The Battle: Live-liedjes

F1: Is er al eens een live-album battle geweest?

F2: Neen, maar is ook een lastige: want gaat over albums, niet over liedjes.

E: Er zijn sowieso maar weinig echt relevante live-albums…

Vervolgens stromen de reacties binnen van bloggers die het tegendeel willen bewijzen. En een battle is onvermijdelijk.

Live-albums hebben een behoorlijk snobistisch gehalte. Het zijn vaak concertregistraties van bands, die als extraatje voor de fans worden uitgebracht. Zo’n live uitvoering kan energieker – of juist intiemer – zijn, dan het geijkte origineel dat op het album van de artiest staat. Leuke bijkomstigheid is dat niet iedereen ze in de kast heeft staan. Het vastleggen van herinneringen en de muzikale tijdsgeest speelt een rol.

Er zijn echter uitzonderingen! Soms is de live-plaat zó goed dat deze wel als het verplicht aan te schaffen album wordt beschouwd. Denk daarbij aan: Nirvana – Unplugged in New York, Johnny Cash – Folsom Prison Blues en Bob Marley’s – Babylon By Bus. Deze albums worden tot de klassiekers gerekend. Maargoed we zouden onze naam tekort doen als we ons daartoe zouden beperken. Dus dat doen we dan ook lekker niet. Alle liedjes die live op een album zijn uitgebracht mogen.

Als je er maar een goed verhaal bij hebt.

De 99ste battle van Ondergewaardeerde Liedjes staat daarom in teken van de mooiste liedjes van live-albums. Tijdens de zomermaanden nemen we even een adempauze, maar dat geldt alleen voor de battles: in juli en augustus zie je op deze plek geregeld (uiteraard ondergewaardeerde) zomerliedjes voorbij komen. Battle nummer 100 volgt in de eerste week van september.

Keuze Robert Arnold: Elvis Presley – Polk Salad Annie (1972)

Elvis danst en kijkt zoals ik laatst na Nederland-Costa Rica

Is Elvis hier al eens voorbij gekomen? Ik geloof van niet. Het is niet zo dat ik een aanhanger van de King ben, maar in deze battle hoort dit liedje van Elvis. Nu is Elvis de koning van de rock ‘n roll, maar ook zeker de koning van de cover. En dit liedje is dan ook eigenlijk van Tony Joe White, de man met de donkere stem die ook bekend is van onder andere Rainy Night in Georgia en Steamy Windows (bekend van Tina Turner).

Tony Joe White’s versie is donker en de mean, vicious Annie klinkt ook mean and vicious. Elvis maakt haar swingender, Elvis rockt. Elvis deed Polk Salad Annie voor het eerst tijdens z’n eerste rondje Vegas, maar je vindt verschillende opnames terug in z’n nalatenschap.

Ik word vrolijk van Elvis’ Polk Salad Annie. Het clipje stemt mij nog blijer, Elvis danst en kijkt zoals ik laatst na Nederland-Costa Rica.

Keuze Danny den Boef: Wings – Call Me Back Again (1976)

Paul McCartney die schreeuwend zingt, dat is gewoon geweldig

Dat Paul McCartney een meestervocalist is, dat weten we allemaal. Hij zingt praktisch alles. Nog steeds, inmiddels in de 70. Uiteraard word de stem iets minder scherp dan pakweg veertig jaar geleden, maar hij is nog steeds weergaloos.

Van alles wat McCartney zingt en doet, ben ik altijd erg gecharmeerd van het schreeuwen. Terwijl hij zingt, want ik weet niet hoe hij in zijn privéleven is natuurlijk.

Nummers als Oh! Darling en Hey Jude (Beatles, needless to say) waarin hij gewoon schreeuwend zingt zijn geweldig. En geweldig knap. Maar die kennen we allemaal.

Een nummer dat mij altijd erg blijft boeien, is Call Me Back Again van Wings. U weet wel, die andere hitmachine waar McCartney deel van uitmaakte. Of nou ja, waar de rest deel van uitmaakte eigenlijk.

Call Me Back Again is een heerlijk bluesy over-the-top nummer dat fijn en langzaam doorhobbelt terwijl McCartney hard schreeuwt tegen een vrouw die hem nooit terugbelt. Ik zou daar ook van gaan schreeuwen. De bitch.

