De zomer van 2020 is anders dan alle voorafgaande (en hopelijk alle toekomstige). Reizen kan slechts beperkt en vakantie vieren kan uitsluitend met enige restricties. Nederland is weer ‘hot’ en naar alle waarschijnlijkheid ook de temperatuur in de maanden juli en augustus. Daarom hebben we dit jaar voor het thema Oost West Thuis Best gekozen en bloggen we elke dag over een ondergewaardeerd lied met een knipoog naar de eigen stede of omgeving.
Tied holt gain schaft. Het was alweer op 22 juli 1986 dat Ede Staal overleed. Echter in de harten van – vooral – veel Groningers leeft de Volkszanger van Groningen nog immer voort. Voordat hij populair werd met zijn in het Gronings gezongen liedjes maakte hij begin jaren ‘70 nog Engelstalige muziek. Het succes begon echter begin jaren ‘80 met een moestuin-rubriek op Radio Noord; zijn lied Mien Toentje werd als tune gebruikt. Vanaf toen ging het snel. Zijn album – ook met de naam Mien Toentje – uit december 1984 was een doorslaand succes. Ruim anderhalf jaar later was hij echter al overleden, de longkanker was sterker. Postuum verscheen er nog een opvolger van Mien Toentje, het album As Vaaier Woorden.
Het nummer ‘t Hoogelaand stond op het eerstgenoemde album, maar is op een bepaalde manier ondergewaardeerd vanwege het feit dat een ander nummer van dat album al jaren wordt beschouwd als het mooiste nummer uit Groningen ooit: ‘t Het Nog Nooit Zo Donker West. Dit nummer stond – eindelijk – vorig jaar voor het eerst in de Top 2000. Nadat het al eens eerder een top tien notering was misgelopen door een diskwalificatie, vanwege het feit dat er een lobby-actie was georganiseerd om het nummer in de Top 2000 te krijgen. Ach ja.
Omdat wij hier natuurlijk heel erg van nummers houden die wat minder aandacht krijgen, is het gepast in dit kader ‘t Hoogelaand te behandelen. Maar, gomkesdoagen nog an tou, wat een prachtig nummer is dit ook, een poëtische ode aan de thuisomgeving vol met liefde en prachtige observaties. Er gaat waarlijk niets boven ‘t Hoogelaand.
De wilde plan’n dij’k hád
Komt sikkom niks meer van terecht
Totdat de nacht van ‘t Hoogelaand
‘n Donker klaid over ons legt
Dat is mien laand, mien Hoogelaand
Uiteraard denk je ook bij de tekst – Dat is mien laand, mien Hoogelaand – een beetje aan Mijn Vlakke Land van Jacques Brel. De nummers lijken wel neefjes, en meermaals wordt Ede Staal ook al vergeleken met Jacques Brel. Uiteraard zijn er verschillen. Het gemis van de zuidelijke passie van een Brel wordt gecompenseerd door een noordelijke nuchterheid en de zachte liefkozende zang van Ede Staal; een taal die in potentie knauwerig kan overkomen wordt bij Staal gevoelig gesmolten en klinkt hier als fluweel. Het is minstens zo prachtig als Brel, het is meesterlijk en inspirerend. Ede Staal heeft veel fans buiten Groningen, ook dit nummer is buiten de provinciegrenzen erg geliefd. Mocht je de film De Poolse Bruid eens hebben gezien, dan zou je dit kunnen weten. Niet alleen is het scenario gebaseerd op de tekst, ook heb je dan het nummer voorbij horen komen in de film.
Ik woon vlakbij Het Hogeland, de gemeente op fietsafstand van mijn eigen woonplaats. Ede Staal is geografische gezien een artiest heel dichtbij mij. Langzaamaan begint hij ook bij deze import-Groninger onder de huid te kruipen. Het is heus niet als chauvinist dat dit een nummer naar mijn hart is. Ook al ben ik de taal amper machtig, de tekst weet me te raken en is erg herkenbaar. Staalhard durf ik dit wel te stellen: ‘t Hoogelaand valt mie nait of’.
Volg ons op Spotify:
