Eigenlijk moeten we het niet doen, terugkijken naar vorig jaar. Om het jaar 2020 kan een strik en dan kan het met de golven meegevoerd worden naar de oceaan. Ook muzikaal heeft het jaar het nodige leed meegemaakt, zoals de eerbetonen aan enkele van de muzikanten die zijn overleden in 2020 laten zien. Een klein lichtpuntje aan het eind van het jaar was wellicht de Snob 2000, die de laatste twee weken van het jaar werd uitgezonden door Pinguin Radio.
Bijna 3.000 personen hebben hun stem uitgebracht, op meer dan 6.000 verschillende liedjes uit de keuzelijst. Ook werden meer dan 6.800 verschillende liedjes aangedragen als vrije keuze. Uit al deze stemmen kwamen zo de 2.000 meest gewaardeerde nummers tot stand. Analyse van de gegevens leveren soms ook interessante inzichten op. Hieronder worden een aantal feiten wat verder toegelicht.
De artiesten
Een aantal jaar geleden had de Snob 2000 de slogan Zij Queen, wij de Queens om aan te geven dat No One Knows van Queens Of The Stone Age de eerste plek van de Snob 2000 had gehaald. Deze slogan gaat nog steeds op, zij het op een iets andere manier. Waar Queen in de Top 2000 hofleverancier is met 33 nummers en de Queens Of The Stone Age er slechts 4 aandragen is het in de Snob 2000 juist omgedraaid. Daar staan de Queens 10 keer in de lijst terwijl Queen het met 7 noteringen moet doen.
De hofleverancier van de Snob 2000 is al enkele jaren Radiohead en ook dit jaar hebben zij weer de meeste liedjes in de lijst met 20 noteringen. Na Radiohead is Nick Cave & The Bad Seeds de band/artiest met de meeste nummers in de lijst. Met 17 noteringen zijn ze in de lijst te vinden, waaronder één duet met PJ Harvey. Opvallend is dat de band met daarna de meeste noteringen Tool is, opvallend omdat zij hiervoor nooit zoveel noteringen hadden. Met 4 nieuwe noteringen zijn ze nu in totaal 15 keer in de lijst te vinden.
Naast artiesten die vele noteringen in de Snob 2000 zijn er ook velen die slechts eenmaal voorkomen. Met 985 verschillende artiesten is de Snob 2000 in dat opzicht een erg diverse lijst, al moet wel gezegd worden dat de hoeveelheid verschillende artiesten de afgelopen jaren is afgenomen. Zo had de Snob 2000 van 2019 nog bijdragen van 1012 verschillende artiesten en de lijst van 2018 van zelfs 1.066 artiesten.
Met deze afname in diversiteit van artiesten zijn er dus een flink aantal geheel uit de lijst verdwenen. Iets zeggen over de mate van statuur van deze verdwijnacts is op zich lastig omdat belang en bekendheid subjectief is. Zo zijn Nederlandse acts zoals AlascA en Navarone geheel uit de lijst verdwenen ondanks dat ze in 2019 nog met ieder 4 liedjes in de lijst stonden. Hier is wellicht hun fanbase minder fanatiek geweest, maar ook een gevestigde internationale artiest as St. Vincent is dit jaar niet in de Snob 2000 te vinden. Dit geldt eveneens voor The White Stripes, een band die sinds de eerste editie van de Snob 2000 genoteerd stond. Zij zijn tenminste nog bij de grote broer, de Top 2000, te vinden.
In dat opzicht is het interessant om een aantal artiesten te belichten die in geen van beide lijsten te vinden zijn terwijl ze er misschien wel thuishoren. Door sommigen is dit al het Pretenders-fenomeen genoemd, inderdaad een bekende band die noch in de Snob 2000 noch in de Top 2000 staat. Nu gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat zij al sinds de Snob 2000 van 2015 niet meer in de lijst voorkomen en ook al enkele jaren bij de grote broer zijn verdwenen. Er zijn geen artiesten uit beide lijsten tegelijk verdwenen dit jaar. Maar artiesten die dit jaar uit de Snob 2000 zijn gevallen en ook geen notering in de Top 2000 meer hebben zijn onder andere Billie Holiday, Randy Newman, Primal Scream en de Fun Lovin’ Criminals. De Top 2000 zei gedag tegen Diana Ross, ook als onderdeel van The Supremes, en zij was de laatste paar jaar ook niet meer in de Snob 2000 te vinden. Deze artiesten verdienen eigenlijk beter, het zou dus fijn zijn als ze in de volgende editie weer in een van de lijsten, of in beide, te vinden zijn.
