Met Motown is iets vreemds aan de hand. Het is een van de weinige stromingen in de popmuziek die gewoonweg is verdwenen. Weg. Foetsie. Want zeg nou zelf: wanneer heb jij voor het laatst een nieuwe Motown-cd gehoord?
Motown wordt tegenwoordig niet meer gemaakt, simpelweg omdat de stroming volledig is geassimileerd door de popmuziek. Eind jaren zeventig was Motown een voedingsbodem van de disco. Sinds de jaren tachtig worden er nog regelmatig hele fijne liedjes uitgebracht die niet hadden kunnen bestaan zonder Motown: denk aan Black Eyed Boy van Texas, Something Happened On The Way To Heaven van Phil Collins en Learnalilgivinanlovin van Gotye.
Daarnaast is het natuurlijk zo dat Motown vooral bekend werd door het gelijknamige platenlabel, dat sinds 1988 werd opgeslokt door grote platenmaatschappijen.
U zegt Supremes, Four Tops en The Jackson 5? Wij kennen er nog wel een paar.
Keuze Martijn Janssen: Tammi Terrell – Hold Me Oh My Darling (1967)
De achterkant van het geluk
Tammi Terrell is natuurlijk bekend van haar geweldige duetten met Marvin Gaye. Pareltjes zoals Ain’t No Mountain High Enough en You’re All I Need To Get By horen zeker tot de hoogtepunten van het Motown label. Solo heeft Tammi echter weining uitgebracht bij Motown. Tussen 1965 en 1968 zag steeds maar 1 single van haar het daglicht en grote successen waren het niet.
Maar de eerste keer dat ik Hold Me Oh My Darling, het B-kantje van haar debuutsingle I Can’t Believe You Love Me op Motown, hoorde was ik meteen om. In een zwoele setting stort Tammi haar hart vol verlangen uit. Het is zelfs zo erg dat ze amper uit haar worden komt en begint te hakkelen als ze aan haar geliefde denkt. En dat hakkelende, die herhaling in combinatie met de achtergrondzang, die doet het voor mij. Het nestelt zich in mijn hoofd en zorgt ervoor dat ik ook nergens anders meer aan kan denken.
Het liedje heeft kenmerken die een Motown nummer echt typeren. Het heeft namelijk al een geschiedenis achter zich. Tammi is niet de eerste die dit nummer opneemt. Al in 1963, twee jaar voordat Tammi bij het Motown label komt, wordt het nummer opgenomen door ene Ann Bogan. Die versie wordt echter nooit uitgebracht. Wanneer het nummer aan Tammi wordt toegewezen worden alleen haar vocalen opnieuw opgenomen. De rest van het nummer, inclusief de achtergrondzang van The Spinners, blijft intact. Zodoende zou het nummer in 1965 al redelijk gedateerd hebben geklonken.
Maar 51 jaar later zijn die extra twee jaren niet echt hoorbaar. Wat blijft is de charme van een talent dat ons veel te vroeg is ontvallen. Want in 1970, op slechts 24-jarige leeftijd, overlijdt Tammi Terrell aan een hersentumor. Gelukkig blijft haar muziek bestaan, zodat we nog steeds kunnen verlangen dat onze geliefde ons omhelst.
De geluidskwaliteit van het YouTube filmpje laat te wensen over. Gelukkig is het nummer ook te vinden op Spotify.
Keuze Tricky Dicky: Junior Walker & The Allstars – What Does It Take (To Win Your Love) (1968)
Very saxy
Waar zal ik het over hebben? Welke plaat zal ik kiezen? Heel even dacht ik aan onze eigen Cats, die kortstondig op het dochterlabel Rare Earth gecontracteerd stonden voor een ‘Best of’ LP. Of toch Meat Loaf, die zijn eerste stappen als zanger van het duo Stoney & Meat Loaf zette, voordat hij doorbrak met ‘Paradise bla-bla-bla’; soul met heel veel funk.
Nee.
Eind ‘86 kwam Duotones van Kenny G uit. Het was niet dat ik – gillend als een bakvisje – naar de platenzaak rende om deze schijf aan te schaffen, maar het deuntje Songbird bleef op een prettige manier in mijn geheugen rondwaren. Wel was onduidelijk waarom dit lied in de U.S. Hot R&B lijst voorkwam. Ik besloot de cd definitief aan te schaffen toen ik Don’t Make Me Wait For Love en met name ‘What Does It Take’ hoorde. Meneer Gorelick (en nu weten we gelijk waarom zijn artiestennaam G. is….) was wel zo slim om de zangtalenten van Lenny Williams (ex Tower of Power), Claytoven Richardson en Ellis Hall in te huren om de CD enige variatie mee te geven. Ellis Hall nam de vocalen voor What Does It Take voor zijn rekening; een uitstekende stem met een een bereik van 5 octaven.
