Tussen 1985 en 1994 was ik zeer veelvuldig voor mijn werk in Portugal en met name Lissabon. Ik kan het aantal keren dat ik op een terrasje op Rossio zat, Alfama bezocht en ’s avonds een fadorestaurant indook om mijn reisgenoten kennis te laten maken met de historie en de volksaard, allang niet meer op twee handen tellen. Er ligt voor mij ook geschiedenis, want samen met mijn vriendin hebben we daar onze driekleurige gouden ringen uitgezocht; de ringen zijn versleten, maar de liefde niet.
Maar ik moet heel eerlijk bekennen dat ik mijn vrouw niet mijn enige liefde is, want wanneer ik een fado opzet krijg ik spontaan weer vlinders in mijn buik. Mijn Portugees was en is (zeer) matig, maar de emotie en expressie maken het dat je toch begrijpt waar de fado over gaat. Na enkele jaren van bezoekjes aan fado-restaurants was ik toen in staat sommige liedjes mee te zingen; fonetisch en heel zachtjes, want een kraai is een zangvogel in vergelijk met mijn stem.
Een fado gaat over de gemoederen van het leven, verlies, verdriet, liefde en ‘saudade’ (melancholie, weemoed en heimwee). Fado is bij vrijwel elke Portugees in het DNA gebrand. Ik ben dus door de jaren heen ook besmet geworden, want soms schieten de tranen spontaan in mijn ogen bij het beluisteren van een fado.
Maar wat heeft een fado nu met Nederlandstalige muziek te maken?
In Friesland loopt er een dame rond, die in haar moedertaal de fado zingt. OK, in het Fries en strikt genomen dus niet in het Nederlands, maar zijn we allen niet een klein beetje Fries met onze eigenwijsheid en vooruitstrevendheid?
Nynke Laverman was 15 jaar toen zij als een blok viel voor de fado. Na haar opleiding aan de Kleinkunstacademie besloot ze terug te keren naar haar fascinatie. Geen slappe imitatie, maar een vertolking in het melodieuze Fries: Sielesâlt. Het werd met goud bekroond. Op dit schitterende album staat Vida Triste. Ik heb de vertaling uit het Fries bijgevoegd, maar als je de ogen sluit en de oren spitst heb je deze niet nodig; de fado kruipt in je bloed en vertaalt de emotie.
Gedoemd om droevig te leven
Wordt ieder die te veel liefheeft;
Nog nooit hield mijn hart het tegen,
De liefde die groot verdriet geeft.
Weer zocht tevergeefs aan jouw borst
Mijn gemartelde hart zijn rust,
Dat wil troost voor brandende dorst
En wordt niet gelest door lust.
En altijd lijden en boeten
Moet men voor iedere daad,
Tot de wellust der laatste zoete
Liefkozing in dood vergaat
Hoe lang men soms kan omhelzen,
Eens is weer de tijd vervlogen;
Kan men dan nooit die helse
Vervloekte passie doden?
Ik weet het, liefde is zonde
En dus kreeg ik ook mijn straf:
Ik ben voor eeuwig gebonden
Aan iemand die nooit om mij gaf.
Lekker weg in eigen land. Ondergewaardeerde Liedjes trekt het in juli en augustus iets breder, want we zoeken naar onbekende pareltjes in de Nederlandse taal. Niet in een battle, maar door zonovergoten individuele verhaaltjes. We willen bewijzen (zien) dat er wel degelijk goede rock, gevoelige ballads en muziek van internationale klasse in onze prachtige taal geschreven kan worden.
Volg de Hollandse Zomer ook op Spotify:
De volgende liedjes staan helaas niet op Spotify:
Splitsing – Wind En Zeilen
R.K. Veulpoepers B.V. – Den Egelantier
Carrera & Shaver Girl – Het Rock & Roll Gevoel
Dierenpark – Poppiedool
The Clungels – Dat Had Ik Nog Nooit Gedaan
Robert Long – Na Zijn Dood
Toontje Lager – Contactrock
Koot & Bie – Dat Is De Blues
