Suikerfeestbattle

Ongeveer één op de twintig van de Nederlandse bevolking is moslim. Voor moslims en moslima is de ramadan van grote betekenis. Een periode, die traditioneel wordt afgesloten met het Suikerfeest. Eid Mubarak! Speciaal voor hen, en omdat het om muziek gaat speciaal voor ons allen: de Suikerfeestbattle. Liedjes met Oosterse invloeden, Arabische liedjes, maar ook liedjes over suiker en zoetigheden.

Keuze Jeroen Mirck: France Gall – Les Sucettes (1966)

Kinderliedje over orale seks

Dat zoetigheid en snoepjes vaak metaforen zijn voor de liefde behoeft geen betoog. Wie deze associatie nog iets verder doorvoert, belandt al gauw in schunnigheid. Daar had de Franse provocateur Serge Gainsbourg totaal geen moeite mee. De orgastische oerkreten op zijn wereldhit Je t’aime… moi non plus (1967) behoren bijkans tot het UNESCO-erfgoed, maar een jaar voor deze hijgplaat bereikte deze omstreden chansonnier een al even omstreden hoogtepunt.

Speciaal voor kindsterretje France Gall schreef hij Les Sucettes, een popperig liedje over het meisje Annie dat dol is op lolly’s die naar anijs smaken. De indertijd 18-jarige Gall was zich van geen kwaad bewust (kijk hier hoe kinderlijk blij ze het nummer zingt in duet met Gainsbourg), maar de suggestiviteit in de tekst en de videoclip lieten niets aan de verbeelding over: dit kinderliedje ging over fellatio, over pijpen, over orale seks.

Sucette, het Franse woord voor lolly, lijkt verdacht veel op het werkwoord sucer, dat zuigen betekent. En de quelques pennies waarmee Annie haar lolly’s koopt, klinkt nogal als het zuigobject in kwestie: de penis. Om het allemaal nog wat extra dubbelzinnig te maken, is de beruchte lolly-clip ook nog eens opgenomen in de studio van tv-programma Au Risque de Vous Plaire (oftewel: met het risico dat we je plezieren). Daarin zie je korte shots van vrouwen die verleidelijk in lolly’s happen en zelfs een dansje van mensen in lolly-pakken die vooral veel op een fallus lijken.

Pas toen het nummer een hit was (het piekte op plek negen in de Franse hitparade) en er veel over werd geschreven, besefte Gall dat ze als mooi jong meisje was gebruikt om over seks te zingen. Ze sloot zich wekenlang op in haar huis en heeft het nummer sindsdien nooit meer gezongen. Ook verbrak ze resoluut alle banden met Gainsbourg.

In 2001 zei Gall tijdens een interview dat ze zich na Les Sucettes bedrogen voelde door alle volwassenen om zich heen. Tegenwoordig had dit gerust een MeToo-zaak kunnen worden, ware het niet dat de vrijgevochten Gainsbourg al sinds 1991 onder de zoden ligt op de Parijse begraafplaats Montparnasse. De laatste rustplaats van veel culturele helden, hoe omstreden ze soms ook zijn.

Keuze Remco Smith: Khaled – Didi (1992)

Helaas geen gids

Wereldmuziek. Goed beschouwd de ergste muziekterm die bestaat. Koloniaal. Imperialistisch. Muziek uit Europa, de Verenigde Staten, Canada en Australië is onderverdeeld in rock, blues, dance. Alle andere muziek is Wereldmuziek. Vreselijk. Bij de OOR was vroeger één journalist, die Chef Wereldmuziek was: Pieter Franssen. Alsof muziek uit Azië, Afrika of Mexico één grote pot nat zou zijn. Echt vreselijk. Het was voor mij wel een drempel om in muziek buiten de gewone kaders te duiken.

Zo, dat was mijn frustratie. Nu over naar Wereldmuziek (ahum…..) uit Marokko. Ik heb een abonnement op de OOR gehad vanaf 1990 tot en met 1997. Destijds had ik al eens wat voorbij zien komen over Cheb Khaled. Toen grijze haren in de snor en slapen zichtbaar werden, liet Khaled de benaming Cheb (‘Jonge God’) varen. Producer Don Was duwde hem tegen zijn borst en gaf de muziek van Khaled net een opfrisser. Didi was in 1992, midden in de Grungetijd, de wereldwijde doorbraak. Hartstikke energiek, fris, beetje hieper. Dit had voor mij aanleiding moeten zijn om meer in Arabische muziek te duiken. Daar is het dan weer helaas niet van gekomen. Voor mij is Didi niet de gids geworden naar Marokkaanse muziek. Maar Didi is een onontkoombaar en heerlijk liedje.

