“Sweet Home Chicago” van Robert Johnson heet zo, omdat in dat liedje die woorden vrij prominent te horen zijn. “I wanna hold your hand” van The Beatles… nou ja, het is wel duidelijk. De meeste liedjes heten zoals ze heten, omdat die zin of dat woord in de lyrics nu eenmaal voorbij komen, meestal in het refrein.
Als de titel niet voorkomt in de lyrics, prikkelt dat de fantasie. Hoe hadden die liedjes dan geheten? “Woohoo“?. “Is this the real life?” “Hello Hello How Low“? Iconische liedjes die gevoelsmatig toch minder iconisch waren geweest zonder de uiteindelijke titels. Waarom heten die, zoals ze heten? We duiken in songs mèt tekst (voordat grappenmakers aan komen zetten met Oxygene van Jean Michel Jarre) en pluizen uit: welke hebben de titel niet in de lyrics en waarom is dat eigenlijk?
Keuze Annemarie Broek: The Who – Baba O’Riley (1971)
Teenage Wasteland mag niet!
Vanaf het begin van hun carrière staan de nummers van The Who in het teken van rebellie, jeugdagressie en opstand tegen het gezag. Mooiste voorbeeld: My Generation, met een hoeveelheid onnavolgbaar gestotter. People try to put us down, talkin’ ’bout my generation. Just because we get around. Dat was in die dagen de grote kracht van The Who.
Hun vijfde studio-album, Who’s Next, opent met het nummer Baba O’Riley. Pete Townshend schreef het als onderdeel van een groot project, Lifehouse, dat niet helemaal van de grond is gekomen.
Het nummer bestaat uit twee componenten. Inspiratie hiervoor ontleende hij aan de leer van goeroe Meher Baba, gekoppeld aan het werk van minimalistisch componist Terry Riley. Eén deel is gewijd aan de exodus (naar een betere wereld?) en in het andere deel worden de puinhopen zichtbaar die bij voorbeeld het Woodstockfestival had achtergelaten met een fors aantal drugsslachtoffers, waarbij de omgeving was verworden tot een woestenij. Pete Townshend heeft overigens persoonlijk verboden dit lied ooit Teenage Wasteland te noemen!
In het filmpje hieronder worden we meegenomen naar het Hyde Park live concert van The Who in 2015. Het publiek gaat bij de eerste noten al gelijk uit zijn dak. Aan dit concert leveren onder andere Zak Starkey, de zoon van Ringo Starr, en meesterbassist Pino Palladino een belangrijke bijdrage. De stemmen van Roger Daltrey en Pete Townshend zijn hoorbaar vrijwel aan flarden en we zien Townshend steeds naar zijn keel grijpen. Beter dan dit kan het nooit meer worden!
Keuze Quint Kik: New Order – The Perfect Kiss (1985)
Keiharde porno
Vorige week zondag stonden ze nog op een double bill, tijdens de Ondergewaardeerde Deep Dive: de uit de as van Joy Division herrezen phoenix New Order. De bands verschillen als dag en nacht van elkaar, maar bleken even invloedrijk: Joy Division als vaandeldrager van postpunk; New Order als boegbeeld van dance. Kwestieuze bandnamen ontleend aan nazipraktijken en de Rode Khmer ten spijt.
Ten tijde van de doorstart klonk New Order aanvankelijk nog als Joy Division: single Ceremony en debuutalbum Movement weken hemelsbreed nauwelijks af van het geluid van hun voorland. Met de legendarische maxisingle Blue Monday en een bezoek aan dance en hiphoppionier Arthur Baker in New York werd echter een transformatie in gang gezet: New Order werd plotsklaps dansbaar en levenslustig!
Tot ontsteltenis van Joy Division-fans van het eerste uur werd ook een loodzware last – de van depressie doordrenkte teksten van Joy Division-frontman Ian Curtis – ingeruild voor frivole banaliteiten: Tonight I should have stayed at home/ Playing with my pleasure zone is lichtjaren verwijderd van Love/ Love will tear us apart/ Again. De perfecte kus? Keiharde porno zul je bedoelen!
Bij het schrijven van deze battlebijdrage deed ik twee ontdekkingen die me tijdens de voorbereiding voor de podcastopnamen niet waren opgevallen. Behalve dat er nooit eerder op ons platform over New Order is geschreven, blijken bijna al hun noteringen in de Snob 2000 van vorig jaar kneiters waarvan de titel niet terugkeert in de tekst: Temptation, Bizarre Love Triangle, True Faith en het voornoemde The Perfect Kiss. Waarmee we kunnen stellen dat ‘Song 2’ hun modus operandi is!
Keuze Remco Smith: Morrissey – Suedehead (1988)
Eikel
Als Oasis bij elkaar kan komen, dan moeten Johnny Marr en Morrissey de strijdbijl toch ook kunnen begraven? Nou vergeet het maar. Ik denk dat Johnny Marr na zes jaar The Smiths de buik vol had van The Mozz. Morrissey was waarschijnlijk altijd al een eikel. Dat heeft hij de afgelopen jaren ruimschoots bewezen, met zijn racistische gelul.
