Altijd ’n zware frons en een Hulk-achtige verschijning. De man was echt boomlang! Maar hij had het karakter van de Grote Vriendelijke Reus. Afgelopen vrijdag is zanger Mark Stewart overleden. Veel te vroeg. Hij werd maar 62 jaar.
…
IJzingwekkend! Het eerste wat we horen is een krijs: We’re all prostitutes. Everyone has their price! En daarna schreeuwt hij door over consumer fascism. Hij mompelt: Capitalism is the most barbaric of all religions, en gilt dan weer: Department stores are the new cathedrals. Welkom in de wondere wereld van Mark Stewart uit Bristol. Activist, anarchist en antikapitalist. Maar bovenal briljant lawaaimaker.
Ondertussen horen we een springerige mix van scheurende postpunk, dwingende freejazz en tegendraadse dub-effecten over een industrial beat. Lekker! Het hobbelt en hoekt alle kanten op. Soms lijkt het wel of je twee (of drie) nummers tegelijk hoort. Het is 1980 en de elpee For How Much Longer Do We Tolerate Mass Murder? van een band met de ironische naam The Pop Group ligt op de draaitafel. De plaat is op zijn minst zo weird als voorganger Y, een jaar eerder.
Het blijkt voorlopig het laatste wapenfeit van The Pop Group. Tijdens een onderonsje in de band New Age Steppers (met onder andere Keith Levene van PiL en Ari Up en Viv Albertine van The Slits) leert Mark Stewart producer Adrian Sherwood kennen en met hem gaat hij blijvend in zee. Als Mark & The Maffia maken ze geflipte dubreggae op het album Learning To Cope With Cowardice uit 1983 (met daarop een kippenveltrekkende uitvoering van het gedicht Jerusalem). Daarna gaan ze een kongsi aan met het supertrio Skip McDonald (gitaar), Doug Wimbish (bas) en Keith LeBlanc (drums), die onder meer verantwoordelijk waren voor de successen Rappers Delight van Sugarhill Gang en The Message en White Lines van Grandmaster Flash & The Furious Five. Op het album As The Veneer Of Democracy Starts To Fade uit 1985 bereikt hun duizelingwekkende mix van harde hiphop, vette funk en rauwe industrial – gedrenkt in golven geluidseffecten vanuit de mengtafel van Sherwood – met de politieke slogans van Stewart een hoogtepunt. Ook live trouwens.
In de jaren die volgen werkt de lange samen met onder andere Nine Inch Nails, The Bug, Primal Scream, Chicks On Speed en stadsgenoten Tricky en Massive Attack. Die laatsten betitelen Mark Stewart en The Pop Group openlijk als godfathers van de Bristol-sound. In de 21e eeuw komt de legendarische band weer bij elkaar om twee platen te maken. Maar achtereenvolgens Citizen Zombie (2015) en Honeymoon On Mars (2016) klinken niet meer zo non-conformistisch als de oude popgroep, laat staan het lawaaiwerk met Adrian Sherwood.
In de postpunk-bijbel Rip It Up And Start Again: Postpunk 1978-1984 van Simon Reynolds blikt Mark Stewart terug op de eerste fase van The Popgroup. Hun muzikale missie was er vooral een van hoop, aldus de GVR. We were not wanting just to be alive but to rid yourself of all constrictions. We had this romantic idea of going through nihilism, this intense deconditioning process, and emerging on the other side with something really positive.
Ik denk dat Mark Stewart daar met zijn oeuvre in is geslaagd. Maar ik had graag nog veel meer van hem gehoord.
