The Battle: vrouwen met gitaren

Van mannen (voor die van middelbare leeftijd) wordt wel eens gezegd dat ze gitaren kopen om iets te compenseren.

Dikke lul. Deze vrouwen bewijzen dat gitaren géén fallussymbool zijn.

Keuze Geert-Jan de Moet: Suzi Quatro – Daytona Demon (1973)

Baanbrekende glamrockvrouw op basgitaar

De jaren zeventig worden gekenmerkt door een bijzonder muziekstijl, maar vooral een uitbundige kledingstijl. Deze stijl is bekend geworden onder de naam glamrock en heeft grote namen in de muziek industrie opgeleverd: ABBA, Bryan Ferry, David Bowie, Catapult, Alice Cooper, Elton John, Gary Glitter, Suzi Quatro, Sweet, en ga zo maar verder.

De outfit leek soms belangrijker dan de muzikale kwaliteiten; veel glitter en hoge zolen onder de schoenen (tegenwoordig blingbling genoemd,spiegels en kraaltjes zijn al oude lokmiddelen). Sommigen zochten het in kleding en brillen (Elton John).

Vrouwen die speelden op een muziekinstrument in de popmuziek waren zeldzaam, laat staan een (bas)gitaar. Een pionier die daar baanbrekend in geweest is kennen we als Suzi Quatro (Susan Kay Quatrocchio). Behalve een mooie solocarrière heeft ze ook meegespeeld met de band van Alice Cooper, die overigens een zwak lijkt te hebben voor vrouwelijke gitaristen; een andere grote naam hierin is Orianthi Panagaris.

Behalve de bekende reeks succesnummers zoals Can the Can en 48 Crash, heeft ze ook liedjes gemaakt die in mijn ogen beter verdienden. Het liedje dat ik onder de aandacht wil brengen is Daytona Demon, het is niet verder dan een tipnotering gekomen in de Nederlandse hitparade.

Keuze Nora Erbil: Heart – Magic Man (1976)

Mooi, romantisch, stoer en autobiografisch

Meteen vanaf de eerste magische gitaarklanken pakt dit nummer me en houdt me in haar greep. Nancy Wilson, medeschrijfster en componist schrijft in 1975 geschiedenis met deze liefdeverklaring aan haar toenmalige vriend.

Wat is er mooier en romantischer dan dit, een stoer rocknummer met een weergaloze gitaarsolo dat ook nog eens autobiografisch is. Het nummer heeft de top tien gehaald in die tijd, maar is daarna geruisloos verdwenen.

De kers op de taart vind ik dat het nummer ooit voor de film The Virgin Suicides op de soundtrack is beland.

Keuze Katja van Nus: Kirsty MacColl – Dancing In Limbo (1989)

Een battle “Vrouwen met gitaren”, dat staat eigenlijk gelijk aan schieten met hagel…

…En toch… bij vrouwen met gitaren krijg je meteen beelden door. Net als met vrouwen met basgitaren. In bands kom je die laatste nogal eens tegen, terwijl de vrouw met gitaar vaker solo is of in een all girls band verkeert. Kom niet aan de gitaar want dan kom je aan de man! Lijkt ook deze battle te willen zeggen. Vrouwen met gitaren spelen met vuur. De eerste die dan door mijn hoofd schiet is PJ Harvey. Toch wel de krachtigste gitaarvrouw die er in de rock rondloopt, naar mijn mening. Ervan uitgaande dat iemand anders haar kiest, ga ik iets verder terug in de tijd.

Vorige week overleed Rik Mayall. Ik kende hem van de comedyserie The Young Ones, die in mijn tienerjaren werd uitgezonden door de VPRO. Rik (of Rick, zoals hij in The Young Ones heette) was van een generatie jonge Engelse komieken die de Nederlandse tv van de jaren ‘80 bevolkte. Zoals daar waren Dawn French en Jennifer Saunders. En in hun show – en dit was het ezelsbruggetje – zag ik eind jaren ’80 Kirsty MacColl regelmatig langskomen. In mijn herinnering stond ze daar vaak alleen met gitaar, maar tot nu toe heb ik slechts één filmpje teruggevonden waar zelf gitaar speelt. Darn! Ik weet het zo zeker! Voor mij was Kirsty de verpersoonlijking van het gitaarmeisje; heb ik er dan echt zo naast gezeten?

