een wat grungy industrial geluid. De stem van zanger/toetsenist David Reilly is een kruising tussen Layne Staley van Alice in Chains en Scott Weiland (Stone Temple Pilots) en past zo perfect in die stevige hoek.
Naast de muzikale richting is een andere overeenkomst dat alle drie de heren niet meer onder ons zijn. Te vroeg gestorven. Wie weet, zingen ze gedrieën voor die man van de zesdaagse werkweek, in Pension De Hemel. God Lives Underwater heeft drie albums uitgebracht, zonder overdreven groot succes. Wel genoot No More Love – let op het lekkere outro – veel aandacht, mede doordat het werd gebruikt in de film Johnny Mnemonic met Keanu Reeves. Een toekomstverhaal. De muziek is geschiedenis, maar moet nodig weer eens opgerakeld. Met of zonder Gods zegen.
Keuze Ronald Eikelenboom: The Roots & Monsters Of Folk – Dear God (2009/2010)
Waar is Uw liefde in al dit aardse lijden?
Eigenlijk krijgt u twee liedjes van mij vandaag. De eerste is Dear God (Sincerely M.O.F.) van de supergroep Monsters Of Folk, bestaande uit Jim James (My Morning Jacket), Conor Oberst en Mike Mogis (Bright Eyes) en M. Ward (She & Him). In 2009 verscheen hun eerste en tot nog toe enige album Monsters Of Folk. Het openingsnummer is Dear God (Sincerely M.O.F.). Een nummer gebaseerd op een sample van het gospelnummer Is There Any Love van Trevor Dandy uit 1970. En wie weet heeft de tekst van dat nummer ook wel bijgedragen aan de tekst van het viertal. Noem het een gebed, rondom de existentiële vraag: waar is Uw liefde in al dit aardse lijden?
De tweede song is van The Roots, Dear God 2.0. Een upgrade dus. Dat kwam als volgt.
In 2010 spelen de Monsters Of Folk ter promotie van hun album het nummer tijdens een aflevering Late Night with Jimmy Fallon. The Roots zijn de huisband van die show en zodoende speelde de twee bands het nummer samen. Op de twee punt nul versie is de sample verdwenen, in plaats daarvan tikt Questlove een hiphopritme. Jim James zingt zijn tekst waarna Black Thought er een inktzwarte reeks vragen richting God uitspuwt. Maar bovenal ook hier de vraag: waar is Uw liefde in al dit aardse lijden?
Keuze Edgar Kruize: Tom Jones – If I Gave My Soul (2011)
Buigen voor God, in de hoop op vergeving
Wat je ook van zijn muziek vindt, het valt niet te ontkennen dat Tom Jones een van de sterkste stemmen van zijn generatie heeft. Volgende maand wordt hij 78, een leeftijd waarop veel collega’s de kracht in hun allang kwijt zijn. Tom Jones is echter nog immer een natuurkracht die het in zich heeft om elk liedje eigenhandig naar een hoger niveau te tillen.
Jones’ album Praise & Blame uit 2011 liet een opvallende stijlbreuk horen met de galmende, kitcherige charmepop die hem jarenlang tot de personificatie van Las Vegas-entertainment had gemaakt. Geproduceerd door Ethan Johns en begeleid met minimaal instrumentarium keert Jones terug naar zijn roots. De gospel dus.
Een van de hoogtepunten op dat album is If I Gave My Soul, van origine een honkytonkrocker van Billy Joe Shaver. In deze volledig uitgeklede versie neemt Tom Jones de rol van aan lager wal geraakte muzikant vol verve op zich. Hij is in de val die popmuziek heet gevallen en gezwicht voor de verleidingen die bij het muzikantenbestaan horen. Zijn leven is verwoest:
I had a steady job till I started into drinking
And I started making music, travelling with the devil’s band
Uiteindelijk heeft hij helemaal niks meer. Vrouw weg, kind ziet hij nooit, de fles is zijn enige vriend. ‘Rock bottom’ keert hij terug naar zijn geloof. Buigen voor God, de ziel geven aan Jezus. Hopen dat het tij dan zal keren. Maar de twijfel blijft. Zouden ze hem nog wel willen helpen?
If I give my soul, will he cleanse these clothes I’m wearin’?
If I give my soul, will he put new boots on my feet?
If I bow my head and beg God for his forgiveness
Vanaf dit punt past Jones de tekst enigszins aan. Het origineel gaat over waardigheid.
Will he breathe new breath inside me, and give back my dignity? De overgave aan God is er in het geval van Tom Jones’ versie uit het besef dat hij zijn leven heeft verkloot, maar onderwijl is er vooral het opportunisme. Hij wil zijn verloren liefde terug. Will he breathe new breath within me, and bring her back again? Had die rock ’n roll levensstijl goed uitgepakt, had hij zich nu niet tot een hogere macht gekeerd. Hij gelooft er dan ook niet volledig in, dat is de twist in die tekst. Je hoort die dualiteit terug in deze sublieme uitvoering door Tom Jones. Gitaar, klein arrangement en die machtige stem. Meer heeft Jones niet nodig om een verhaal te vertellen. En het werkt als een gloeiende pook op je ziel.
[polldaddy poll=10009447]