Keuze Tricky Dicky: Robert Plant & Jimmy Page – Gallows Pole (1994)

Van je vrienden moet je het hebben

Als oudere jongere ben ik een groot fan van Classic Rock en natuurlijk hoort daar ook Led Zeppelin bij. Toegegeven, ik stapte pas bij IV echt in, maar heb daarna in een rap tempo alles van hen aangeschaft. Eerst op LP en later op CD, want de naald had het vinyl opgevreten.

Op III staat Gallows Pole; een traditional die door Lead Belly als eerste in de dertiger jaren op de plaat is gezet. Er zouden nog vele versies volgen waaronder Odetta, Judy Collins en Bob Dylan. Bijna tegennatuurlijk hebben de Plant en Page niet de credits naar zich toegetrokken, want de kenner weet dat met name Page heel gemakkelijk leentjebuur speelde en net deed of hij het allemaal zelf bedacht had. In dit geval kwam de inspiratie voor het arrangement tijdens een vakantie in een boerderij (Bron-Yr-Aur) in Wales.

24 jaar later besluiten de beide heren een livealbum op te nemen. No Quarter is grotendeels akoestisch en feitelijk een Led Zeppelin-reünie. Maar toch weer niet, want ze hadden John Paul Jones niet gevraagd. Hij was nogal verbolgen hierover temeer daar ze het album No Quarter noemden naar een Led Zep-lied dat hij grotendeels bedacht en geschreven had. Van je vrienden moet je het hebben. Op onder andere de studio-uitvoering van Gallows Pole doen een Marokkaanse en Egyptische groep mee waardoor het geheel een lekkere zoete Oosterse smaak krijgt. Ook live (DVD Unleaded) is dat geluid terug te horen. Persoonlijk maakt deze combinatie het lied beter dan het origineel.

Keuze Willem Kamps: Death In Vegas – Aisha (1999)

Neem nog een koekje

Als voormalig katholiek ben ik bekend met een vastenperiode. De aanloop naar Pasen. Zoals dat bij katholieken gaat is er eerst flink feest (carnaval) waarna je veertig dagen de tijd hebt om van je kater af te komen. Veel meer is het niet. Een hap minder werd en wordt er niet gegeten noch een slok minder gedronken. Hooguit iets minder uitbundig geleefd. Het is doen alsof, of meedoen, want de vrije wil, laat staan de vrije gedachte, past niet binnen een geloof. Het is mee- of nadoen omdat dat zo zou moeten wil je een plekje in een of ander hiernamaals verdienen. Niet mijn ding, vandaar dus voormalig katholiek.

Bij de moslims is het niet veel anders, al is het er daar nog harder ingeramd. En al ken ik meerdere moslims die roken en drinken en in geen tijden een moskee van binnen hebben gezien, zodra de ramadan start doen ze mee. Dat hoort nou eenmaal zo en ja, Allah kijkt natuurlijk mee. Ik moet ze wel nageven dat het dan ook écht vasten is; geen druppel en geen hap tussen zonsopkomst en -ondergang. Hun enige voordeel is dat het geen veertig maar dertig dagen duurt, al slepen de meesten zich de laatste week naar het eind. Feest vieren is dan terecht; Eid-al Fitr, Het Kleine Feest.

Eid-al-Fitr staat eigenlijk voor het afbreken van het vasten. Vanwege de vele zoetigheden heeft het hier de naam Suikerfeest gekregen. Een ontbijtje, naar de moskee en vervolgens bij elkaar op bezoek om alle koekjes en andere zoetwaren met elkaar te delen. Een mooie traditie, maar opnieuw niet mijn ding. Het is de aanleiding. De oorsprong. Ik heb nou eenmaal niks met welk geloof dan ook, juist vanwege dat opleggen van gedragsregels en verboden op basis van iets wat een of andere profeet honderden jaren geleden zou hebben verkondigd.

