Op 19 juli 2024 overleed Toumani Diabaté onverwachts na een kort ziekbed. De Malinese kora-speler werd 58 jaar. Zijn muzikale reis begon op zijn vijfde levensjaar. Hier leerde hij voor het eerst de kora te bespelen. Stammend uit een familie van griots wist hij als geen ander het verhaal te vertellen van het dorpsleven in Mali. Dit terwijl hij zelf opgroeide in de hoofdstad, Bamako. Het kenmerkt de sterke culturele band die de inwoners van het land hebben. De Malinese muziek is binnen het genre wereldwijd erg bekend. Denk aan artiesten als Salif Keita, Fatoumata Diawara en Habib Koïte. Het was dan niet een gekke gedachte dat Diabaté als 22-jarige zijn debuut-album mocht opnemen in het Verenigd Koninkrijk. Het album wordt tot op de dag van vandaag nog steeds beschouwd als een meesterwerk binnen de kora-muziek.
In de jaren die volgden maakte hij vele prachtige albums. Vaak samen met andere grootheden. De IJslandse zangeres Björk, de Amerikaanse bluesgitarist Taj Mahal zijn enkele voorbeelden. Maar met de andere grootheid uit Mali werd er echt wereldwijd succes behaald. Samen met de in 2006 overleden Ali Farka Touré maakte hij o.a. het album In The Heart Of The Moon, waar dit nummer ook op staat. Het album ontving zelfs een Grammy, al heeft Touré deze nooit in zijn handen mogen houden. Terwijl het beeldje onderweg was naar Mali overleed Ali Farka Touré na een lange strijd tegen botkanker.
Het nummer Kaira gaat over rust en geluk. In het Arabisch betekent Kaira ook vrede. De naam komt vaak voor binnen het oeuvre van Diabaté. Het betekende veel voor hem. Veelzeggend is ook dat hij vaak opkwam voor minderheden binnen de gemeenschap. Maar ook vaak een boegbeeld was voor instanties die opkomen voor het bestrijden van HIV/aids. Het gehele album werd opgenomen aan de rand van de rivier de Niger, die dwars door Bamako stroomt verder het continent Afrika in. In Hotel Mandé welteverstaan. Het werd onderdeel van een drieluik, dat schuil ging onder de naam Mandé Sessions.
Hotel Mandé koester ik zelf ook warme herinneringen aan. Het was één van mijn eerste kennismakingen met het land van herkomst van mijn vrouw. En met de enorme gastvrijheid die het land kent. Het hotel heeft een werkelijk schitterend uitzicht over de rivier en kan bij zonsondergang prachtige beelden opleveren. De altijd zoemende stad, waar het leven zich op straat afspeelt werd daar even opzij gezet. Het is ook daar dat ik een zwak heb ontwikkeld voor de Malinese muziekcultuur. De Mandé sessies van Diabaté zijn legendarisch geworden door de albums die daar zijn opgenomen en uitgebracht. Met terugwerkende kracht besef ik me nu hoe bijzonder het is geweest dat je daar hebt gezeten, terwijl een jaar eerder op die plek grandioze kora-nummers zijn gespeeld. En zelfs een Grammy opleverde.
Dankbaar ben ik dat ik Diabaté nog heb kunnen zien in 2015 in Groningen. Waar hij samen speelde met zijn zoon, Sidiki. Maar ook in 2011 bij het mooie Festival du Niger in Segou, Mali. Zonde dat het tegenwoordig niet meer mogelijk is om dit land te bezoeken vanwege de onveilige situatie daar. Iets wat Diabaté ook altijd noemde als hij buitenlandse pers te woord stond. Want het luisteren van de schitterende tonen van de kora komt toch het best tot z’n recht als je zit op de kade van de haven met uitzicht op een drijvend podium midden in de rivier. Ondergaande zon, lieve mensen, heerlijke muziek. Vrede. Kaira.