In 1988 leek Morrissey nog een vliegende start te hebben, na het uiteenvallen van The Smiths. Viva Hate was lang geen gek album, met gitaartjes die op zijn minst rijmden op het lyrische gitaarspel van Marr. De eerste single van Viva Hate was Suedehead. Had deze track de lyrics gevolgd, dan had die “I’m so sorry” geheten, ofzo. Een liedje over ex-partners, waarvan de één de andere nog blijft volgen, bellen, opzoeken en de ander zegt: “Waarom doe je dat nog? Het was ‘a good lay’ maar nu is het ook voorbij!”
De Suedehead-subcultuur was typisch Brits, erg begin jaren ’70. Een suedehead is een skinhead met uitgroei: de fase tussen kaal en begroeid. Veelal working class jongens, goed gekleed en vaak kantoorpikkies. Het woord had niets te maken met de tekst van de track, maar Morrissey vond het gewoon een lekker woord. Soms is niet meer nodig dan dat.
Keuze Joris van der Aart: Nirvana – Sliver (1990)
Of bedoelden ze toch Silver?
Nirvana deed het bij hun bekendste hit, maar dat was niet het enige nummer waarbij de titel niet in het nummer voorkomt. Dat geldt namelijk ook voor Sliver, een nummer dat als single al voor Nevermind uit kwam en pas later op het album Incesticide werd gezet.
Het nummer gaat over een jongetje dat bij zijn opa en oma moet blijven, terwijl zijn ouders uit gaan. En dat vindt ie niet leuk. Hij wil dat oma hem naar huis brengt. Uiteindelijk valt hij toch in slaap en wordt hij wakker in de armen van zijn moeder. Duidelijk verhaal, volgens mij.
Maar waarom heet het dan Sliver? Het betekent zoiets als splinter, spaander. Een duidelijke uitleg bestaat niet. De enige uitleg die ik kon vinden is dat Kurt Cobain het wel grappig vond om het lied een verwarrende titel te geven, waarbij de verwachting was dat iedereen het Silver zou noemen. Wat ook gebeurde. Niet dat de titel dan wel ergens op zou slaan, maar toch. Missie geslaagd, zullen we maar denken.
Keuze Jan-Dick den Das: Pearl Jam – Yellow Ledbetter (1992)
Die ene vriend
Yellow Ledbetter is een iconisch nummer dat niet verscheen op het iconische album Ten van Pearl Jam. Het werd later wel uitgebracht als B-kant toen Jeremy op single uitkwam. Het nummer, waaraan ook een Wikipedia pagina besteed is, leent zich gezien de reacties op het internet, voor verschillende duidingen. Yellow Ledbetter is afgeleid van de naam van een vriend van Eddy Vedder, Tim Ledbetter. In het boek Five Against One, het verhaal van Pearl Jam, schrijft Kim Neely, auteur van het boek, hierover.
Het nummer kenmerkt zich meteen door het intro: een riff geïnspireerd door Hendrix, om vervolgens over te gaan in een prachtig verhalend nummer. Een verhaal over iemand die een brief krijgt waarin de boodschap wordt gegeven dat zijn broer is overleden in een oorlog.
I wanna see them, I’d like to wish it on the way yeah
Oh, and I tried, and I know that I know that I’m never gonna see you again, oh no
On the wayside, I’d like a friend side letter, said
I don’t, I don’t know whether I was the boxer or the bag, oh, yeah
En dat het nummer wat doet bij de Pearl Jam-fan mag duidelijk worden: op de site songmeanings staan wel zo’n 170 reacties. Velen denken de juiste betekenis van het nummer te hebben, maar iedereen heeft zijn eigen waarheid, zullen we maar zeggen. De mijne is dat het een prachtig nummer blijft muzikaal en qua tekst. Genieten met een grote G.
Keuze Marco Groen: Smashing Pumpkins – Bullet With Butterfly Wings (1995)
Bloedzuigers
Die arme, arme Billy Corgan toch… Het ene moment sta je lekker te pingelen op je gitaar en zoek je ruzie met iemand die later de bassist in je band wordt, om vervolgens op een dag wakker te worden met het idee: help! Ik ben een Rockster!