Kirsty, die een hit scoorde met Billy Braggs “A New England”, zagen we in 2012 met Shane McGowan in de Kerstbattle op Ondergewaardeerde Liedjes. Waarschijnlijk komen de meeste luisteraars ook niet verder dan dat nummer. Toch is haar oeuvre zeer het luisteren waard, zowel muzikaal als vanwege haar vaak erg geestige en soms ontroerende teksten. Ze zijn zelden vrolijk, gaan over gebroken harten, verraad en verbroken relaties. Maar elke keer geeft Kirsty de tekst een twist waardoor je in de lach schiet. (Ja, het zijn wel luisterliedjes.)

Eind jaren ’80 kwam ze met Kite, waarbij ze op gitaar onder andere werd bijgestaan door Johnny Marr. Ik wilde hier vertellen over You And Me, maar wat blijkt? Daar speelt David Gilmour de leadgitaar. Een liedje over het einde van een relatie, die ze rustig en ontroerd onder woorden brengt. Tot die ene zinsnede die met een knipoog verwijst naar de film Citizen Kane, waarmee Kirsty in een paar woorden neerzet waar het aan schortte – en ik toch weer in de lach schiet:

Rosebud, oh Rosebud / He turned to me and wept
A vaguely coded message / I could never intercept

Maar goed. Kirsty MacColl, gitaarmeisje.

Gelukkig. Kirsty speelt wel degelijk gitaar. Ik heb het niet gedroomd. Op Kite beroert ze de lap guitar en elektrische gitaar, en de akoestische gitaar op Dancing in Limbo (en álle overige instrumenten op de song). De song is een voorbode op de latere latinklanken in haar werk en een ideaal nummertje om op een zwoele avond te luisteren.

In 2000 kwam ze om het leven door een tragisch ongeluk. De dader bleef praktisch ongestraft. Kirsty had daar vast wel iets sarcastisch over gezegd, als ze nog leefde.

Als toegift nog een briljante sketch uit French & Saunders met louter mannen op gitaar – en op ’t eind zie je Kirsty op de achtergrond meedoen.

Keuze Eric van den Bosch: Jennifer Batten – Scottsman In The Caribean (1997)

In techniek en snelheid steekt ze menig testosterongedreven collega voorbij

Wie speelde er eigenlijk gitaar bij Michael Jackson? Ja, Eddie van Halen deed eens een solo, net als Slash. In de studio kwamen allerlei gerenommeerde sessiemuzikanten voorbij die op tal van commercieel verantwoorde albums te horen zijn, zoals als Dann Huff (Chaka Khan, Joe Cocker, Michael Bolton) en Michael Landau (Céline Dion, Michael Bublé, Eros Ramazotti). Voor zover ik kan nagaan nooit te horen geweest op een Michael Jackson-album, maar drie tours lang was de steun en toeverlaat voor Michael Jackson de gitariste Jennifer Batten.

Wie!? Precies. Jarenlang in enorme tournees meegedraaid, en na de periode bij Jackson ging ze op tournee met ene Jeff Beck, maar nog steeds is ze vrijwel onbekend. Rockers kunnen dan nog hun hart ophalen bij haar drie soloalbums Above And Beyond, Momentum en Whatever, waarop ze zich uitleeft in grotendeels instrumentaal stunt- en vliegwerk. En toch: het is dan stunt- en vliegwerk in de traditie van Joe Satriani, Steve Vai en in mindere mate Toto’s Steve Lukather, fusion met veel tapping en tremolo, ze slaagt erin dat steeds weer te verpakken in goed opgebouwde nummers, met invloeden uit pop, jazz en wereldmuziek. Nee, Batten is geen gitaarmeisje dat voor de schattigheidsprijs gaat. In techniek en snelheid steekt ze menig testosterongedreven collega voorbij. Maar omdat ze dat ook nog in fraaie stukken weet te gieten, is Batten al sinds jaar en dag mijn favoriete vrouw-met-gitaar.

