Deze zondag overleed Lou Reed. ‘Icoon.’ ‘Rocklegende.’ Het kwam de afgelopen dagen allemaal voorbij, zoals dat gaat met overleden muzikanten. 71 jaar werd Lou – mooie leeftijd, zeker gezien het al een wonder is dat de man de jaren ’60 überhaupt overleefde (iets met verdovende middelen). Een enorme schok is zijn dood dan ook niet echt, wel een mooie reden om eens dieper in het ondergewaardeerde deel van Reeds werk te duiken. Want: Perfect Day kennen we allemaal. Walk on the Wild Side ook. En iedereen weet dat Reed het brein achter het invloedrijke The Velvet Underground was.
Volgens NRC zijn dit de vijf essentiële Lou Reed-liedjes. Maar natuurlijk hebben wij daar zo onze eigen ideeën over.
Keuze Erik Molkenboer: The Velvet Underground – I’m Waiting For The Man (1967)
Niet dat ik me herken in het thema heroïne scoren, maar als Lou Reed het zingt klinkt alles cool
Valse violen, rammelende gitaren en mompelende zang – wat mij betreft dé ingrediënten van een van de meest invloedrijke platen uit de muziekgeschiedenis: The Velvet Underground & Nico. Invloedrijk, dat is altijd de term die wordt gebruikt (en het is zo, toch Joy Division, The Strokes, Sonic Youth?), maar ik vraag me hoeveel mensen nu ook daadwerkelijk liedjes kennen van ‘De Banaan.’
Mijn nedere inschatting: niet zoveel. Ergo: ondergewaardeerd.
Voor mij heeft VU&Nico altijd drie sterkhouders gehad: het zeurderige Venus in Furs, het spannende Heroin en het voortdenderende I’m Waiting For The Man. Respectievelijk een track over SM, een song over – jawel – een heroïnetrip en een liedje over het scoren van die heroïne. Ik kan niet echt zeggen dat dit thema’s zijn waarin ik mezelf herken, maar hé: als Lou Reed het zingt klinkt alles cool. En vooral ook cynisch, zoals Martijn Vet hierboven al zegt. In I’m Waiting For The Man komt dat het beste naar voren. De heerlijke – daar zijn ze – rammelende gitaren lijken oneindig door te gaan, maar al waren ze er niet: Reed mompelt wel door.
Keuze Laurens Verhagen: The Velvet Underground – Venus In Furs (1967)
Reed en zijn vrienden deden alles kantelen, en hier begon het
Een ondergewaardeerd nummer van Lou Reed. Dan kom je automatisch bij Metal Machine Music terecht, de plaat die diverse keren hoog op lijstjes kwam van de Slechtste Plaat Allertijden. Maar dat is te makkelijk. Bovendien is het gewoon een verschrikkelijke plaat, ondanks avondenlange luistersessies die we er als student aan gewijd hebben. Dus fuck deze avangarde noise.
Nee, Lou Reed heeft zoveel mooiers gemaakt. En deze week bleek ook weer na zijn dood dat vrijwel alle aandacht uitging naar zijn solowerk. Perfect Day. Walk on the Wild Side. In die zin is zijn baanbrekende werk met the Velvet Underground goed beschouwd ook ondergewaardeerd.
Dit oeuvre meandert van compromisloze en experimentele rock tot prachtige, kwetsbare nummers. Ik kies voor het eerste: het prachtige Venus in Furs van de eerste plaat. Hier komt alles samen: de knerpende viool van John Cale, de monotone drums van Moe Tucker, de gitaren van Sterling Morrison en Lou Reed en natuurlijk Reeds monotone zang.
Dat dit nummer over SM handelde, ontging me als vijftienjarige. Maar wat leken de hypnotiserende regels perfect samen te vallen met de muziek. Vooral de zin ‘different colours made of tears’. Psychedelica, maar dan met een pijnrand. Geen gelul over dat we met zijn allen in hippiebussen naar Californië moeten trekken. Die vlieger ging niet meer op in de jaren tachtig, toen ik opgroeide. Nee, uitzichtloze muziek rechtstreeks uit de fabrieken van Warhol.
Reed en zijn vrienden deden alles kantelen. Hier begon het.
Keuze Rob Gommans: Lou Reed – The Bed (1973)
Nog nooit werd een peilloze, inktzwarte diepte zo ijzingwekkend mooi in muziek gevat
Dit pleidooi wordt geen lesje hogere Reedkunde, want daarvoor weet ik te weinig van de man en zijn werk af. Maar laat ik zijn impact dan maar linken aan het aantal persoonlijke herinneringen aan de muziek van Lou Reed.
