De liefde, ach… de liefde. Geen dankbaarder onderwerp voor gedichten, romans, liedjes – en ondergewaardeerde liedjes. Hoe druk we ons ook bezig kunnen houden met werk, geld en spullen: uiteindelijk zijn het allemaal maar bijzaken. De liefde kan ons opstuwen tot grote hoogten. Liefdesperikelen kunnen ons behoorlijk bezighouden, of het nu die van onszelf zijn of die van een (fictieve) ander. En een gebrek aan liefde kan een mens zich behoorlijk klein en onbeduidend laten voelen.
Het oernummer over de verschillende kanten van de liefde is natuurlijk van Joni Mitchell: I’ve looked at love from both sides now. Liefde heeft oneindig veel verschijningsvormen en gedaantes. Ontluikende liefde. Onbeantwoorde liefde. Onstuimige liefde. Nietsontziende liefde. Afgewezen liefde. Bittere liefde. Bezitterige liefde. Over al deze facetten van dat ongrijpbare en onbegrijpbare fenomeen zijn prachtige liedjes geschreven.
De meest treurige liedjes, die soms tot in je ziel snijden, gaan over eenzame liefde. Het gevoel dat niemand van je houdt. Dat het er niet toe doet of je leeft of dood bent. Iedereen heeft wel zo’n liedje, waarmee je je even heel zielig en alleen mag voelen.
Keuze Alex van der Meer: Blind Willie Johnson – Dark Was The Night, Cold Was The Ground (1927)
Stem in het donker
Het licht in zijn ogen was al jaren uitgedoofd. En nu zou hij zelf gaan volgen. Zijn huis was door vlammen verwoest, maar er was geen andere plek voor hem. Na de verzengende hitte bleef voor hem alleen maar de intense kou over. En vochtigheid. Die vervloekte vochtigheid.
Hij bleef waar hij was. In zijn verwoeste huis. Waar hij zijn eenzaamheid en uitzichtloosheid onderging. Oh Heer, waarom hebt Gij mij verlaten? Ook zijn gezondheid verdween. Ondanks hoge koorts, overgeven, hoofdpijn, en onbeheersbaar rillen, liet geen ziekenhuis hem binnen. De verzwakking won het. Tot er niks meer van de man overbleef. Uiteindelijk is hij getroffen door de donkere nacht en de steenkoude grond. Overleden in armoede en eenzaamheid, in natte kranten gewikkeld. Blind Willie Johnson overleed op 18 september 1945.
Zelf is hij uitgedoofd, maar zijn geluid is meer dan aangewakkerd. Zijn plaatopnames – gemaakt tussen 1927 en 1930 – hebben uiteindelijk velen weten te inspireren. Zijn stem en het geluid van zijn slide gitaar zijn zelfs op reis naar eeuwige verten. Mee op de gouden platen van Voyager 1 en Voyager 2. The Blind Pilgrim als reiziger op zoek naar onbekend leven. In de grote koude leegte van het heelal is hij daarmee een stem in het donker voor de gehele eenzame mensheid.
Keuze Ronald Eikelenboom: Milly Scott – Nee (1964)
Een van de velen
Iedereen kent het nummer I (Who Have Nothing). Is het niet in de uitvoering van Ben E. King, dan wel in de uitvoering van Tom Jones. Of anders wel in de uitvoering van Shirley Bassey. Het is een van de meest gecoverde songs ooit. Status Quo nam het op bijvoorbeeld (als The Spectres), Sylvester maakte er in 1979 een discoversie van, Joe Cocker, Manfred Mann’s Earth Band, Liza Minnelli, Gladys Knight, Neil Diamond, Luther Vandross, kortom’all the usual suspects’.
Het origineel is een Italiaans lied, Uno Dei Tanti (Een van velen), oorspronkelijk gezongen door Joe Sentieri. Het nummer werd geschreven door Carlo Donida en Giullio ‘Mogol’ Rapeti. Sentieri zong later ook de Franstalige versie in als Sans Toi. Jerry Leiber en Mike Stoller schreven de Engelstalige tekst en produceerde ook de eerste Engelstalige cover, die van Ben E. King. Ze gebruikten daarbij overigens de orkestband die ook door Joe Sentieri was gebruikt.
Het nummer werd in meer talen vertaald. Behalve de Franse versie van Sentieri was er ook nog een versie van Sylvie Vartan met de titel Moi (Je Ne Suis Plus Rien). Shirley Basey nam ook een Spaanstalige versie op, Hoy No Tengo Nada, net als de Mexicaanse zanger Enrique Guzmán, die het Uno De Tantos noemde. In Finland verschenen meerdere opnames van En Ole Mitään, in Duitsland was het Mary Roos die Du zong en in Nederland zong Milly Scott Nee.
