Meindert Talma – De Ballade Van Jannes van der Wal

Er zijn mensen die hun hele leven lang hun zomervakantie doorbrengen op steeds dezelfde camping. Ik heb zelfs een familiedlid op een verjaardagsfeestje wel eens trots horen vertellen dat hij niet alleen al tientallen jaren naar dezelfde camping gaat met z’n gezin, maar dat zelfs het hele weekprogramma iedere keer tot in detail een kopie is van de voorgaande jaren: wat ze op iedere vakantiedag doen, waar ze elke dag eten etc.

Het is door dit soort mensen dat de Top 2000 is bedacht.

Onze Snob 2000 daarentegen is juist ieder jaar een onvoorspelbare ontdekkingstocht, een spannend onvoorspelbaar avontuur over minder begaande paden, met hooguit een paar vertrouwde herkenningspunten. Snob 2000 luisteraars kunnen ieder jaar weer stuiten op voor hen onbekende juweeltjes, of groeibriljantjes die ze nooit de mate van aandacht gegeven hebben die ze uiteindelijk verdienen. Komt vast door de timing: tijdens de donkere grijze dagen voor Kerst is iedereen wat sentimenteler dan gebruikelijk, en liedjes die je nooit hebben kunnen bekoren ineens heel hard binnenkomen.

Een lied dat mij de eerste keer midden in m’n ziel raakte, en dat ik enkele jaren geleden op zo’n koude, grijze decemberdag voor het eerst hoorde tijdens de Snob 2000 uitzending, is de De Ballade Van Jannes van der Wal van Meindert Talma. Nou is de term ‘lied’ in dezen nogal een understatement: het is een epische literaire geschiedschrijving van meer dan 22 minuten, wat vermoedelijk een belangrijke reden is dat je dit nergens anders van voor tot achter op de radio zult horen, behalve dan tijdens de Snob 2000. Hulde daarvoor! Qua opbouw doet het me denken aan Bob Dylan’s Sad Eyed Lady Of The Lowlands: een muzikaal gezien tamelijk sobere afwisseling van coupletten en een eenvoudig refrein, dat door de bijna eindeloze herhaling een hypnotiserend effect krijgt. Een Ballade zoals ze in de Middeleeuwen ooit bedoeld zijn: als een mondelinge overlevering van gebeurtenissen, vol elementaire thema’s als leven en dood, en liefst met een tragisch einde.

De tekst leest als een complete biografie van Jannes van der Wal, en mocht u uw hele leven onder een steen hebben geleefd: Jannes van der Wal was in 1982 Wereldkampioen dammen, en door zijn volstrekt authenthieke gedrag een media fenomeen van jewelste. Afijn, luistert u de ballade maar helemaal af. En wie na 22 minuten nog een toegift wil: De Friese Groningse punkband Boegies maakte ook al een lied over Jannes van der Wal.