Paul de Leeuw – Dement

Gelezen op 1 april (en nee…het is geen grap): ‘nou’ en ‘dinges’ waren voorbode van alzheimer bij Ronald Reagan. Nu had ik al langer het idee dat de balletjes in zijn bovenkamer niet meer goed rolden toen hij over zijn Star Wars-project begon, maar het is nu wetenschappelijk bewezen dat hij tijdens zijn regeerperiode de eerste tekenen vertoonde. Men stelt dat het mogelijk de besluitvaardigheid en het vermogen snel overzicht te krijgen over een situatie aantast; een prettig idee dat Reagan de macht had om een wereldoorlog te ontketenen, terwijl hij de situatie niet overzag of begreep.

Wel blijf ik hem dankbaar voor de prachtige satire die zijn persoonlijkheid heeft opgeleverd, zoals in de videoclip Two Tribes van Frankie Goes To Hollywood en in Spitting Image, waar zijn gevleugelde uitspraak over Margaret Thatcher voor altijd in mijn geheugen gegrift staat: ‘What a fine lookin’ woman, pity I’m only screwing her country”.

Gekscherend zeggen we wel eens dat het kortetermijngeheugen het eerst vermindert, maar alle flauwiteiten daargelaten; alzheimer is één van de vijftig vormen van dementie en het is een vreselijke ziekte voor de patiënt op lichamelijk, psychisch en sociaal gebied, maar zeker ook voor de partner en familie. De persoon verliest de greep op de wereld en reageert angstig. Omdat de ziekte zo’n geleidelijk verloop kent, zijn veel patiënten zich aanvankelijk bewust van hun geestelijke aftakeling, waardoor depressief gedrag, onrust en verhoogde irritatie kunnen ontstaan met als gevolg intens verdriet, boosheid en/of agressief gedrag. Het is niet voorbehouden aan ouderen, want alleen in Nederland zijn er naar schatting 12.000 mensen met dementie jonger dan 65 jaar.

Het is geen onderwerp dat veelvuldig in liedjes bezongen wordt. Wellicht vanwege de innerlijke angst voor deze sluipmoordenaar, of de intimiteit van het onderwerp. Echter, zelden heb ik een mooiere of liefdevollere omschrijving gehoord dan die van Paul de Leeuw in zijn lied over dementie. Nu schuwt hij geen enkel onderwerp, maar hij weet ook dit weer met respect te benaderen.

Het aangevreten standbeeld
Getergd door ouderdom
Dat hardop in zichzelf staat te praten

Toen ben je weggebracht
Daaraan bleek eenvoudigweg niet te ontkomen
En soms als je helder bent
Dan vraag jij mij, lieve vent
Waarom heeft de heer mij nog niet weggenomen

Maar ook weet hij het verdriet van de ‘achterblijvers’ te benoemen.

Waarom liet je mij in de steek
je mij geestelijk verlaten
Je ogen zo flets en je haren zo bleek
Ik zou nog zo graag met je praten