Iconische nummers zijn niet altijd de grootste hits die een artiest heeft gehad. Aan hits geen gebrek bij pianoheld Billy Joel. Niet verrassend dus dat hij maar liefst acht keer in de Top 2000 staat. Jazeker, ook daar zitten iconische nummers tussen zoals Piano Man, Goodnight Saigon en New York State of Mind. Eén sleutelnummer uit zijn oeuvre ontbreekt in die lijst. En laat dat nou juist dit jaar opnieuw binnenkomen in de Snob 2000.
Ik heb het over Captain Jack, het slotnummer van Joels doorbraakalbum Piano Man uit 1973. Hij schreef het al twee jaar eerder en speelde zichzelf in de kijker bij de grote platenlabels met de krachtige live-vertolkingen ervan. Elton John even daargelaten werden piano-artiesten indertijd toch als een beetje saai bestempeld. Geen publiekstrekkers, geen hitmachines. Met die vooroordelen rekende Joel genadeloos af. Sindsdien is hij een superster.
Wat maakt Captain Jack zo geweldig? Allereerst de gelaagde opbouw. De studioversie duurt ruim zeven minuten en verveelt geen seconde. Joel begint rustig en zingt verhalend. Bij het refrein nemen drum en gitaar de hoofdrol over en knalt wat aanvankelijk een pianoballad leek ineens keihard uit je speakers.
Ook tekstueel zoekt het nummer de grenzen op. Het gaat over verveling en drugsgebruik van tieners in de suburbs. Joel schreef het nummer toen hij zelf in zo’n buitenwijk woonde. Terwijl hij vanuit zijn appartement in Oyster Bay, Long Island naar buiten keek, zag hij tieners uit de middenklasse naar een vervallen woonflat gaan om daar heroïne te kopen bij drugsdealer Captain Jack. De liedtekst die dit oplevert is donker, cynisch en uitzichtloos, precies zoals het leven van deze tieners.
Your sister’s gone out, she’s on a date
And you just sit at home and masturbate
Your phone is gonna ring soon but you just can’t wait for that callSo you stand on the corner in your new English clothes
And you look so polished from your hair down to your toes
Oh, but still your finger’s gonna pick your nose after all
Natuurlijk kreeg Joel kritiek uit conservatieve hoek vanwege zijn harde tekst over drugs, junks en masturbatie, maar dat boeide hem niet. Hij zei er later over dat het soms juist goed is om grof te zijn en mensen te schofferen, want daarmee komt je boodschap vaak beter over. Tegelijk verdween het nummer vanaf de jaren tachtig wel goeddeels uit zijn live-repertoire, omdat de bedenker het zelf toch wat te somber vond.
Toch is het mooi dat juist een live-uitvoering van Captain Jack de Snob 2000 heeft gehaald. Het was immers bepalend voor Joels carrière. Sterker nog: een optreden bij radiostation WMMR FM in Philadelphia in 1972 maakte van het toen nog niet eens op plaat verschenen Captain Jack een vroege radiohit. Daarom maakte Joel voor dit ‘afgeschreven’ nummer later altijd een uitzondering als hij optrad in Philly. Daar konden de fans dus wel lekker meeblehren: Captain Jack will get you high tonight and take you to your special island.
