Vandaag is het de verjaardag van The Godfather of Soul: James Brown. Een van de grootste entertainers ooit. Hij zou vandaag 88 jaar geworden zijn. De man heeft 59 platen gemaakt, 15 livealbums (waaronder het legendarische Apollo concert) en 144 singles, maar nooit een nummer één in de Billboard Hot 100. Wel in de R&B lijst, waar hij 17 keer de hoogste positie wist te bereiken. In Nederland was Woman zijn grootste, op de voet gevolgd door Sex Machine en Living In America.
Een bewogen leven. Hij groeide op in het bordeel van zijn tante. Op zijn zestiende werd hij veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf voor een gewapende overval. Eind jaren ’80 moest hij opnieuw enkele jaren in de gevangenis doorbrengen, nadat hij mensen met een geweer had bedreigd en zijn arrestatie wilde ontlopen. Vier huwelijken, minimaal negen kinderen. Een rijk drugsverleden. In 2006 overleed hij door hartfalen, maar tot op de dag van vandaag loopt een onderzoek naar de vermeende moord. Bovendien liggen de familieleden (nog steeds) overhoop over de nalatenschap.
Brown is de grondleger van de funk en zijn flitsende danspasjes, zijn ritmes en zangstijl inspireerden vele artiesten waaronder Mick Jagger, Michael Jackson, George Clinton, Sly & The Family Stone en Prince. Zijn muziek wordt door de hedendaagse R&B-artiesten en rappers heel vaak gesampled.
Keuze Mersad Rebronja: James Brown – Lost Someone (1962)
Live op z’n best
Het Apollo Theater in New York is bij uitstek dé soul en R&B tempel, dus ik kan niet anders dan het schitterende album Live At The Apollo, 1962 kiezen als onderwerp van deze bijdrage. Brown nam dit album op samen met The Famous Flames. Indien je nog niet zo bekend bent met het werk van James Brown is dit het album dat je moet luisteren.
Syd Nathan van King Records wilde niet voor het album betalen omdat hij dacht dat het geen hit zou worden. James Brown besloot zelf de kosten te dragen. Hij was al een tijdje nacht na nacht op pad en hij wist dat de magie van een live James Brown show nog nooit was vastgelegd. En die magie is op dit album op schitterende wijze vereeuwigd. Hij zingt hit na hit, vol van hete, wulpse soul. I’ll Go Crazy heeft een heerlijke Blues-groove terwijl Think en Night Train een geweldige Gospel-explosie zijn. Try Me en I Don’t Mind zijn op hun beurt gevoelig en romantisch.
En dan is er nog het prachtige Lost Someone, geschreven door Brown en Famous Flames leden Bobby Byrd en Baby Lloyd Stallworth. James communiceert intensief met het publiek waardoor het onderdeel van het nummer wordt. Die kun je met al het sfeervolle, bevestigende geschreeuw, niet missen. De sfeer in de zaal is zelfs zonder beeld zo mooi vastgelegd dat het bijna lijkt alsof je bij de show aanwezig bent. James Brown op zijn best.
Keuze Edgar Kruize: James Brown – Get It Together (1967)
Strak
Lange tijd heb ik James Brown een beetje afgedaan als een rare clown. Dat had alles te maken met mijn eerste kennismaking met de man. Zijn volledig ‘over the top’ Las Vegas performance in de clip van Living In America (van de Rocky IV soundtrack) wist me niet echt na te spreken. Al kende ik de soundtrack wel volledig uit mijn hoofd. Gekocht destijds voor de Rocky-poster die erbij zat en de twee hits van Survivor (Burning Heart en Eye Of The Tiger). Pas veel later ben ik zijn oeuvre pas echt gaan ontdekken. Van de geweldige soul op zijn Live At The Apollo tot zijn steeds droger wordende Funk-grooves, waarmee hij de muziekwereld voorgoed veranderd heeft. De hits kent iedereen wel. Get Up (I Feel Like Being a) Sex Machine, Papa’s Got a Brand New Bag, I Feel Good, Cold Sweat, Mother Popcorn… de lijst is eindeloos.