Doe mij maar een ander feestje. Een dansfeestje. Draaien we voor de gelegenheid wel Aisha van Death In Vegas. Aisha, een zoetgevooisde naam uit het Midden-Oosten. Volgens de overlevering was Aisha één van de vrouwen van Mohamed. Zij wordt gezien als de Moeder aller gelovigen. Ik denk overigens dat Mohamed en Aisha zich allebei in hun graf omdraaien wanneer zij dit lied horen, hier gedeclameerd door Iggy Pop (de mannen van het elektronische duo Death in Vegas –  ooit begonnen als Dead Elvis – zijn geen zangers).

Aisha, I’m confused, Aisha, I’m vibrating
I’m a murderer, the Gods all suck

The Gods all suck, ja, ware woorden, maar om dat nou uitgerekend tegen Mohamed z’n vrouw te zeggen? Toch lijkt ie vergevingsgezind, want het nummer dateert uit 1999 en er is nooit een Fatwa uitgesproken over Iggy, noch over Death in Vegas, zelfs niet vanwege de scabreuze clip. Gelukkig maar. Neem nog een koekje.

Keuze Alex van der Meer: J Dilla – Time: The Donut Of The Heart (2006)

Oneindig Dilla Time

Hij overleed in 2006 toen hij 32 jaar was, drie dagen na zijn verjaardag en drie dagen na het uitkomen van zijn tweede soloalbum. Dat album had hij Donuts genoemd, want hij hield van donuts. Zijn carrière was net als zijn leven, tragisch gezien, kort. Maar desondanks mag hij worden beschouwd als één van de meest invloedrijke hiphop-producers ooit. J Dilla, echte naam James Dewitt Yancey, ontwikkelde een geheel nieuwe manier van beats maken, waarmee hij veel hiphoppers, jazzmusici, en neo-soulartiesten wist te inspireren. Hij veranderde de muziek. 

Een Dilla-ritme (Dilla Time) is geen puur metronoom ritme (Straight Time), noch is het exclusief een swing-ritme (Swing Time), het kan namelijk van alles zijn tegelijk. Bovendien loopt de beat soms wat achter, of is het qua timing volgens de oude standaarden net een microseconde te vroeg. Het maakt niet uit, want een track met Dilla Time komt helemaal tot leven. Bekende J Dilla producties zijn nummers als Stakes Is High van De La Soul, The Light van Common, en Didn’t Cha Know? van Erykah Badu. J Dilla heeft daarnaast ook een aantal eigen albums uitgebracht. Onder andere dus ook Donuts, een opvallend album, en niet alleen vanwege de muziek. De meeste tracks zijn opgenomen in een ziekenhuiskamer. J Dilla was al heel lang ziek. 

Het instrumentale Donuts-album wordt beschouwd als een zeer invloedrijk hiphop-meesterwerk. Het voor deze battle gekozen nummer – Time: The Donut Of The Heart – is kort en zou je zonder de context van het album zelfs wat onaf kunnen noemen. Maar desondanks kun je J Dilla’s genialiteit er prima in terug horen. Zeker dus even luisteren! Het werkt echter het beste als je het nummer voorbij hoort komen terwijl je het album in het geheel beluistert. En dan nog een keer opnieuw. Want het laatste nummer gaat weer perfect over in het eerste nummer. Je kunt van Donuts genieten in een eeuwigdurende loop; als een cirkel – of als een ronde donut – gaat het album als het ware in oneindigheid door. Al is de maker ervan – als het lege gat in het midden – er allang niet meer.

Keuze Karin de Zwaan: Mika – Lollipop (2007)

Blijer gaat het niet worden

Nog een kleine maand en dan is het Eurovisie Songfestival weer volop bezig. Niet het eerste muziekfestijn waar je bij deze site aan denkt, toch? Weet je nog wie vorig jaar in Italië een deel van de presentatie op zich nam? Michael Holbrook Penniman, beter bekend als Mika. Met de nummers Relax, Take it Easy  en Grace Kelly van zijn debuutalbum mocht hij een nummer 1 opschrijven. Een ondergewaardeerde artiest? Nee dus. Maar in een thema-battle met suiker in de hoofdrol mag de albumtrack Lollipop niet ontbreken. 

In 2007 stond Mika in de Bravo-tent op Lowlands. Het meest over-the-top optreden dat ik ooit op Lowlands heb gezien. Denk aan wel heel strakke broek van Mika, geklim op het podium, stuiterend publiek, verkleedde mensen op het podium, een grote opblaasbaar ‘big girl’ decorstuk, confettikanonnen to the max en lollies! Die laatste werden het publiek in gegooid bij Lollipop. In mijn herinnering ook de afsluiter van het optreden. En mega mega blij. Dit hele optreden voelde als een grote sugar rush. Daarna huppelend over het terrein naar de Alpha voor The Killers voor een totaal andere sfeer. En om het beeld compleet te maken, dat huppelen ging dan dwars door de mensen heen die die Alpha uit kwamen vanaf Damien Rice. Ja het contrast was groot.