Het nummer komt oorspronkelijk van het album Venus and Mars uit 1975. Tijdens hun Amerikaanse tour van 1976 werd het nummer in elke set opgenomen en schreeuwde McCartney live achter een piano de zaal vol. Deze uitvoering kwam op het (prachtige) live album Wings Over America, maar bleef nooit echt hangen. Er kwam in 1980 zelfs een muziekfilm uit van de tour genaamd Rockshow, maar daar was het nummer zelfs helemaal uitgesneden. Pas vorig jaar, toen Rockshow volledig geremastered op DVD en Bluray uitkwam, stond dit dijk van een schreeuwnummer er eindelijk op. En volkomen terecht natuurlijk. Dit wil je niemand onthouden.

Paul McCartney. De ultieme piano-based Soul shouter.

Keuze Robin Wollenberg: Supertramp – Fool’s Overture (1979)

Tien minuten en er zit alles in

Ik moet eerlijk bekennen, ik heb niet zoveel met live albums. Ik vind het raar… je bent bij een concert, maar toch ook weer niet. En begrijp mij niet verkeerd, ik hou heel erg van live muziek. Maar dan ook echt live. Erbij zijn, de emotie om je heen zien, voelen, het ‘wij’ gevoel en samen opgaan in de muziek. Ik ga dan ook regelmatig naar concerten, maar op een plaat of cd daar mis ik toch iets.

Desalniettemin was één van mijn eerste platen een het live album van Supertramp Paris. Opgenomen in 1979 en uitgekomen op plaat in 1980. En wauw!!! Wat een album. Als klein jochie heb ik het grijs gedraaid, alle vier (!) de platen. Maar één nummer sprong er voor mij uit: Fool’s Overture. Een geweldig nummer waar echt alles in zit. Van Winston Churchill tot klein pianospel, van een prachtig koor tot een groots koor. Een tien minute durend lust voor het oor!

En dat ik hierin niet alleen sta, blijkt wel uit de bijdrage van Eric Kieboom in de Supertramp battle. Ik hoef dan ook weinig uit te leggen. Alle feitelijke info vind je tenslotte ook op Wikipedia. Neem gewoon tien minuten vanaf nu om alleen maar te luisteren…

Keuze Edgar Kruize: Neil Young & Crazy Horse – Crime In The City (van Weld, 1991)

Alsof iemand met een roestige blikopener je boksen heeft opengedraaid zodat Neil Young & Crazy Horse er doorheen konden kruipen

Er zijn diverse soorten live-albums. Sommige zijn specifiek gemaakt als souvenir voor de bezoekers van een concertreeks. Andere zijn laatste stuiptrekkingen van een artiest wiens carrière op het eind loopt, of een veredelde Best Of. Er zijn er echter maar weinig die enerzijds een artistiek statement op zich zijn én die de concertervaring de huiskamer in weten te brengen. Het machtige Weld van Neil Young & Crazy Horse valt in die laatste categorie.

Het is lastig er een ‘stand out’ track van te selecteren, daar het album een grote piepende en krakende orgie van gitaargeweld en feedback is. Het album dat in 1991 verscheen is de weerslag van Youngs Ragged Glory tournee, waarbinnen hij van het dikste hout planken zaagde en op die manier de hele grungegolf die kort daar op zou volgen sonisch voor was.

Opener Hey Hey, My My (Into The Black) is episch en zet de boel als een voortdenderende stoomtrein in beweging, Cinnamon Girl ronkt, Cortez The Killer doet de band zweven, F*!#in’ Up is een heerlijke bak herrie. Een aaneenschakeling van uit de bocht vliegende hoogtepunten. Kijk vooral de live-video eens om te zien hoe Crazy Horse bijna op elkaar staand als een eenheid vooruit beukt. Het is aandoenlijk.