Keuze Dimitri Lambermont: Nashville Pussy – Go Motherfucker Go (1998)

Chicks met ballen van graniet

Je hebt van die dagen. Geen romantisch gelul. Geen neuzelmuziek. Geen gezeik. Gewoon vuist in de lucht. Wijdbeens staan en schreeuwen. 1.2.3.4. En plankgas. Gaan!

Voor zulke dagen trek ik altijd een van de cd’s van Nashville Pussy uit de grote heilige platenkast. Politiek totaal incorrect. Vol sex. Drugs en redneck yells. Vuige, smerige rock and roll zoals je verwacht uit het diepe zuiden van Amerika.  Rock en roll vol speed, drank en geweld.

Een vadsige zanger met zeiksnor en plakkerig lang sluik haar en een truckerspet op. En twee vrouwen op gitaar waar heel wat gitaarjongetjes bij verbleken. Waar gitaarjongetjes huilend van terug naar mammie of de rock academie rennen. De twee dames bij Nashville Pussy zijn gevaarlijk. Ze bijten de kop van een ratelslang, dopen deze in whisky en slikken hem in een keer door. Zo gevaarlijk.

Van Nashville Pussy moet je vooral het eerste album hebben. Met de hoogstaande albumnaam Let Them Eat Pussy (1998). Check die hoes. Hoeveel sex, drugs en rock and roll wil je hebben, want Nashville Pussy geeft je een overdosis. Hun muzikale stijl hangt ergens tussen psychobilly, Southern rock, hard rock en cowpunk. Het is hard. Het is fout en het is godverdomme lekker.

Alle – ALLE – nummers gaan over sex, drugs, drinken, vechten en rock ‘n’ roll. Hoogstaand? Fuck off! In de basis bestaat Nashville Pussy uit het koppel meneer Blaine Cartwright en mevrouw Ruyter Suys. Mevrouw Suys speelt het liefst in BH, zuipt de gemiddelde vent er uit en doet rock ‘n roll als geen ander. Serieuze rockchick met serieuze gitaarkwaliteiten.

In de hoogtijdagen speelde Nashville Pussy nog met Corey Parks op basgitaar. Als je denkt dat Rammstein leuk is, dan heb je nog nooit een vrouwelijke bassiste gezien die vuur spuwt. Ja vuur spuwt. Een vrouw met bas is op zich al een mooie verschijning. Een vrouw met bas in een leren bh is nog een stapje hoger. Maar een vrouw met basgitaar die vlammen spuugt… Als een van de bastaarden van Lemmy. Maar zelfs Lemmy kan haar niet aan.

Ik zag Nashville Pussy op Lowlands, stond iets te dichtbij en voelde de bovenste haren van mijn hoofd schroeien. En was verkocht voor het leven. Chicks met ballen van graniet.

Check ook: Corey Parks doet haar ding. Maar kijk vooral ook hier voor nog meer ongein.

En ga daarna je gitaar verbranden. Mietje!

Keuze Esther Honders: Rilo Kiley – Portions For Foxes (2004)

Als uit vervlogen tijden en fris tegelijk

Ok, Rilo Kiley is eigenlijk een band, maar frontvrouw en zangeres Jenny Lewis is toevallig wel een vrouw met gitaar. Al langere tijd zocht ik een excuus om een stukje over Rilo Kiley te schrijven, in mijn ogen een geniale band die (in mijn omgeving in ieder geval) zeker ondergewaardeerd is.

Toen ik nog op de middelbare school zat, en Net5 nog een vrouwenzender was, waren mijn avonden gevuld met kijken naar ‘vrouwenseries’. Grey’s Anatomy was één van die series, eentje die ook nog eens een geniale soundtrack bevatte. ‘Portions for Foxes’, een van mijn favoriete nummers, werd gebruikt in de pilot van Grey’s Anatomy. Diverse nummers van de band werden gebruikt in series als the OC,  Dawson’s Creek, Weeds en Nip/Tuck. Toch blijkt bijna niemand Rilo Kiley te kennen.