Milly Scott is van Surinaamse afkomst. Ze werd ontdekt door Toon Hermans, vertrok naar Zweden en speelde daar met Judy Garland en Quincy Jones. Henk van der Meijden krijgt lucht van haar succes daar en schrijft er over in de Telegraaf. Dat leidt tot een contract bij de VARA voor een eigen televisie programma, Scott in de roos. In 1966 neemt ze namens Nederland – als eerste zwarte zangeres – deel aan het Eurovisie Songfestival. Haar rumbaliedje Fernando En Filipo komt echter niet verder dan een vijftiende plaats, van de achttien deelnemende landen, met alleen stemmen van Engeland en Ierland.
De opname van Nee stamt uit 1964 en de tekst is vertaald door Ernst van Altena. Het lied is slechts de B-kant van de single. Op de A-kant staat Zonder Jou Ben Ik Niets, ook al een cover, dit keer van Dionne Warwick. Een lied geschreven door Burt Bacharach en Hal David. Joost Den Draaier schreef de Nederlandse tekst.
Jaren later, in 1995, verschijnt Milly Scott opnieuw op televisie. Als Baby Miller speelt ze in de serie Vrouwenvleugel een gedetineerde met racistische gevoelens. Zingen doet ze dan alleen nog voor de lol en werken doet ze dan vooral als hypnotherapeut in haar eigen praktijk. Milly Scott leeft nog altijd en is ondertussen 84 jaar oud.
Keuze Kari-Anne Fygi: Golden Earring – Lost and Found (1982)
Verlorenvoorwerpenleed
Stel je toch eens voor. Dat je bent als een kunstbeen achtergelaten in de trein, of als een muffe regenjas in de bus, een rugzak in een verlaten vliegtuig, een wollen muts in de metro. Vergeten, verlaten, misschien wel afgedankt. Waar beland je dan? Juist, op de afdeling gevonden voorwerpen.
Niemand houdt van je, je ligt moederziel op de plank te wachten totdat er iemand – hopelijk je ex! – komt die je ophaalt. Iemand – je ex! – die jou waardeert en je je makke vergeeft. Hoewel volgens Barry Hay die kans best klein is. Hij heeft er een potje van gemaakt. Zo blijkt uit het Golden Earring-nummer Lost and Found van het album Cut uit 1982. Bassist Rinus Gerritsen schreef er bijzondere sferische muziek voor. Daardoor ruik je die muffe regenjas, je ziet Hay ergens in een hoekje op de plank in de kelder van een Kafkaiaans gebouw liggen. Hopeloos.
Between a cane and an umbrella
A wallet and a chain of keys
My dreams are full of you
And my nights without you are empty
I’m going under – going under
Had a name – had a number
Went and lost it all instead
Now I’m beginning to believe
That I’ll never get to leave this place
They called lost and found
Yeah I’m beginning to believe
That forever I’ll be another case
Of the lost and found
Moederziel alleen. Vergeet dus nooit je paraplu in de bus. Denk aan het leed van Barry Hay. En eventueel aan je ex.
Keuze Martijn Janssen: Emmylou Harris – Orphan Girl (1995)
Alleen op de wereld
Countrymuziek is altijd een goede bron geweest voor eenzaamheid, verlatenheid en andere tragedies. Dus ook voor het gevoel dat niemand van je houdt kan je daar voldoende inspiratie vinden. Zo’n beetje het hele oeuvre van Hank Williams, om maar een voorbeeld te noemen, is aan te bevelen als je je wil onderdompelen in dit gevoel. Van Alone And Forsaken via Lost Highway tot I’m So Lonesome I Could Cry, er is hartenzeer in overvloed. Maar voor deze battle vond ik die nummers toch iets te voor de hand liggend, al verdienen ze het zeker om beluisterd te worden.
Emmylou Harris heeft regelmatig aan de buitenrand van het country genre gezeten. Hoewel ze vaak samenwerkte met grootheden uit Nashville probeerde ze wel de muziek verder te laten ontwikkelen, de traditie te laten groeien. Dat leverde vooral vanaf de tweede helft van de jaren negentig erg interessante muziek op met albums zoals Wrecking Ball, Red Dirt Girl en Stumble Into Grace als hoogtepunten. De invloed van Daniel Lanois als producer of mentor is hierop duidelijk te horen. Muzikaal klinkt het ook een stuk minder country, maar heeft het een universeler geluid. En dan is er haar stem! Zo helder en puur, dat ik er direct verliefd op word.
Een van de nummers van Stumble Into Grace dat me erg raakt is Lost Unto This World. Het is een emotioneel relaas over een meisje dat wordt misbruikt in de wereld, maar niemand heeft die het voor haar opneemt. Het is een situatie die helaas nog steeds al te vaak voorkomt.