In mijn studententijd voor het eerst gebiologeerd luisteren naar Transformer en The Velvet Underground & Nico. Omvergeblazen worden door David Bowies live-versie van White Light, White Heat (en vervolgens voor mijn verjaardag een cassettebandje met achttien versies van dat nummer krijgen). Reed’s indrukwekkende concert in Antwerpen tijdens de Raven-tour, met Anthony als speciale gast.
Klein probleem: de meeste herinneringen slaan terug op Reed’s echte classics. Perfect day, Sunday morning, Waiting for the man; niet bepaald ondergewaardeerde nummers. Maar gelukkig is er het album Berlin. Een plaat die pas lang nadat-ie uitkwam op waarde werd geschat, vooral door popcritici. Iets wat Reed zelf dusdanig stak dat hij er zelden materiaal live van speelde.
Totdat de stemming omsloeg en Berlin in de loop der jaren allerlei ‘beste aller tijden’-lijstjes haalde. Reed voelde dat het album gerehabiliteerd was en wijdde er in 2008 pardoes een hele tour aan, inclusief orkest en 12-koppig koor. Berlin is geen album wat ik heel vaak luister (is ook bijna niet te doen zonder antidepressiva), maar een advies: begin een keer aan dit rockopera-achtige werk over relatie-ellende, verslaving, geweld en zelfmoord. Glam, euforie, bombast, ingetogenheid; allemaal strak gehouden door Reed’s typerende nasale praatzang.
Het nummer waar ik in deze battle voor wil pleiten is The bed, het voorlaatste nummer van het album. En ik wil er eigenlijk niet al te veel over uitleggen, want luisteren is de enige manier om het te snappen. Nog nooit werd een peilloze, inktzwarte diepte zo ijzingwekkend mooi in muziek gevat. Zo diep kon Reed gaan. Hij had door hoe het moest.
Keuze Stefan Koopmanschap: Lou Reed – Metal Machine Music (Part 1) (1975)
Een van de meest baanbrekende albums in de ontwikkeling van industrial, noise en experimentele muziek
“De buisvormige kreunen van een galactische koelkast”. Dat was de omschrijving van het doorgaans toch best gerenommeerde muziekmagazine Rolling Stone. “Dit album zal iedere kamer vrij maken van mensen in een recordtijd”. In 1975 bracht Lou Reed het album Metal Machine Music uit. De muzikale stijl van dit album was zo anders dan al het andere wat Reed tot op dat moment had gedaan dat mensen wat in de war waren. En recensenten het compleet met de grond gelijk maakten. Zelfs in 2005 nog plaatste Q magazine het album in de “Ten Terrible Records by Great Artiests”. En dat is vooral verrassend: Bij het uitkomen van Metal Machine Music had geen van de recensenten een idee wat het album teweeg zou brengen, maar in 2005 was het duidelijk dat Metal Machine Music gezien wordt als een van de meest baanbrekende albums in de ontwikkeling van industrial, noise en experimentele muziek. Hoezo ondergewaardeerd? Zo baanbrekend, en alsnog gezien worden als een slecht album.
Ondergewaardeerde Liedjes gaat natuurlijk om liedjes, niet om albums. Maar de enige reden dat het album 4 “liedjes” heeft is dat vinyl niet zo veel ruimte heeft. Er is van dit album een erg zeldzame versie op 8-track, en daar is het hele album als 1 geheel te horen. Het is ook lastig om te zeggen welke van de 4 het beste is. Hierbij deel 1. Maar 2 t/m 4 zijn net zo belangrijk in de muziekhistorie, en net zo ondergewaardeerd.
Keuze Martijn Vet: Lou Reed – Sick Of You (1989)
Een atypisch liedje, maar welk liedje van de man is dat niet?
Lou Reed brengt je altijd aan het twijfelen. Perfect Day is toch een hartstikke cynisch liedje? Metal Machine Music was toch gewoon een fuck you naar de platenmaatschappij? Dat Lulu-project met Metallica was toch één grote grap? Het optreden op Pinkpop 1992 waar ik me zo op had verheugd, was toch gewoon legendarisch slecht?
Sick Of You van het album New York vond ik toen ik het voor het eerst hoorde ook lastig te plaatsen. Lou Reed goes country? Lou Reed als cabaretier? Een atypisch liedje in zijn oeuvre dus, maar welk liedje is dat niet? En ook op Sick Of You observeert de brompot de wereld op zijn kenmerkende cynische, poëtische wijze. This here’s a zoo, and the keeper ain’t you. Hoe krachtig wil je het hebben?
Bij gebrek aan een video laten we het beeld zwart. Zo kan de tekst zijn werk beter doen. Mooi eerbetoon ook aan de man die zondagochtend overleed. Al twijfel ik daar stiekem ook aan.
[polldaddy poll=7516028]