Een discussie rondom diversiteit die eveneens nog steeds wordt gevoerd is over het geringe aandeel vrouwelijke artiesten in de lijst. Het is een opmerking die niet alleen wordt gemaakt over de Snob 2000, maar ook de Top 2000 of bijvoorbeeld de KINK 1500. In de afgelopen editie van de Snob 2000 zijn er 280 nummers te vinden van vrouwelijke solo-artiesten of frontvrouwen in een band. Ofte wel, het aandeel is 14%. Bij de bovenste 100 staan 10 nummers, met als hoogste noteringen Strange Machines van The Gathering (8), Palomine van Bettie Serveert (26), Roads van Portishead (50), Fade Into You van Mazzy Star (56) en Scheef van Eefje de Visser (62).
Het waarom op de vraag kan niet in deze analyse beantwoord worden. Daar zijn discussies voor nodig, het liefst met voorbeelden van nummers die dan ter plekke worden afgespeeld. Avonden met sterke meningen en luid afgespeelde muziek. Maar goed, we dwalen af…
De liedjes
Al een vaste waarde voor enige jaren in de lijst is Dopesmoker van de band Sleep. Een nummer met een reputatie. Niet iedereen is gecharmeerd van het nummer, maar je kan er niet omheen. Dat komt omdat het met zijn 1 uur, 3 minuten en 31 seconden het langste nummer in de lijst is. Het nummer in zijn geheel draaien zou een heel radio-uur in beslag nemen, een lange zit voor velen. Tijdens de uitzending op Pinguin Radio was echter een kortere live-versie van zo’n 20 minuten te horen. Het langste nummer dat derhalve gedraaid werd was Karn Evil 9 van Emerson, Lake & Palmer. Die 29 minuten waren voor velen ook taaie kost om doorheen te komen. Een stuk sneller leek de tijd te gaan bij Victim In Pain van Agnostic Front. Met een speelduur van slechts 47 seconden was dat in een vloek en een zucht voorbij.
I’m So Lonesome I Could Cry zong Hank Williams op positie 1432 van de lijst. Hoewel omringd door andere liedjes is het wel te begrijpen waarom het zich zo eenzaam voelt. Deze country-klassieker uit 1949 is namelijk het oudste nummer in de lijst. Het is ook het enige nummer uit dat jaar en tevens uit dat decennium. Het afgelopen jaar daarentegen leverde 24 nummers aan de Snob 2000. Het populairste jaar was trouwens 1994 met 62 noteringen. Een overzicht van de jaarverdeling is hieronder te vinden.
Op en neer
De Snob 2000 is elk jaar ook een erg dynamische lijst. Editie 2020 bevat 601 nummers die niet in editie 2019 voorkwamen. Daarvan hebben 287 nummers wel al eens in een eerdere editie gestaan, 316 nummers zijn dus geheel nieuw. De hoogste nieuwe binnenkomer is Palomine van Bettie Serveert op positie 26. Dit nummer was een aantal jaar uitgeleend aan de grote broer. Daar bleef zij echter in de keuzelijst steken dus hebben wij haar weer met liefde terug verwelkomd. De hoogst genoteerde geheel nieuwe binnenkomer is Hero van Michael Kiwanuka. Dit nummer van zijn album Kiwanuka kwam meteen binnen op positie 109.
De nieuwelingen hebben natuurlijk wel andere liedjes verdrongen uit de lijst. Een aantal van deze verlaters zijn overgestoken naar de Top 2000, waar zij vorig jaar al een notering hadden weten te bemachtigen. Dit zijn onder andere Deutschland van Rammstein, Onderuit van De Dijk en Pain van The War On Drugs. Ook de nummer 1 van vorig jaar, Arriving Somewhere But Not Here van Porcupine Tree, moest de lijst verlaten omdat sinds een paar jaar de nummer 1 niet meer in aanmerking komt bij daaropvolgende edities. Het nummer is dit jaar helaas niet gearriveerd in de lijst van de grote broer maar wat niet is kan komen. Een andere voormalige nummer 1, Exit Music (For A Film) van Radiohead, heeft wel een plek weten te bemachtigen in de Top 2000. Ook uit de lijst, maar zonder duidelijk aanwijsbare reden, is Cerberus van Navarone. Dit nummer stond in de editie van 2019 nog op nummer 110 maar is nu geheel uit de lijst verdwenen. Hiermee is het de grootste uitglijder van de Snob 2000 van 2020.