Maar toch is het origineel van Junior Walker veel beter.
Autry DeWalt Mixon, Jr.’s uitvoering duurt maar 2 minuten en 38 seconden en de eerste 35 seconden zijn instrumentaal. Het bewijs dat een goede plaat geen kwartier hoeft te duren. Hij opent met een saxofoonsolo, en dat koperen verlengstuk zal de ster van het lied blijken te zijn. Want heel eerlijk, zonder dit fantastische blaaswerk zou het lied niet de huidige brille hebben. Op de plaat is componist Johnny Bristol verantwoordelijk voor de tweede stem; ja, die van de jaren zeventig-hit Hang On In There Baby en zijn de Originals het achtergrondkoor. De laatsten zouden in 1969 en 1970 vijf Top 20 hits scoren.
What Does It Take zou de eerste plaats in de Billboard Hot Black Singles-chart bereiken en met de vierde plek in de reguliere lijst haar toppositie behalen, en hiermee zou het succes van de doorbraak, Shotgun, herhalen en evenaren. Het lied stond vreemd genoeg niet op de gelijknamige LP, maar op Home Cookin’.
Zo kom je graag thuis voor het avondeten.
Keuze Martijn Janssen: The Temptations – Hum Along And Dance/Take A Stroll Through Your Mind (1970)
Op naar de zevende hemel
Geen groep is zo verbonden met Motown als The Temptations. Afgezien van een korte periode tussen 1976 en 1980 zat de groep sinds 1960 zo’n 45 jaar bij Motown of een van haar sub-labels. Na een wat voorzichtig begin kwamen midden jaren zestig de eerste successen met The Way You Do The Things You Do en My Girl. Maar hoewel de relatie met Motown innig was, was het intern minder rustig binnen The Temptations. In 1968 werd David Ruffin ontslagen, tot dan toe een van de bepalende stemmen van The Temptations. Na aantrekken van vervanger Dennis Edwards werd ook muzikaal een andere richting ingeslagen.
Norman Whitfield had ondertussen de teugels in de hand genomen als producer en voornaamste songschrijver. En onder zijn leiding veranderde het geluid en de focus van The Temptations. Uit invloeden zoals de (psychedelische) rock, het groeiende zelfbewustzijn van de zwarte bevolking, de naar boven komende sociale misstanden en de beschikbaarheid van geestverruimende drugs kwam een nieuw soort muziek naar voren. Dit was de psychedelische soul.
Met de eerste single Cloud Nine van de ‘nieuwe’ Temptations begint dan ook mijn favoriete periode van de groep. De nummers zijn niet alleen meer liedjes als miniatuurtjes, maar ze wijden uit, verkennen grenzen en gaan er over heen naar andere oorden. Het keurslijf van de drie-minuten single wordt losgelaten. Uiteindelijk resulteert dit in Papa Was A Rollin’ Stone, een single van 7 minuten en zelfs 12 minuten op het album. Maar daartussen is veel meer moois te vinden.
Uitschieter voor mij is de medley Hum Along And Dance/Take A Stroll Through Your Mind van hun album Psychedelic Shack. Meteen aan het begin maakt Hum Along And Dance duidelijk waar het over gaat.
Ain’t no words to this song
You just dance and hum along
En meer woorden zijn eigenlijk ook niet nodig. Want er volgt een heerlijke groove waar je uren in kan verblijven. Hier is duidelijk te horen hoe groot de invloed op de funk is geweest van Norman Whitfield en The Temptations.
Dit gaat nog een stap verder in Take A Stroll Through Your Mind. In meer dan acht minuten worden alle uithoeken van je geest onderzocht. Het nummer klinkt als een grote trip, niet verwonderlijk want het is een ode aan marijuana. Een groot verschil dus met liefdesliedjes zoals My Girl, dat nog even wordt aangehaald, zoals The Temptations nog maar een paar jaar daarvoor zongen. In plaats daarvan is het meeneuriën en meezweven met een hoger bewustzijn.
Keuze Frans Kraaikamp: The Commodores – The Assembly Line (1974)
Heerlijke herhaling
Motown is een geweldig label. Groten der aarde hebben ervoor gespeeld – of spelen ervoor. Handenvol liedjes staan ook in de Top 2000 en ja kom dan maar eens met een ondergewaardeerd liedje. Ik heb gekozen voor een liedje van de Commodores. Het zou goed kunnen dat de eerste associatie die de band Commodores oproept de ballad Easy is, die later door Faith No More werd gecoverd. Hiermee wordt de band geen recht gedaan. Al hebben ze het misschien wel aan zichzelf te danken.
