Een beetje moeilijkdoenerij is het wel. Het menselijke brein (in het Westen althans) deelt dingen graag in tweeën, en als het echt niet kan in drieën. Dan noemen we het een Wals.
Toch zijn er nog heel wat liedjes die in rare, afwijkende maatsoorten staan – noem het priemgetal-liedjes. Het Bulgaarse liedje Sedi Donka maakt het het bontst: een liedje in 25/16, onderverdeeld 7+7+11. Probeer daar maar eens op te dansen.
In de popmuziek hebben we er ook nog wel een paar.
Keuze Marcel Debets: Genesis – Dance On A Volcano (1976)
Van driekwart naar tweekwart en een vreemde 7/8 maat
Wie Genesis alleen kent van Land Of Confusion en Follow You, Follow Me vindt waarschijnlijk dat deze band niks te zoeken heeft bij Ondergewaardeerde Liedjes. Maar het repertoire tot aan het vertrek van Steve Hackett (1977) is – behalve onder liefhebbers van progrock – vrijwel compleet ‘ondergewaardeerd’.
Opname in deze lijst is dan ook onvermijdelijk: in elk nummer zit wel een afwijkende maatsoort. Het iconische Supper’s Ready bijvoorbeeld: ruim twintig minuten, met als epische afsluiter het deel Apocalypse in 9/8, inderdaad in negen-achtste en dan geen snelle driekwart of iets dergelijks.
Maar ik kies hier voor een heel ander nummer, Dance On A Volcano, het openingsnummer van A Trick Of The Tail. In 1974 verliet Peter Gabriel, de flamboyante frontman, Genesis en menigeen was van mening dat de band deze klap nooit meer te boven zou komen. Maar zie: Phil Collins nam de zang over en bleef daarnaast zorgen voor fabelachtig drumwerk op de studioalbums. Dance On A Volcano springt van de ene rare maatsoort naar de andere. Er komen driekwarten en tweekwarten voorbij, maar het grootste deel van het nummer wordt gedragen door een heel, heel vreemde 7/8 maat.
Helemaal luisteren! Let the dance begin.
Keuze Freek Janssen: Sting – Seven Days (1993)
Een beest met drie poten en twee koppen, noemde hij het zelf
Wat ik dan wel weer tof vind, is als ingewikkelde muziek klinkt als een eenvoudig deuntje. The Beatles waren daar meesters in: All You Need Is Love (zelfs het Hilversumse klapvee kan ermee overweg) staat deels in 7/8, A Day In The Life wisselt tussen 5/4 en 4/4, en zo zijn er nog veel meer.
Seven Days van Sting vind ik sowieso een ondergewaardeerd liedje in zijn oeuvre. Volgens de meester zelf was het vooral een uitdaging om een ingewikkeld liedje te schrijven dat toch frivool klinkt: ‘een beest met drie poten en twee koppen’, omschreef hij het tijdens een interview.
Wat ik dan weer wel een gemiste kans vind, is dat hij het niet in 7/8 heeft geschreven. Voor elke dag in de week een tel. Het heeft niet zo mogen zijn.
Keuze Eric van den Bosch: Dream Theater – The Dance Of Eternity (1999)
Geen wonder dat dit nummer werd gebruikt tijdens de audities voor een nieuwe drummer
Prog kan natuurlijk niet ontbreken in deze battle. Je kunt dat heel subtiel doen, zoals King Crimson dat bijvoorbeeld deed in Discipline (beschrijving en video). Maar ik ga lekker voor een stuk van wat ik graag kijk-mamma-zonder-handen-prog noem. Niet écht zonder handen, natuurlijk, want voor The Dance Of Eternity had Dream Theater drummer Mike Portnoy zijn handen hard nodig. In deze video zie je het drumwerk in beeld. Een rééks rare ritmes en – zeer prog – meer dan honderd ritmewisselingen! Als eenvoudig luisteraar kom ik niet eens in de buurt van het meetellen.
Geen wonder dat dit nummer ook werd gebruikt toen ze audities hielden voor een nieuwe drummer (hier, hier en hier). Het kan nog aparter: Robert Boyette beatboxt het en houdt ook nog eens velletjes met de maatsoort van dat moment vast. Telt u even mee?
Keuze Stefan Koopmanschap: Autechre – Drane (1999)
De rare maatsoort zorgt voor een laidback nummer, dat ook weer heel spannend is
Afwijkende maatsoorten heb je in iedere muzikale stroming. Bij veel mensen lijkt het idee te leven dat electronische muziek alleen maar boem-tsjik-boem-tsjik is, iets dat waarschijnlijk vooral gevoed wordt door het feit dat het eigenlijk alleen populaire dance is die het tot de radio haalt, en zelfs wanneer het iets minder dancey is, ik denk bijvoorbeeld aan SOHN, dan nog zit je vaak vast aan de vierkwartsmaat.
Toen ik richting het einde van de jaren negentig het licht zag met de ontdekking van artiesten als Boards of Canada, Aphex Twin en ook Autechre, waren er een aantal bijzondere hoogtepunten. Zo schreef ik in de Bliepjes-battle al over het absolute hoogtepunt, On van Aphex Twin.
Een ander hoogtepunt in die periode was de EP die Autechre uitbracht van hun optreden bij de legendarische Engelse radio-DJ John Peel. Die eerste Peel Session-EP (ze zouden later nog een tweede uitbrengen) bevatte maar drie nummers, maar wat voor nummers?! Zonder twijfel het grootste hoogtepunt van deze EP is Drane. Een prachtig nummer van ruim tien minuten die aan de ene kant heel erg laidback is, maar aan de andere kant een enorme spanning bevat. De ritmes en de ongewone maatsoort zorgen zeker voor een groot deel van de spanning in het nummer.
En ik ben niet de enige die van mening is dat Drane zo mooi is: In 2009 bestaat het label waar Autechre hun muziek op uitbrengt, Warp Records, 20 jaar. Voor die gelegenheid komt een speciale box met CD’s uit, waaronder een dubbel-CD met de tracks die volgens mede-oprichter Steve Beckett zijn meest populaire tracks van die twintig jaar zijn. Drane is een van de 24 nummers die op deze dubbel-CD een plekje heeft weten te krijgen.
[polldaddy poll=8157306]
Afbeelding: via DrumTech