Maar zonder beeld is Weld nog sterker. De tracks komen in tegenstelling tot veel andere live-albums niet gladjes je speakers uit, waarna er keurig een luid gejoel onder is gezet om de livesfeer te ‘vangen’. Nee, Weld tapt uit een ander vaatje. De liedjes klinken alsof iemand met een roestige blikopener je boksen heeft opengedraaid zodat Neil Young & Crazy Horse er doorheen konden kruipen en daadwerkelijk live in je woonkamer staan. Ongepolijst, meer dan eens onzuiver en soms ronduit vals. Maar het is echt en je voelt hun optreden in elke porie. Het zwalkende maar daardoor urgente Crime In The City is al snel een piekmomentje, dat je al snel met een vuist in de lucht mee staat te brullen. Juist ja, of je bij een daadwerkelijk Neil Young concert op de eerste rij staat.

Keuze Rard Spätjens: Queen & George Michael – Somebody To Love (1992)

George Michael was óf de reïncarnatie van Freddy Mercury, óf zijn enige echte erfgenaam

Voor Live Aid was ik nog te jong, maar op 2e Paasdag 1992 kon ik eindelijk ook de hele dag voor de tv zitten: het Freddy Mercury Tribute Concert! Dat zou een potje genieten worden. Dat werd het ook.

Eigenlijk keek ik voor Metallica en Guns ‘N Roses, maar toen kwam die gast van Wham.

Samen met een gospelkoor knalde George door het beeldscherm.

Weer. Ga. Loos.

Heel Wembley eet uit z’n hand en even lijkt het of Freddy weer op het podium staat. Deze man is òf z’n reïncarnatie òf de enige echte erfgenaam van Mercury. Bassist John Deacon besefte dat ook en heeft daarna niet meer opgetreden met Queen.

Gitarist May kijkt goedkeurend toe en Drummer Taylor ramt nog eens loeihard op z’n drums. Zij willen nog wel een keertje!

George Michael laat hier in korte tijd even zien wat hij allemaal in huis heeft. En dat is heel wat meer dan Wake me up before you Go Go. Soul, Gospel  en Rock ineen en daarbij gewoon nog wat lekker moves. Onvergetelijk.

Dit optreden was meer dan de som der delen. Hier geldt Queen + George Michael = 3.

P.s. later op de avond kwam Axl toch nog voorbij, samen met Elton John.

Leuk, maar niet onvergetelijk…

Keuze Eric van den Kieboom: Counting Crows – Mercury (1996)

De bandleden kregen gewoon ruzie tijdens de opnames, en gingen allemaal weer hun eigen instrument bespelen

Van Rumours van Fleetwood Mac weten we allemaal hoe het album tot stand is gekomen: bandleden in scheiding  en allemaal op zoek naar nieuwe liefdes voor de ogen van hun exen. Sommige bandleden spraken weken niet met elkaar (alleen maar bij opnames en dan alleen maar vakmatig); het heeft er allemaal toe bij gedragen dat het een uniek album in de popmuziek geschiedenis werd.

Bij Across a Wire was het nog bonter, de opnames zouden een akoestische set worden voor VH1, en het leek de bandleden wel leuk om van instrument te wisselen. Maar niets was minder waar, de heren kregen gewoon ruzie tijdens het spelen en een nummer of vijf later speelde iedereen weer op hun eigen instrument. En dat was maar goed ook, net op tijd om een voortreffelijke uitvoering van Mercury  te spelen.

De mondharmonica gaat door merg en been, telkens als ik dit nummer thuis speel begint onze hond spontaan te janken. En dan heb ik het nog niet over de toetsen gehad, de sfeer die rond het nummer hangt is voor mij niet te beschrijven, en nog moeilijker is het om proberen niet mee te zingen; het lukt me niet. Dit is weer zo’n liedje met een magic moment.

Onderga het nummer en wordt aangenaam verrast op 2:30.

Nu kan ik niet eens zeggen dat Counting Crows een van mijn meest geliefde bands is, maar op de een of andere manier krijgen ze het toch voor elkaar om drie keer bij mijn tien favoriete live-nummers te komen. Met Goodnight Elizabeth (live in de Heineken Music Hall) als onbetwiste nummer één, maar en is het volgens mij geen officieel album en vind ik het verhaaltje erom heen niet zo leuk.

