Keith Levene is dit weekend overleden aan leverkanker. Hij is 65 jaar geworden. Oprichter van The Clash is overleden kopten de kranten collectief. Dat is wel waar, maar Keith Levene (18 juli 1957 – 11 november 2022) was veel meer dan dat. ‘tuurlijk: Hij was de man die in 1976 Joe Strummer bij The Clash haalde, maar voordat de band goed en wel van de grond kwam was Keith Levene alweer verdwenen. His finest hour beleefde hij in de jaren na The Clash, samen met de zanger van die andere punkband (Sex Pistols). Toen Johnny Rotten gewoon John Lydon werd, vormde hij samen met gitarist Keith Levene en bassist Jah Wobble de band Public Image Ltd. Kortweg PiL.
In plaats van een van de godfathers van de punk werd hij zo een van de godfathers van de postpunk. Zo beperkt en ouderwets als Sex Pistols klonken, zo wild en vrij, zo avant-garde-achtig en improviserend was PiL. Dat was al te horen op hun eersteling – die logischerwijs First Issue werd genoemd – maar nog veel meer op hun tweede album: Metal Box uit november 1979 (met als logische verpakking een blikken doos). De plaat staat bol van de dubritmes van Wobble, het gekrijs van Lydon en het metaalachtige gekras van Levene op gitaar. Van daaruit werkt PiL zich door vervreemdende en tegelijkertijd verfrissende jams, maar altijd met een duistere ondertoon. Soms is het jazzy, soms is er een discobeat, soms is het industrieel. Een rijk palet aan stijlen. Het zette de deuren open voor een heel nieuw genre.
Een van de hoogtepunten van de plaat is een heropname van het nummer Death Disco, dat eerder dat jaar een bescheiden hit was in Engeland. Het nieuwe ding werd omgedoopt in Swan Lake, omdat Keith Levene op zijn gitaar loopjes uit het Zwanemeer van Tsjaikovski kopieerde. Gedoopt in distortion natuurlijk. En dan die stuwende Wobble-bas eronder. Allerlei gekke echo-effecten… Later vertelde John Lydon in zijn biografie dat hij Death Disco/Swan Lake voor zijn moeder schreef. Ze had daarom gevraagd op haar sterfbed. Ze leed aan longkanker. When I had to deal with my mother’s death, which upset the fuck out of me, I did it partly through music. I had to watch her die slowly of cancer for a whole year, vertelde Lydon. She was tough, my mum. She asked me to write a disco song for her funeral. This was hardly any fun stuff. I played it to her just before she died and she was very happy. That’s the Irish in her, nothing drearily sympathetic or weak.
PiL was een kruitvat. Al snel na Metal Box vertrok Jah Wobble met ruzie. Keith Levene hield het een plaat langer uit (het even bizarre als briljante album Flowers Of Romance), maar hij bleek uiteindelijk ook niet met Johnny Rotten door één deur te kunnen. Integendeel, lees latere interviews maar na, de haat druipt ervan af. Keer op keer bleek Lydon een lamlul. Dus Levene verliet de band in 1983, precies voor grote hits als This Is Not A Love Song en Rise. De gitarist werkte daarna mee aan The Uplift Mofo Party Plan van de Red Hot Chili Peppers en platen van rappers Ice-T en Tone Loc. Hij dook nog even op in The Popgroup van Mark Stewart. Maar Keith Levene zal vooral herinnerd worden als de grondlegger van de postpunk.
