65 jaar geleden verscheen Kom van dat dak af van Peter Koelewijn. De start van de Nederlandstalige rock- en popmuziek. In al die jaren is veel prachtige Nederlandstalige muziek verschenen. De bloggers van Ondergewaardeerde Liedjes kiezen deze zomer de in hun oren mooiste en meest ondergewaardeerde Nederlandstalige liedjes uit die 65 jaar.
In 1987 werd ik goed geraakt door het album Ontwik van MAM. En het duurde in mijn brein toch wel even voordat ik dacht te begrijpen wat er aan de hand was. Maar tegelijkertijd was er ook die onbeschrijflijke drang om maar te blijven luisteren. Bijzonder on-Nederlands, het taalgebruik en de woordkeuzes kende ik nog niet. Het maakte mijn wereld en de beleving van alternatieve muziek toen nóg een stuk groter.
Tijdens de tweede helft van de jaren ’70 raakt de punkgolf Nederland. En dan is ook postpunk niet ver weg. Een band als The Nits zet de eerste stappen naar nationale beroemdheid en uit Tilburg haakt Sammie America’s Ghaspetti aan. Bandleider Tom America krijgt onder andere hulp van Hennie Vrienten. De puntige (post)punk brengt nog niet het gewenste succes en langzaamaan verandert de sound naar poppy wave met een scherp en af en toe donker randje. Ghaspetti wordt MAM. Ritmebox en humor doen hun intrede. Meer optredens (bijvoorbeeld als support act van Doe Maar), ook over de landsgrenzen. Twee volwaardige albums en steeds meer Nederlandstalige songs.
En dan is het 1987. De reguliere platenmaatschappijen snappen niet zo goed wat ze met MAM (intussen zonder voorvoegsel) aanmoeten, want de band is niet in een hokje te duwen. De vrienden van The Nits helpen een handje en Henk Hofstede produceert derde plaat Ontwik. Een heerlijke poppy en taalrijke plaat. Ik zie de band optreden in pyama’s en heb de hele avond een grijns op mijn gezicht.
Tom America krijgt twee jaar later uiteindelijk zijn hitje met Er Is Zoveel verdriet. Album Hobbel (via het Friese label Tophole) is volledig in het Nederlands en voor het doen van de band behoorlijk toegankelijk. In 1991 komt Stout uit, een vrolijke plaat die haast lijkt op een ode aan The Nits. En met Look: Nederlands! neemt de band in 1995 afscheid op een toepasselijke manier. Je hoort nieuwe woordvondsten en een terugblik op 15 jaar MAM. Volgens Henk Westbroek is de belangrijkste Nederlandstalige band er niet meer.
America zelf gaat nog even door met zingen, voordragen en nog veel meer. Op zijn website zie je een gevariëerde timeline met al zijn activiteiten. Er staat me nog goed bij dat hij gedichten van Jan Hanlo in liedjesvorm uitbracht (“tjielp tjielp”). Van dat prachtige album pakten Kees van Kooten en Wim de Bie het nummer De Mus voor de tune van hun laatste programmareeks.