Keuze Martijn Janssen: Tröckener Kecks – Het Komt Nooit Meer Goed (2002)

Een strijd tussen duisternis en licht, uitgespeeld voor het publiek

Live muziek, het blijft een grote passie van mij. Het is echt de plek waar liedjes tot leven komen, in de voordracht van de artiest en de interactie met het publiek. De oorspronkelijke betekenis kan worden versterkt of er kan juist een totaal andere draai aan een liedje worden gegeven. In de beste moment krijg je echt gevoel dat je bij iets magisch aanwezig bent. Jij en een aantal anderen bij iets wat nooit meer precies zo zal zijn. En dan maakt het mij niet uit of het een stadion of festivalweide is met tienduizenden andere mensen, of een klein zaaltje waar het podium bijna groter is dan de ruimte voor het publiek.

De Tröckener Kecks waren in de jaren ’80 en ’90 een vaste waarde in het Nederlandse clubcircuit. Veel passie, onstuimige concerten, maar nooit echt de stap naar een groter publiek. Zoals trouwens de meeste van de Nederlandse acts toen, want de gemiddelde platenkoper ging toch meer voor de buitenlandse namen. In 2001 was de koek op, al hadden de Kecks toen juist hun naar mijn mening beste album uitgebracht, >TK. Nog eenmaal werd een zegetocht door de vaderlandse zalen gehouden, eindigend met een afscheidsconcert op 31 december in het Leidense LVC, wat de Tröckener Kecks altijd als ‘hun’ zaaltje hadden beschouwd.

Ik moet nu bekennen dat hier pas mijn kennismaking met de Tröckener Kecks begint, want ik zie ze voor het eerst tijdens hun afscheidstournee. Het is De Tagrijn in Hilversum (tegenwoordig De Vorstin) op een novemberavond. Ik zie ze en wordt vol geraakt door de liedjes en de passie, van zowel de band als het publiek. Om het gemis goed te maken van al die vorige keren dat ik er niet bij was weet ik daarna nog kaarten te bemachtigen voor hun één na laatste concert. Dat is niet in een vooraanstande zaal als Paradiso, 013 of de eerder genoemde LVC, maar in De IJsbreker in Leusden, of all places. En dan is het over.

Gelukkig is er nog een souvenir, want een paar maanden later verschijnt Meer Niet!, een live album van bijna de gehele show in 013 (Tilburg) tijdens die afscheidstournee. Ik vind het nog steeds een prachtige herinnering aan de concerten die ik zag. Een van de prijsnummers tijdens die concerten en ook op het live album is het nummer Het Komt Nooit Meer Goed.

De lang uitgesponnen uitvoering van het nummer tijdens die concerten bewijst dat nummers live een extra dimensie kunnen krijgen en ook zoveel keer beter kunnen zijn dan de studio versie. Want wanneer ze het spelen tegen het einde van het optreden komt in eerste instantie de tekst van het nummer keihard aan. Het komt inderdaad nooit meer goed. Het optreden is bijna ten einde en binnenkort ook de band.

De avond valt
De dag is voorbij
Je loop eenzaam over straat
Wat je ook zegt
Wat je ook doet
Je weet diep in je hart
Het komt nooit meer goed

Het dieptepunt komt wel na zo’n 5 minuten als Rick de Leeuw uithaalt De avond valt / Je dag is voorbij! Maar dan verandert er iets. Het nummer verschuift. De piano klinkt opeens niet meer hopeloos, maar lijkt nu een sprankje hoop te hebben. Het gitaargeluid is niet meer mistroostig, maar lijkt een straaltje zonlicht te hebben opgevangen. En dan hoor ik iets wat ik in mijn verbeelding een ronddraaiende gitaarsolo noem. Een gordijn wordt opengetrokken en het zonlicht komt nu vol naar binnen. De gitaar zwelt aan om het licht nog feller te laten schijnen, om alle droevige duisternis te verdrijven. Rick de Leeuw probeert nog wel de titel herhalen, maar ook hij moet aan het einde toegeven dat Het komt allemaal weer goed!

Keuze Stefan Koopmanschap: Live – Dance With You (2008)

De heren waren soms al van het podium verdwenen, en nog werd er gezongen

Live. Een band die ik in mijn hart sloot toen ik in 1997 bij een concert van de band mocht zijn. Het was in Paradiso, en ik weet het nog goed. Kaarsjes over het podium. Secret Samadhi was net uit. Ik was al fan, maar na dat optreden was ik écht verkocht. Toen bleek dat mijn vriendin (nu: vrouw) ook groot fan was, was het eigenlijk vrij duidelijk. En dus togen we naar bijna ieder concert wat de heren in Nederland gaven.

