Een half jaartje nadat ik tot de gelederen van OL was toegetreden, schreef ik over de Poolse jazz- c.q. progrocklegende Dżamble. Nu niet stoppen met lezen; ook voor mij zijn het niet de eerste muziekgenres waarop ik aan ga. Net als de doorsnee 50+ snob heb ik mijn alternatieve rockklassiekers uit de jaren 90 goed op een rijtje, evenals die Verrukkelijke 15-favorieten uit de jaren 80, de punkcanon uit de jaren 70 en de grondleggers uit de jaren 60. Als je echter alles hebt gehad, ga je op zoek naar nieuwe uitdagingen: in mijn geval hard bop jazz, Tropicália en visionaire Franse popmuziek. Voor je er erg in hebt, neem je de afslag naar Polen en de band Dżamble. Die ik met het logge etiket jazz- c.q. progrock overigens zwaar te kort doe; het swingt namelijk als een tierelier!
Eind jaren 70 hielp de band een andere Poolse grootheid op weg met hun eerste single: Maanam. Met beide bands kwam ik in 2021 voor het eerst in aanraking na het zien van de Poolse Netflix-serie Rojst (The Mire, ofwel Het Moeras). Een politieke thriller, tegen het decor van het grauwe, door bruinkool gekleurde Oostblok van de jaren 80. Een veteraan bij de regionale krant schiet een broekie te hulp bij het onderzoeken van een verdachte dubbelmoord en de zelfmoord van twee tieners waar het partijkartel bij betrokken lijkt te zijn. Onlangs verscheen een derde seizoen: kennelijk is het een succes. Ik hoor er echter niemand over, net zo min als over de geweldige muziek achter de scènes.
Het valt nog niet mee om meer te weten te komen over de electropop van Franek Kimono, de psychedelische pop van Grupa ABC of de Verrukkelijke 15-pop van Obywatel G.C. Waar moet ik die bands plaatsen? Zijn de nummers uit Rojst grote hits of waren ze afkomstig van vernieuwers in de luwte? Een reisverslag van Jochum de Graaf in het eindejaarsnummer ’81 van OOR bood uitkomst.
Voor het artikel sprak hij onder meer met Henryk Gajewski, die punk en new wave in Polen op de kaart zette. Gajewski gaf hoog op van Maanam, met zangeres Kora (echte naam Olga Jackowska) als blikvanger. Haar acrobatische, vocale capriolen deden volgens hem niet onder voor die van een pak hem beet Siouxsie Sioux of Poly Styrene van X-Ray Specs. Maanam kwam op in de vroege ochtendschemering van een trage, maatschappelijke omwenteling in Polen. In 1980/’81 werden Lech Wałęsa en zijn onafhankelijke vakbond Solidarność kortstondig getolereerd door de communistische partij. Een band als Maanam profiteerde indirect van de mogelijkheden die de zogeheten culturele kringen van Solidarność boden: in 1981 kregen ze de gelegenheid om hun eerste plaat uit te brengen.
De single Boskie Buenos ging eraan vooraf. Een stuiterende postpunk kneiter, waarin een dame tegenover een journalist verklaart dol te zijn op reizen, in het bijzonder naar de Argentijnse hoofdstad. Voor de gewone Pool viel er echter weinig te reizen. Aan alles was een tekort, voor de winkels stonden lange rijen. Muziekinstrumenten moest je importeren uit het buitenland of zelf houtje touwtje in elkaar knutselen, vinyl voor het persen van platen was schaars en een optreden kon zomaar niet doorgaan, omdat een belangrijke Russische theatervoorstelling voorrang kreeg. Zo bezien had Maanam heel veel geluk; de band zou talloze platen uitbrengen en uitgroeien tot het best bewaarde geheim van de Poolse rockgeschiedenis. Tot deze blogger ze uit de obscuriteit haalde.