Maar in die lijst hoort wat mij betreft ook het genadeloze Get It Together, dat in 1967 in twee delen geknipt op single verscheen, simpelweg omdat het vanwege de lengte niet op een singlekantje paste. De minimalistische groove is enorm strak en wat ik er persoonlijk geweldig aan vind is dat je op het nummer vooral goed kan horen hoe geweldig Brown als bandleider is. De track is (zo te horen) live ingespeeld in de studio en met zijn met name de onverstoorbaar door toeterende Maceo Parker (tenor) en zijn saxofoon-collega Alfred ‘Pee Wee’ Ellis (alt) die van bandleider Brown de cues krijgen om her en der wat smaak toe te voegen, terwijl de ritmesectie (de onvolprezen John ‘Jabo’ Starks is preciezer dan een drumcomputer) stoïcijns de fundering vasthoudt en de funky gitaartjes bijna gesampled lijken (maar toch echt door levende mensen zijn ingespeeld). Ze kunnen het ongetwijfeld moeiteloos uren volhouden, terwijl James hen opdrachten geeft. Misschien hebben ze dat ook wel gedaan, de fade-out laat de luisteraar in het ongewisse. Een beter gedrilde band ga je van je leven niet horen.
Keuze Erwin Tijms: James Brown – Hot Pants (She Got To Use What She Got To Get What She Wants) (1971)
Uuuh. Waaaaaa Yeaah. Ooooohhh Yeaaaah. Heeeevy. Good God!
Slechts een kleine greep uit de vele kreten waarmee James Brown zijn publiek opzweepte. En ook zijn beroemde take it to the bridge mag niet onvermeld blijven. Zo vaak krijg je als publiek niet te horen dat de brug er aan komt. En al helemaal niet met zoveel energie als bij James Brown.
Over Brown valt veel te vertellen en ik weet zeker dat de collega-bloggers dat hier ook zeker doen. Verhalen over geweld en misdaad, over de wijze waarop hij werd aangekondigd voor concerten, zijn engagement, maar ook zijn keuze voor de ‘verkeerde president’ en over hoe zijn bandlid Bobby Byrd ooit zelf op tour ging met een eigen album zonder Brown en dat veelzeggend Finally Getting Paid noemde.
De man had een hele lange carrière, maar mijn favoriete periode is de funkperiode in de jaren ‘70. Een genre dat hij met zijn band zo ongeveer uitgevonden heeft. Combineer een lekkere beat (‘op de één’), een pakkende basloop en gitaarriffs die dicht daarop blijven met korte, felle stoten van blazers, voeg daar het enthousiasme en de inzet van de hardest working man in showbusiness aan toe en het resultaat is uiterst dansbare, heerlijke muziek waarop je niet stil kunt zitten.
James Browns invloed op de muziekgeschiedenis was groot. Heel groot zelfs. Via de funk en later ook via de hiphop. Funky Drummer leverde misschien wel de bekendste hiphopsample aller tijden op, maar ook in Hot Pants zit een bekend ritme. Het was ooit de basis voor Public Enemy’s Fight The Power, maar is ook in veel andere nummers gebruikt.
Van Hot Pants is een bekende singleversie, maar James Brown nam later ook een albumversie op voor het gelijknamige album. Die laatste is net wat sneller en daarmee nog opzwepender. James Brown op zijn best. Funky!
Keuze Tricky Dicky: James Brown – People Get Up And Drive Your Funky Soul (1973)
Loopje
The hardest working man in showbusiness noemde hij zichzelf. Misschien ook omdat hij iets wilde bewijzen, maar hij was een podiumbeest met een lichaam van rubber. Een voorbeeld voor Michael Jackson, die zijn moonwalk van hem afkeek. Elk optreden was een keiharde workout. Brown is ook de initiator van de funk.
Welk lied? De opties zijn eindeloos: van zijn eerste single Please, Please, Please tot het album I’m Real uit 1988 Daarna werd het commercieel beduidend minder, maar verdiende hij een prima boterham met de vele optredens. Een van mijn absolute favorieten is People Get Up And Drive Your Funky Soul. Het heeft alles: funk en die geweldige trombonesolo van Fred Wesley, maar het is tevens de voorloper van de disco. Het heeft net als Staying Alive in Saturday Night Fever een geweldig ‘loopje’ (letterlijk en figuurlijk), zoals John Travolta in de openingsscene bewijst. In de film Spiderman 3 wandelt een flirtende en zelfverzekerde Peter Parker door de straten van New York op de tonen van People Get Up And Drive Your Funky Soul. Dus, uit die luie stoel en loop mee.