Toen mijn vriendin mijn vrouw werd, kozen we op het moment dat ze kwam binnenlopen op onze prachtige trouwlokatie dan ook Dance With You, in de versie samen met Anouk. Dance With You is een speciaal nummer. Prachtig, rustig maar niet te zweverig (zoals sommige andere nummers van Live al wel hadden in die tijd). Het kwam immers van The Distance To Here, het begin van het eind. De transformatie van de band van een groep ruige rockers naar zweverige, kabbelende gitaarliedjes. En er is al eerder over geschreven, maar later ging het helemaal mis, en bleek Ed Kowalczyk de voornaamste oorzaak te zijn van die verandering. Dit bleek eens te meer toen de overgebleven bandleden weer lekker gingen scheuren met gitaren na het vertrek van Kowalczyk.

Goed, terug naar Dance With You, want daar gaat het om. Dance With You heeft dus sowieso een bijzondere betekenis, maar ook bij veel Live-fans die het niet op hun huwelijk hebben gebruikt is het een nummer met kippenvel. Het werd namelijk als afsluiter gespeeld bij veel concerten, waarbij aan het einde het publiek ging meeklappen en -zingen. En niet zo maar, maar echt eindeloos. De heren waren soms al van het podium verdwenen, en nog werd er gezongen.

En ondanks dat er toen al veel problemen speelden binnen de band, de twee optredens van Live in Paradiso waren muzikaal gezien de strakste die ik ooit van de band heb gezien. Natuurlijk wisten ze dat het werd opgenomen voor de DVD/CD release, maar misschien dat de spanning ook wel hielp. De bandleden moesten elkaar laten zien dat ze het nog konden. Misschien. Of misschien was het puur zakelijk: Dit zou naar alle waarschijnlijkheid het laatste album zijn van Live, in ieder geval in deze bezetting.

Eerlijk gezegd maakt het me niet uit. Het was namelijk prachtig. Ik realiseer me dat het meeklappen en -zingen iets is wat je moet meemaken, dat komt tijdens een opname misschien niet zo goed over. De magie van die situatie kan niet gevangen worden. Maar zelfs als je dat niet volledig meekrijgt blijft het een prachtnummer, in een prachtopname.

Keuze Freek Janssen: Pearl Jam – Better Man (Madison Square Garden, 2010)

Als dit verhaal niet klopt, laat het me dan alsjeblieft niet weten

Ik ga je een verhaal vertellen. Of het waar is, weet ik niet.

In de begindagen van Pearl Jam had Eddie Vedder nog wat jeugdproblemen te verwerken. Alive bijvoorbeeld, gaat over de dag dat hij van zijn moeder hoorde dat zijn vader niet zijn echte vader was. Ja, dat hakt erin; maar het leven ging verder.

Op het derde album Vitalogy stond de grootste hit van Pearl Jam in de VS: Better Man. Je moet weten dat Eddie verschillende kanten heeft (wie niet), maar ik houd vooral van de bittere, boze Eddie. Luister eens naar Do The Evolution en je weet wat ik bedoel. Better Man was een bitter nummer over de klootzak die zijn moeder aan de haak had geslagen. It’s dedicated to the bastard that married my Momma, zei hij eens. Ze wil niet bij hem weg, want ze can’t find a better man.

Best triest.

Maar net zoals Alive gaat over het verwerken van dingen, zo heeft ook Eddie de wrok die hij voelde voor zijn stiefvader in de loop der jaren verwerkt. Het is goed, nu. Als je Better Man nu live hoort, heeft het weinig meer weg van dat tragische nummer van twintig jaar geleden. Eddie laat het publiek luidkeels meezingen, de live-versie eindigt met een up-tempo gitaarsolo die rechtstreeks uit Graceland van Paul Simon had kunnen komen. Better Man is een feestje geworden.

Live-nummers hebben voor mij pas meerwaarde als ik er iets anders in hoor dan op de plaat. Better Man heeft een evolutie meegemaakt, omdat de zanger zelf ook is veranderd.