Het album waar mijn keuze-nummer op staat (More Adventurous) is mijn lievelings. Lewis klinkt soms poppy, soms zwoel, soms zelfs een beetje country, als uit vervlogen tijden en fris tegelijk. Voor mij hoort de band een beetje bij de indie hype uit begin jaren ’00, maar dan beter en blijvend. Ik luister nog steeds erg graag naar ze, in tegenstelling tot sommige bandjes uit die tijd. Helaas heb ik ze nooit live kunnen zien, want ze zijn in 2011 uit elkaar gegaan.

Keuze Danny den Boef: Brandi Carlile – The Story (2007)

Het roept al snel de associatie op van mutserig gedoe rondom een kampvuur of voor een kleuterklas

Een vrouw met een gitaar. En dan specifiek een akoestische. Het roept al snel de associatie op van mutserig gedoe rondom een kampvuur of voor een kleuterklas. Toch kan het ook anders, bewijst deze 33-jarige Amerikaanse gitaardame. Met een akoestische gitaar ramt ze er behoorlijk op los in dit nummer.
Ok, ok, ze wordt daarbij ook nog eens flink ondersteund door een stellen elektrische gitaren (mannen, sorry), maar toch. Power heeft het.

En dan heb ik het nog niet eens over het nummer. Wat eigenlijk tekstueel niet zo heel spannend is. Of eigenlijk, het is behoorlijk cliché. Ze is gemaakt voor iemand en moet bij diegene zijn, ze zwemt de oceanen over, beklimt de bergen en *gaaaaaap*…..

Dat dus.

Maar zelfs de tekst zegt niet alles. Want ze brengt het zo geweldig goed. Richting het einde gaat ze zelfs lichtelijk hysterisch over op een schreeuwerige manier van zingen waarbij haar stem overslaat en waarvan zelf Bonnie Tyler snikkend voor wegrent. Prachtig. En al helemaal mooi dat ze het gewoon fijn in het nummer laten zitten. Dat maakt alles goed. Met al die ‘lines across her face’. Geniet u mee?

Keuze Stefan Koopmanschap: Amanda Palmer – Ukelele Anthem (2011)

Misschien had John Lennon nog geleefd als hij Imagine had geschreven voor de ukelele

Waarom Amanda Palmer een topwijf is heb ik al eens eerder uitgelegd in de 2010s battle. Ze heeft eigenhandig aangetoond dat je zonder de oude platenmaatschappijen prima geld kan verdienen met muziek. Palmer doet veel met, ja, met eigenlijk zo’n beetje ieder instrument dat ze tegenkomt. Gitaren zijn haar ook niet onbekend, hoewel ze een voorliefde heeft voor 1 specifieke soort gitaar: De ukelele.

En nou zou ik dus allerlei tracks van haar kunnen beschrijven waarin ze die Ukelele gebruikt, zoals het 6-track album waarbij ze populaire Radiohead liedjes covert op de Ukelele. Maar eigenlijk moet ik vooral aan Amanda Palmer overlaten waarom de Ukelele zo episch is.

In de Ukelele Anthem legt Palmer bijvoorbeeld uit dat het best wel eens beter met Sid Vicious was afgelopen als hij niet een Fender basgitaar had bespeeld, maar een ukelele:

If only Sid had had a ukulele, maybe he would have been happy
Maybe he would not have suffered such a sad end
He maybe would have not done all that heroin instead
He maybe would’ve sat around just singing nice songs to his girlfriend

Of misschien had John Lennon nog geleefd als hij Imagine had geschreven voor de ukelele:

Now imagine if John Lennon had composed “imagine” for the ukulele
Maybe people would have truly got the message

Kan je je voorstellen wat voor een andere wereld we in zouden leven als de ukelele veel populairder was geweest? Amanda Palmer wel. En nee, lang niet alles wat ze zingt is even zuiver, maar dat is dan ook wel weer een beetje de charme van de Ukelele Anthem. En als je dan toch op een iets meer serieuze manier overtuigd wil worden van de kracht van de ukelele, check dan toch even die ukelele cover van No Surprises. Maar echt. De ukelele. Ik ben overtuigd door Amanda Palmer.

