Shit! Damn! Op 14 oktober is D’Angelo overleden. Hij werd maar 51 jaar oud. Zijn erfenis? Drie legendarische ‘neo-soul’ albums, een paar reeksen indrukwekkende concerten en een sexy clip waarmee hij in één klap wereldberoemd zou worden.
Het was 15 juli van het jaar 2000 en de tent op het strand bij Zeebrugge stond op z’n kop! D’Angelo en zijn superstrakke Soultronics hadden het publiek in hun greep met een symbiose tussen de klassieke soultraditie (denk Smokey Robinson, denk Donny Hathaway) en de modernste hiphop- en r&b-beats. D’Angelo en zijn band waren halverwege de Voodoo World Tour, dus helemaal op elkaar ingespeeld. Alles viel op z’n plaats. En zo kon iets magisch ontstaan. Ken je het gevoel dat je denkt dat God is neergedaald op het podium voor je? Zoiets. Dit was niet zomaar een soulconcert, het werd een intense hoogmis waarin religie en seks samensmolten. Hallucinerend en orgastisch. Iedereen werd geraakt in het hoofd, het hart en vooral in het kruis. Tegen de tijd dat Shit, Damn, Motherfucker voorbij kwam, stond de hele tent te dampen. Ademloos. Het hete zweet stroomde langs de doeken. En toen trok D’Angelo zijn shirt uit…
De hele setting daar in België was net zo botergeil als de clip waarin we op spectaculaire wijze kennis maakten met D’Angelo: Untitled (How Does It Feel) uit 2000. (Remco Smith schreef er deze zomer over.) Er was slechts een zwarte achtergrond te zien en daarvoor stond een glimmend, afgetraind lijf. Het goddelijk lichaam werd gefilmd tot nét boven de schaamstreek. De camera krioelde smachtend om D’Angelo heen. Je zag elke spier aanspannen en ontspannen. Met lome puppy-ogen keek hij je aan. Hoeveel meer seks kun je in één beeld samensmelten?
D’Angelo werd 11 februari 1974 geboren als Michael Eugene Archer. Zijn vader was predikant bij de Pinkstergemeente in South Richmond, Virginia. In de kerk leerde hij zich orgel spelen en zingen. Het was meteen al duidelijk: zijn falsetto was de reïncarnatie van Sam Cooke, Al Green en Marvin Gaye ineen. De muziek werd zijn roeping en hij probeerde het even met IDU (Intelligent Deadly Unique) en BMU (Black Men United), maar dat werd geen succes. Zijn kracht lag ergens anders, zo bleek tijdens een auditie in New York. Daar deed hij een Jodeci-track, een gospelsong en een nummer van Miles Davis. Die drie kanten kwamen bij elkaar in de rest van zijn carrière. Hij doopte zichzelf – niet bescheiden – naar Michelangelo.
Met zijn eerste album Brown Sugar – met naast het titelnummer hits als Lady en Shit, Damn, Motherfucker – begaf hij zich in 1995 in de frontlinie van de neo-soul, naast Lauryn Hill, Erykah Badu, Jill Scott en Angie Stone (met wie hij een relatie had en een kind kreeg). Zelf was hij niet zo verzot op de term. I never claimed I do neo-soul, zei hij jaren later in een interview. When I first came out, I used to always say: I do black music. I make black music. Zijn werelddoorbraak kwam vijf jaar later met het geniale album Voodoo. Godfather George Clinton (van Parliament en Funkadelic) vergeleek de plaat met What’s Going On? van Marvin Gaye. Anderen hielden Bitches Brew van Miles Davis en Giant Steps van John Coltrane omhoog. Voodoo zou net zo’n impact maken.
En er was dus die bewuste videoclip… Het beeld werd iconisch en juist dat werd het probleem voor D’Angelo. Hij was altijd maar ‘die naakte gast’. Daar kwam hij niet meer vanaf. Het andere probleem: zijn bijna verlammende onzekerheid. Dus na het briljante album Voodoo en de gelijknamige wereldtour werd het opeens enorm stil rond D’Angelo. Jarenlang. Het eerste teken van leven kwam in 2005. Op een politiefoto staart hij uitgezakt en pafferig in de camera. Hij werd opgepakt voor marihuana en cocaïne, maar ook alcohol werd zijn grote vriend. Kort na zijn rechtszaak veroorzaakte hij een auto-ongeluk dat hij ternauwernood overleefde. Daarna werd het helemaal stil.
Langzaamaan keerde het tij. In 2012 ging D’Angelo weer sporadisch optreden, en werken aan een nieuw album. Het werd Black Messiah, dat eind 2014 verscheen. Een prachtig politieke plaat, die – als je dan toch weer een vergelijking moet maken – doet denken aan There’s A Riot Goin’ On van Sly & The Family Stone. Het zou helaas zijn laatste plaat worden.
Drie albums verspreid over dertig jaar is een schamele oogst, ware het niet dat die drie platen van superieure kwaliteit zijn. Dus zullen we D’Angelo nooit vergeten. We zullen ons blijven verlekkeren aan die ene clip. Voor wie er bij was blijft Zeebrugge op het netvlies en anders wel de legendarische North Sea Jazz concerten in 2000 (een dag daarna) en 2012.
Shit, damn, motherfucker, je was niet gul met je muziek. Maar bedankt voor het moois dat je ons gaf!