Of dit verhaal helemaal klopt, weet ik dus niet; ik geloof dat ik het ooit iemand ergens heb horen zeggen. Maar eerlijk gezegd durf ik het niet kapot te checken. Als je weet dat het onzin is, laat het me dan alsjeblief niet weten; het zal een deel van mijn pret bederven als ik Pearl Jam de volgende keer zie spelen.

Keuze Frans Kraaikamp: Fink – Perfect Darkness (2012)

Luisterend naar dit nummer sta ik weer in het zonnetje in het Goffertpark

Mijn eerste live plaat die ik ooit kocht was: In the City of Light van The Simple Minds. Een plaat waarbij je fantasie de vrije loop neemt. Edgar Kruize besteedde in zijn ‘plaat voor de kop’ blog al eens aandacht aan dit album. Bombastisch en opgewekt. Maargoed er is gelukkig ook muzikaal leven na The Simple Minds. Al zal ik het album nooit wegdoen. Later volgde live platen van helden als Marvin Gaye en Bill Withers en natuurlijk Bob Marley. Mijn bijdrage gaat echter over een compilatie live-album dat is samengesteld uit live registraties van maar liefst 8(!) concerten van Fink!

Fink is een held. Alles wat hij maakt – en gemaakt heeft – is mijns inziens de moeite waard. Binnenkort komt zijn nieuwe album Hardbeliever uit wat ongetwijfeld weer een nieuw hoogtepunt zal zijn! De live-plaat Wheels Turn Beneath My Feet uit 2012 is een bijzonder item. Het geeft in geweldige kwaliteit de optredens weer die Fink in 2011/2012 gegeven heeft. Als je ooit Fink live hebt gezien dan is dit een plaat die je wilt hebben. Het is puur en eerlijk en het klinkt als een klok!

Het nummer Perfect Darkness komt van zijn gelijknamige album dat van A tot Z een genot is om naar te luisteren. De muziek is spannend en ontzettend muzikaal (en audiofiel) neergezet. Luister maar eens hoe de bass en drum geweldig samensmelten en naar het rondzingende gitaargeluid dat zeer herkenbaar is. En het allerbelangrijkste is de stem van Finn Greenall die fantastisch is! In mijn gedachte sta ik weer in het zonnetje in het Goffertpark en herbeleef ik de sfeer die daar werd neergezet.

Voor mij daarom de live-plaat en het favoriete nummer voor dit moment.

Keuze Marjolein van Elteren: Lorrainville – Lost (2012)

Ze hebben sinds hun oprichting in 2011 namelijk maar twee keer opgetreden

Lorrainville, eigenlijk het paradepaardje van Ondergewaardeerde liedjes-schrijver Stefan Koopmanschap die al 2 keer eerder [1, 2] over Lorrainville schreef voor Ondergewaardeerde Liedjes. Lorrainville is een soort ‘supergroep’, onder anderen Ilse DeLange, Peter Slager (bassist van Bløf), Bertolf en Anneke van Giersbergen hebben een bijdrage geleverd aan het eerste album. Het resultaat is een prachtig album vol melancholische singer-songwriter liedjes met een flinke dosis Americana.

Deze keer ‘kaap’ ik de band voor deze battle. Het is namelijk best bijzonder dat deze band, ontstaan door een spelletje op Facebook, een live-album uit heeft gebracht. Ze hebben sinds hun oprichting in 2011 namelijk maar twee keer opgetreden. Bij één van deze optredens zijn opnames gemaakt voor het live album van Lorrainville, Some December Evening. Het live-album is opgenomen op 15 december 2011, toen het debuutalbum You May Never Know What Happiness Is net uit was.

Dat hoor je er af en toe wel een beetje in terug. Het onwennige van een club geroutineerde artiesten die dan ‘ineens’ vrij nieuwe liedjes samen live moeten spelen. Ook dat heeft z’n charme. Het album heeft toch een aantal hele mooie live versies die zorgen voor de nodige kippenvelmomentjes. één van mijn favoriete nummers is Lost, geschreven en gezongen door Erik Neijmeijer met Anneke van Giersbergen als backing vocalist. Prachtig in zijn eenvoud.

[polldaddy poll=8170749]