Keuze Karin de Zwaan: Haim – Forever (2013)

Het bleken stoere chicks te zijn met lange haren en lange benen

Voorbereiden op een festival gaat tegenwoordig, bij mij, als volgt. Eerst kijk ik of het festival zelf al een Spotifylijst heeft gemaakt, zo niet dan kijk ik of er een of andere idioot dat wel al heeft gedaan. Deze Spotifylijst gaat aan en alles wat ik interessant vind gaat op mijn eigen voorbereidingslijst, op deze manier hoor ik niet steeds herrie voorbijkomen die mij niet interesseert. Zo kwam in de voorbereiding van Lowlands 2013 Haim op mijn lijstje te staan. Vervolgens is het het blokkenschema afwachten of de artiesten die je wilt zien niet allemaal tegelijk spelen. Haim bleef op mijn lijstje staan.

Ze stelden niet teleur. Ik had nog geen beeld gezien maar de drie zussen (wist ik ook nog niet) bleken stoere chicks met lange haren en lange benen te zijn. De quote uit de Guardian die op de Wikipedia-pagina van de band staat is vaag en veelzeggend tegelijk: Music that sounds like it was written on a lakeside retreat attended by Stevie Nicks, John Waite and En Vogue.

Echt, Haim is de verwezenlijking van de term ‘vrouwen met gitaren’, een betere invulling kun je niet geven. Kijk en Luister!

Keuze Freek Janssen: Torres – Honey (2013)

Ondergewaardeerdersterst

Ik ga hier heel kort iets over schrijven, de tijd die je bespaart met lezen kun je besteden aan luisteren.

Beloofd? Vanaf 4 minuten: auw, auw, auw, mijn ziel.

En bedenk je dan dat deze mevrouw met dit liedje maar 27.000 views heeft op Youtube. Ondergewaardeerdersterst. Sterst.

Afbeelding: Haim, via The Guardian

Keuze Marjolein van Elteren: Wallis Bird – Hardly Hardly (2014)

Vergelijkingen met Janis Joplin en Ani DiFranco zijn snel gemaakt als je haar stem hoort

Lowlands 2010 was mijn eerste kennismaking met Wallis Bird. In het zonnetje bij het Lima podium, eens kijken of ‘die Wallis Bird’ wat is, want de tekst uit het programmaboekje sprak mij wel aan. Wat er vervolgens gebeurde zag ik totaal niet aankomen. Een ‘klein meisje’ met een stralend gezicht stapte het podium op en gaf het energiekste optreden wat ik tot nu toe gezien heb. Op het eind was alles kapot. Het publiek van het dansen en springen, Wallis zelf en vooral haar gitaar, die het af en toe behoorlijk zwaar te verduren had. Wow.

Wallis Bird is niet alleen een vrouw met een gitaar, maar ook een vrouw die onafscheidelijk lijkt van haar gitaar. Toen ze nog maar 6 maanden was kreeg de Ierse Wallis haar eerste gitaar van haar vader. Door een ongeluk met een grasmaaier verloor de linkshandige Wallis toen ze 1 jaar was alle vingers van haar linkerhand. 4 vingers hebben ze weer aan haar hand kunnen zetten. Vanaf toen leerde ze zichzelf op een nogal onconventionele manier gitaar spelen, door een gitaar voor rechtshandigen ondersteboven te houden.

Haar muziek is een mix van folk, blues, funk, rock en ach, wat niet eigenlijk? Vergelijkingen met Janis Joplin en Ani DiFranco zijn snel gemaakt als je haar stem hoort, en wat mij betreft zeer terecht.

En oh ja, dan moet ik ook nog een nummer kiezen, niet alleen een ‘vrouw met gitaar’. Dan ga ik toch voor ‘hardly hardly’, een nummer van haar nieuwste album, Architect. Architect gaat eigenlijk over haar verhuizing van Londen naar Berlijn, en hoe ze daar een nieuw ‘thuis’ moest vinden. In veel nummers van het album zijn de invloeden te horen van het nachtleven in Berlijn. Electronische invloeden, de overblijfselen van de hele nacht dansen in clubs. De originele versie is hier te beluisteren, maar stiekem vind ik de akoestische versie ook prachtig.

[polldaddy poll=8142773]