Met in totaal 2000 posities is er voor liedjes die laag in de lijst staan veel ruimte om te stijgen. En Beep Beep Love van Gruppo Sportivo heeft daar flink gebruik van gemaakt. Met een winst van 1743 posities, van 1909 naar 166, is het de grootste stijger in de lijst. Op ruime afstand wordt het gevolgd door Looking For The Rain van UNKLE, Mark Lanegan & Eska (1336 posities winst, van 1995 naar 659) en Read My Mind van The Killers (1334 posities winst, van 1908 naar 574). Andersom zijn er ook grote verschuivingen, wie hoog staat kan ver vallen. Dat ondervonden Smashing Pumpkins met hun liedje Ava Adore dat 1544 plaatsen zakte, van nummer 453 naar 1997, en daarmee de grootste daler is. Iets minder heftig verliep het Sliver van Nirvana, dat zakte van 483 naar 1979 ofte wel een verlies van 1496 posities, en P-Machinery van Propaganda, dat 1322 plaatsen verlies moest incasseren, van nummer 525 naar 1847. Naast de vele nieuwe binnenkomers, stijgers en dalers waren er ook een zevental liedjes die verrassend genoeg hun positie wisten vast te houden. Vijf van deze zeven nummers zijn bij de bovenste 14 posities te vinden, namelijk dEUS – Instant Street (#2), Nick Cave & The Bad Seeds – Jubilee Street (#3) en met The Mercy Seat (#12), The Gathering – Strange Machines (#8) en Buffalo Tom – Taillights Fade (#14). Verder beviel het ook Funkadelic – Maggot Brain (#220) en Bon Iver – Holocene (#249) vorig jaar zo goed op hun positie dat ze daar zijn blijven hangen.
De lijst
De grote interesse in de Snob 2000 wordt erg gewaardeerd. Zoals al vermeld waren er bijna 3.000 stemmers op de lijst. Op de sociale media werden tevens levendige discussies gehouden. Het is fijn om te zien dat ook nummers en artiesten die soms ondergesneeuwd lijken te worden door de hits van de megasterren op waardering van velen kunnen rekenen. Of dat mensen door de Snob 2000 nieuwe pareltjes ontdekken. En ja, soms stuit men ook op een nummer dat totaal niet in de smaak valt en laat men dit merken. Het spannendere broertje van de Top 2000 blijft tenslotte iets extremer.
Mocht je alles nog eens willen nakijken of je eigen analyses loslaten op de lijst dan kan je de Snob 2000 van 2020 downloaden als Excel-lijst. Wil je helemaal losgaan op de ontwikkeling van de lijst over de jaren dan is er ook een Snob 2000 totaaloverzicht met alle nummers, bijna 6.000 liedjes, die sinds de eerste editie van 2012 in de lijst zijn verschenen. Een paar kleine opmerkingen ter verduidelijking bij de lijsten.
- De letters T, K en x betekenen dat het liedje dat jaar in de Top 2000 stond, in de Keuzelijst voor de Top 2000 of helemaal geen notering had.
- Het totaaloverzicht heeft ook kolommen die aangeven of het een vrouwelijke artiest/frontvrouw betreft (F) of uit Nederland of België afkomstig (Land).
- De eerste jaren werd de Snob 2000 iets minder nauwkeurig samengesteld, met als gevolg dat sommige nummers dubbel in de lijst stonden. In deze gevallen is alleen de hoogste notering meegenomen in het totaaloverzicht. Dit verklaart waarom in de eerste edities nu iets minder dan 2000 liedjes te vinden zijn.
Uiteindelijk gaat de Snob 2000 niet om een opsomming van liedjes, hoe interessant sommige weetjes erover kunnen zijn. Het belangrijkste blijft natuurlijk de muziek zelf. Daar zijn verschillende mogelijkheden voor. Ten eerste is er de officiële lijst op Spotify. Snob 2000 volger Richard Mooi heeft de lijst vervolgens gecompileerd voor Deezer. Daarnaast heeft Snob 2000 volger Henry van den Brink de lijst in omgekeerde volgorde gezet, dus aftellend vanaf positie 2000, net zoals in een radio-uitzending. Van 18 t/m 31 december werd de lijst ook uitgezonden op Pinguin Radio. In maar liefst 173 uur, meer dan de 168 uur die de Top 2000 dit jaar had, werden de liedjes gedraaid. En alsnog moesten een aantal lange nummers helaas verhuizen naar een speciale podcast omdat het niet allemaal paste in al die uren. Het waren allen stevige dalers, uitsluitend in de eerste week en maximaal een per uitvoerende.
Mocht je deze radio-uitzendingen via Pinguin radio of de podcasts van de extra lange nummers willen terugluisteren dan kan je terecht bij de Snobcasts; daar staan per dag en uur de uitzendingen. Tenslotte zijn er een aantal podcasts gemaakt waarin bloggers van Ondergewaardeerde Liedjes vertellen over de liedjes waarop zij gestemd hebben. Zo zijn opties er genoeg om de Snob 2000 verder te ontdekken.