Keuze Marcel Klein: Tom Freund – Collapsible Plans (Sugar) (2009)

Veranderen is niet eenvoudig

Suiker heeft altijd wel een aantrekkelijke werking op mij gehad. Eenmaal aan het snoepen, blijf in aan het snoepen. En dan vooral zoete drop. Heerlijk.

Ik weet nog dat een een jaar of 15 geleden in België werkte, en dat ik daar een keer een grote zak drop mee nam. Waar in Nederland drop favoriet snoepgoed is, namen mijn collega’s uit beleefdheid een dropje, maar wisten niet hoe snel ze dat weer weg moesten gooien.  Ze begrepen niet dat wij (als Nederlanders) dit zo lekker vonden. De zak kon na een paar dagen in ieder geval mee terug.

Zelf probeer ik inmiddels wat minder te snoepen, want meer kilo’s hoeven er niet bij. Hoe ouder je wordt, hoe meer dit gaat spelen lijkt het wel. Overigens is dat nog knap ingewikkeld om gewoonten af te leren, veranderingen doorvoeren is nu eenmaal voor mensen niet het meest gemakkelijke om te doen.

Een goed ondergewaardeerd liedje over drop kon ik niet vinden, maar ik kwam wel een mooi nummer van Tom Freund tegen, wat in ieder geval gelieerd is aan suiker.

Life is what happens when you’re busy making other plans
Said a hero of mine who died way before his time
He got shot for signing an autograph from one of his biggest fans
How’s that for collapsible plans . . .

Sugar don’t get no sweeter than this i know
I’ve been at this thing a long long time
Stay with me in heaven promise me that
I don’t wanna be a grown man cryin’

Tom Freund is niet een man met een zoetgevooisde stem en ook tekstueel gaat het niet altijd over positieve dingen. En ook in dit nummer niet.

Inmiddels al heel wat jaren in Amerika een gerespecteerde singer/songwriter, maar bij ons zeker niet bekend, dus een mooie aanleiding om hem eens onder de aandacht te brengen. Hij brengt nog steeds regelmatig nieuwe albums uit en zijn stijl ligt een beetje tussen Americana en folk rock. Niet alles is even consistent, maar hij blijft altijd wel weer verrassen.

Dit nummer gaat over hoe het leven steeds je eigen plannen weer laat veranderen, en dat dit soms erg lastig is, maar dat veranderingen juist ook weer mooie dingen met zich mee kunnen brengen, die je wel moet kunnen zien.

Keuze Naomi Mertens: Lewsberg – Sweets (2021)

Een citroenzuurtje

Het nummer Sweets van de Rotterdamse band Lewsberg heeft nog maar nauwelijks tijd gehad om een ondergewaardeerd liedje te worden, omdat het nog maar uit is sinds oktober 2021, maar Lewsberg is wel een band die dreigt in deze categorie te blijven hangen. En dat terwijl die alles heeft om een indie-lieveling te zijn! Bandleden die iets te norm-core gekleed gaan en meer op een natuurkundeleraar en je buurmeisje lijken, liedjes die gaan over het gewone leven en de mislukkingen die zich daarin opstapelen, enigszins monotone (spraak)zang, repeterende ritmes, een net-niet-vals viooltje, samengepakt op een viersporenrecordertje en uitgebracht op cassette zonder label. Wat willen we bij Ondergewaardeerde Liedjes nou nog meer?!

Een beetje zoetigheid is wel welkom, iets wat het leven wat luchtiger maakt. Sweets van de laatste plaat In Your Hands is maar een kort nummer. In de bijna anderhalve minuut die het duurt, horen we op het ritme van een metronoom het verhaal over een dame die in de supermarkt haar mandje vol snoepjes laadt en daarmee naar de speeltuin gaat, om misschien zo een beetje contact te maken met kinderen? Lieflijk? Niet echt. Een beetje Eleanor Rigby, dat idee. Het hoort daarmee thuis in deze lijst als een citroenzuurtje in een snoeptrommel. Heerlijk!