Vreselijk.Hoe ga je daarop reageren als artiest? Vanzelfsprekend op de manier die het beste bij je past: je schrijft er een liedje over. Daarbij zorg je ervoor dat de teksten dusdanig dramatisch en multi-interpretabel zijn dat mensen er een totaal andere betekenis aan gaan geven. Lachen. Pas jaren later ga jij toegeven in een interview dat het nummer doodsimpel over de last van een grote ster zijn gaat. Opgesloten in een door het publiek gewenste rol, als een rat in een kooi. Het syndroom waar ooit ene Roger Waters wat moeite mee had. Hij bespuugde zijn publiek daarvoor. Zover ging Billy niet. De woede voel je wel: woedend op de gezin waar je opgroeide; een opvoeding waarin falen lag besloten, woede op de maatschappij, die jonge mensen mentaal kortwiekt en uiteraard woede op de situatie waar je jezelf heb in gemanoeuvreerd. Wanneer het aankomt op beroemdheid, dan wordt je omringd door mensen die een graantje mee willen pikken. Vampieren zijn het.
Het is overigens diezelfde woede die ervoor zorgt dat je erg goede muziek blijft produceren. Dus hopelijk houdt het nog een hele tijd aan.
Keuze Jeroen Mirck: Chumbawamba – Tubthumping (1997)
Dubbel bonus!
Wat is er nog beter dan een gekke songtitel? Een gekke titel van een band met een gekke bandnaam natuurlijk. Daarom kies ik voor Tubthumping van Chumbawamba. Wat een heerlijke rocksong blijft dat toch. We zongen hem allemaal mee in 1997.
Chumbawamba stond te boek als anarcho-punk, maar bleek ook prima in staat om een catchy hit te schrijven. Zo catchy dat ze in de decennia na die ene hit meermalen rechtszaken hebben gevoerd tegen foute politici die graag wilden meeliften op die geweldige catch-phrase: I get knocked down, but I get up again. In zulke gevallen leeft de intrinsieke punk-attitude welig op, getuige de harde woorden van de band richting de Amerikaanse populist Donald Trump in 2016 en de Nieuw-Zeelandse xenofoob Winston Peters in 2024. Zanger Boff Whalley zei daarover:
There have been many, many examples of rightwing populist leaders using ostensibly leftwing music to hoodwink their audiences into some kind of hypnotic self-delusion that they are ‘of the people’.
Kudos voor de band dat ze zich zo krachtig uitspreken als de politiek hun boodschap van hoop en positiviteit (dixit Whalley) misbruikt. Laten wij hier het nummer zelf eren, met die gekke titel van die (te) gekke band.
Keuze Michiel Borst: Beck – Tropicalia (1998)
3 voor de prijs van 1
Ja, het kan nog gekker dan de dubbele bonus van collega Jeroen. U krijgt in dit blog over Tropicalia van Beck drie aanbiedingen voor de prijs van één. Het betreft een uitleg waarom de titel niet in de lyrics zit, een filmtip en ook nog een dosis geluksvitaminen. Wat wilt U nog meer?
Om met de eerste te beginnen: Beck Hansen liet zich inspireren door de Tropicalia sound in Brazilië en schreef dit eerbetoon. Al in zijn jeugd luisterde hij veel naar exotische muziek maar kon er pas over schrijven toen hij zelf in Brazilië was geweest. De Tropicalia beweging was niet alleen muziek, maar een artistieke, culturele reactie op politieke onderdrukking. Beck laat je bijna observerend naar dit tafereel kijken en laat daarin de muziek en de context het werk doen. Dus de titel in de tekst is zo overbodig als een pleonasme.
Dan de filmtip. Kijk vooral de film Ainda Estou Aqui (I’m still here), mensen. Gebaseerd op de verdwijning van Rubens Paiva in 1970, roept de film vrij precies de sfeer en het tijdperk op van onderdrukking en repressie in de Tropicaliabeweging in het Brazilië aan het begin van de jaren zeventig. Helaas een nog steeds wereldwijd actueel onderwerp.
Om positief af te sluiten. Luister vooral naar dit nummer en met het mooie weer in aantocht heeft U meteen uw dosis geluksvitaminen voor deze week weer binnen. Kleurrijk, exotisch en fris! Voila!
Keuze Freek Janssen: Queens Of The Stone Age – Song For The Dead (2002)
Dit album staat vol met Song 2-liedjes
Van dit album, Songs For The Deaf, móest een bijdrage komen. Het staat vol met Song 2-achtige titels: Another Love Song, Song For The Deaf, Mosquito Song (ook geweldig) en dus Song For The Dead.
Stiekem is dit misschien wel het gaafste nummer van QOTSA. En dat zit ‘m vooral in de legendarische drumintro van Dave Grohl en de onheilspellende harmonieën die zo typerend zijn voor dit album.
Waar het liedje over gaat? Dat zegt het verhaal niet. We hebben alleen wat Song Meanings-meningen die veelal ook alweer ruim twintig jaar oud zijn. De theorie die door de meeste mensen wordt aangehangen, is dat het lied gaat over de autorit die ‘het leven’ heet en die onvermijdelijk de dood als eindbestemming heeft.
Let’s go drivin’
Come on, let’s take a little ride
That’s the study of dying
How to do it right
Ik zou ook niet zo goed weten hoe het liedje anders geheten zou moeten hebben.