Keuze Jeroen Mirck: James Brown – Get Up, Get Into It, Get Involved (1986)
Sleeptouw
De invloed van James Brown op hiphop is onmiskenbaar en kan niet vaak genoeg worden benoemd. Polydor, de platenmaatschappij van de hardst werkende man in showbusiness, was er niet vies van om daar commercieel op in te spelen.
In 1986 kwam daarom In The Jungle Groove op de markt, een compilatie met funky seventies-werk van Brown, waaronder de sample-klassieker Funky Drummer, schaamteloos hergebruikt door onder meer Public Enemy, N.W.A, LL Cool J, Run-DMC, Beastie Boys, Madonna, George Michael en Ed Sheeran. Om het samplen extra makkelijk te maken, werd zelfs een Bonus Beat Reprise van de befaamde drumsolo uit het nummer toegevoegd aan de compilatie.
Funky Drummer is voor mij de ultieme James Brown-track. De rijkdom van In The Jungle Groove zijn de extra lange versies, ook van andere nummers. Daar hoor je niet alleen de muzikaliteit van Brown, maar ook wat voor fenomenale bandleider hij is. Hij neemt zijn J.B.’s echt op sleeptouw, commandeert ze wat er moet gebeuren en legt de muziek stil als hij dat wil. En wanneer dat de graadmeter is, kies ik voor een andere danstrack: Get Up, Get Into It, Get Involved. Zo swingend, zo zuigend, zo funky. Zeven volle minuten funkgoud. Al moet je de negen minuten durende versies van Funky Drummer en Hot Pants natuurlijk ook he-le-maal afspelen. Lekkerder bestaat niet. Everybody over there, get on up!
Keuze Joop Broekman: Eric B. & Rakim – I Know You Got Soul (1987)
Gewoon goed gestolen
Bij James Brown heb ik genoeg aan de bekende nummers. Ik gedoog(de) hem tijdens die ongelooflijk matige reverend performance in Blues Brothers. Zijn carrière zat toen in een dip, maar dat kwam vlak daarna weer goed door die vierde Rocky-film. En de kassa ging pas echt lekker rinkelen toen de hiphopartiesten The Godfather of Soul gingen samplen. Wat dat genre (hiphop) trouwens een enorme boost gaf. Ook de dansmuziek werd hier en daar flink gepimpt. Een van mijn all-time favorieten (Pump Up The Volume van Marrs) bevat zeer herkenbare stukjes Brown.
Maar in de hiphop (en later in ietsje minder mate in swingbeat en R&B) ging men in de tweede helft van de jaren ’80 goed los. Public Enemy en N.W.A. zijn een paar voorbeelden. Ik pik graag Eric B. & Rakim er uit. Als ik een paar uur dancehits uit de 80’s aan elkaar zou mogen mixen, dan staat Paid In Full er zeker tussen. En verderop hoorde je dan I Know You Got Soul, een solohit van Bobby Byrd dat door het duo vakkundig is verbouwd.
Brown en Byrd hebben een aardige tijd samen gewerkt: dat leverde in 1970 bijvoorbeeld de knaller Sex Machine op. Een jaar later begeleidde Brown’s band Byrd op I Know You Got Soul en was Brown de producer.
Door zijn connectie met Brown kon het niet uitblijven dat Byrd ook regelmatig gesampled werd. In Snatch (een meesterlijke film) heb je Hot Pants (I’m Coming) vast wel voorbij horen komen. Madonna (Frozen) en The Stone Roses (Fools Gold) leukten hun werk er mee op.
Keuze Freek Janssen: Mark Ronson & Mystikal – Feel Right (2015)
Spannender, viezer en vuiger dan Uptown Funk – maar zooo James Brown
Echt, serieus; hoe krijg je het voor elkaar om een liedje te maken, op te nemen en te produceren dat klinkt als James Brown, smaakt naar James Brown en voelt als James Brown? En dat het dan ook nog ontzettend goed tot z’n recht komt allemaal?
In 2015 brengt Mark Ronson het album Uptown Special uit, dat we vooral kennen van Uptown Funk met Bruno Mars. En hoewel dat een enorme radiopotentie heeft, is Feel Right eigenlijk veel leuker. Spannender, viezer en vuiger.
En dan niet alleen vanwege de James Brown-sound, maar vooral door de geweldige rap van Mystikal (die we dan weer vooral kennen van Shake Ya Ass uit 2000), die hij moeiteloos over de soul-sound van Mark Ronson heen spit.
[crowdsignal poll=10821699]