Het liedje The Assembly Line, dat ik gekozen heb, komt van debuut album Machine Gun uit 1974: een Funk album op het Motown-label. Ik durf wel te stellen dat het een vrij a-typische Motown plaat is.
Het nummer kent een intro van ruim een minuut. Met een mooi orgeltje en bass wordt het intro gestart, waarna er percussie wordt toegevoegd, een gitaar, een soort fluitje en een blazer. De melodie, die de blazers-sectie speelt, heeft een geniale eenvoud en opgewektheid.
Zodra het couplet begint wordt de ritmesectie funky-er. Het liedje bestaat uit een couplet waar af en toe een break tussen zit. Na 3 minuten wordt teruggevallen op het intro en volgt een kort stukje Parlando. Om vervolgens weer door te denderen. Repeteren is het recept: herhalen tot je erbij neervalt. Als de fade-out wordt ingezet baal je dat het al is afgelopen.. Om het vervolgens opnieuw in te starten. Het is een liedje wat je eindeloos kunt luisteren. Wat dat betreft past het prima binnen de Motown stal!
Keuze Tricky Dicky: Bettye LaVette – Right In The Middle (Of Falling In Love) (1982)
Rare snuiters bij Motown
Ik grijp elke kans aan om Ms. LaVette onder de aandacht te brengen, want zij is ondergewaardeerd met hoofdletter ‘O’. Gelukkig krijgt ze de laatste jaren meer erkenning voor haar oeuvre, maar in Nederland worden haar albums nagenoeg niet verkocht. Haar laatste release, ‘Worthy’, stond slechts één krenterig weekje in de album Top 100.
Haar eerste single nam ze al in 1962 op, en sindsdien heeft ze maar 6 noteringen in de R&B lijst gehad en – wegens gebrek aan commercieel succes – een waslijst aan labels versleten. Eind ‘jaren zeventig’ stond ze 6 jaar op Broadway met de musical ‘Bubbling Brown Sugar’ en gedurende die periode heeft ze tegen wil en dank een discohitje gehad. Bettye wilde geen disco maken, zodat ze de royalties weggaf om onder haar contract uit te komen. In 1982 belde Motown; Diana Ross zou vertrekken en ze wilde haar als vervangster. Desalniettemin werd haar eerste LP (én de eerste bij Motown) geen soulklassieker, maar werd op last van de producer met een pop-sausje overgoten. Het verkocht redelijk. De absolute uitschieter is het openingsnummer.
”I didn’t even want to do the song. I started to like the record years later, but I love it on stage now. I didn’t want to record it then, because most of my songs that I recorded have real good, solid stories. I thought it was kinda silly, unsophisticated.”
Het zou haar laatste hit worden (#35 R&B). Het werd ook haar enige Motown-album.
”They just didn’t know what to do with the album. Motown had never sounded like that. They had no market for real rhythm & blues. Then they released the Temptations and Stevie Wonder records right with it, so that smashed the airplay and that was the end of it”.
Het zou weer 22 jaar duren, voordat ze haar tweede studio-album kon opnemen.
Keuze Ilona de Bok: India Arie – Video (2001)
Akoestische soul.
Ik denk dat de slome en toch opgewekte ritmische melodie me het eerst greep. Tel daar die diepe, zwoele stem bij, en ik was ik, en dan had ik nog niet eens op de tekst gelet. Pas toen ik dat ging doen, was ik echt verkocht. Wat ze eigenlijk zegt is ‘fuck de muziekindustrie’. Zij wilde gewaardeerd worden om haar stem, niet haar looks. Ze wilde niet rondhuppelen in schooluniform of halfnaakt in een boksring staan. Jeej. En dan ook nog eens kunnen zingen!
Dit nummer is de perfecte aanklacht tegen de gemaakte muziekindustrie van eind ’jaren negentig’, begin naughties. Als je geen zin hebt om je haar te kammen, doe je het toch lekker niet. En soms wil je dat wel. En dan doe je dat ook gewoon lekker. Dit lied verdient het daardoor niet om weg te kwijnen op een of andere Loungehits nummer weetikveelhoeveel. En als je dan toch de tijd neemt om het nummer te luisteren, zet dan meteen de hele CD op. Die is ook absoluut de moeite waard.
[polldaddy poll=9134649]
Afbeelding: Junior Walker & The Allstars