Can I get no witness this unholy tale to tell
Was God the only one there watching
And weeping as I fell
Als compositie vind ik het nummer echter niet zo sterk als Orphan Girl. Het is geschreven door Gillian Welch die het in 1996 uitbracht op haar album Revival. Het jaar daarvoor leverde Emmylou echter al de definitieve versie af op het album Wrecking Ball. Een weesmeisje, alleen op de wereld, zonder ooit het gevoel van onvoorwaardelijke liefde van familie te kennen.
I have had friendships
Pure and golden
But ties of kinship
I have not known them
De dood zal verlichting brengen. Want dan zal ze eindelijk haar familie ontmoeten. En is ze niet langer meer een weesmeisje. Maar tot die tijd blijft ze alleen.
I have no mother
No father, no sister
No brother
I am an orphan girl
Keuze Willem Kamps: Jason Falkner – Nobody Knows (1996)
Sodemieter toch op
Niemand houdt van mij. Het zal je maar gebeuren. Maar hoe weet je dat eigenlijk? Je kunt nog zo vaak mot hebben maar je maakt ruzie omdat de situatie je iets doet, die ánder je iets doet. Waarom zou je verdomme al die moeite doen om een hoop gelazer aan je kop te hebben, geschreeuw, gegooi misschien? Dan heb je er vrede mee dat je naast elkaar leeft, je eigen ding doet, goedemorgen zegt, een kus geeft als je thuiskomt en vooruit, je zo af en toe een keer neukt, die aardigheid hoort er tenslotte ook bij. Voor de rest geloof je het wel, het is makkelijk en wie weet ook lekker praktisch.
Jason Falkner zit het in elk geval flink dwars. Zijn lief is weg, althans, hij weet niet waar ze is, wat ze doet, waar ze uithangt. Hij mist haar, ziet haar zoals hij het liefst wil eigenlijk alleen nog maar in zijn dromen. Het lijkt haar niet uit te maken dat hij zelf de deur uitloopt. Tja, dan kun je het gevoel krijgen dat niemand meer van je houdt. Degenen, die anderen, die het wel doen zijn op dat moment niet relevant. Doen er niet toe. Sodemieter toch op. Het draait om háár. Zíj moet van je houden.
Met zijn eerste bandje Three O’Çlock bracht Falkner een album uit op Prince’s label Paisley Park Records. Daarna een paar hitjes met Jellyfish, waaronder That Is Why, om erachter te komen dat een band niks voor hem is, al liet hij zich nog verleiden tot deelname aan The Grays. Vervolgens toch solo en op eersteling Author Unknown stond Nobody Knows. Daarna meer solowerk, opnieuw in het vakje ‘powerpop’, en sessiewerk met Air, Beck, Noel Gallagher en Travis plus een van zijn voorbeelden, Paul McCartney. Ook produceerde hij twee albums van onze eigen Anne Soldaat.
Waar zijn lief in dit lied is weet niemand. Of ze willen het hem niet zeggen, te confronterend misschien of wie weet, heeft zij juist een geweldige verrassing voor hem in petto – surprise! – en gedraagt ze zich daardoor wat terughoudend, maakt ze zichzelf onzichtbaar. Zijn hele omgeving weet ervan maar kan niks zeggen. Je weet het niet, hè. Hij lijdt er in elk geval flink onder en ziet het liefdesleven somber in. En dát maakt het voor de luisteraar zo leuk, zo’n liedje met een open eind. Niemand die het weet.
Keuze Edgar Kruize: Manic Street Preachers – Nobody Loved You (1998)
Soms word je al schrijvend door de actualiteit ingehaald. Hier had eigenlijk een betoog moeten staan over hoe majestueus The Blue Hour is, het nieuwe album van Suede. En hoe daar – geheel in lijn met het onderwerp van deze battle – als een van de hoogtepunten het majestueuze Don’t Be Afraid If Nobody Loves You op staat, een nummer dat hoop geeft in uitzichtloze tijden van eenzaamheid. Niet eens een lichtpuntje aan de horizon, gewoon een fel brandend en warmte afgevend vuur, zo krachtig en prachtig…
Maar ja, toen kwam onlangs het persbericht binnen dat het 20 jaar oude This Is My Truth, Tell Me Yours van Manic Street Preachers een ‘deluxe edition’ uitvoering krijgt. Topalbum, fijne herinneringen aan. Te gek! Even zien wat de bonustracks zijn. Hee… Wat zegt bassist en tekstschrijver Nicky Wire daar nou? We’ve put b-side Prologue To History on the album now and kicked off Nobody Loved You.
WTF?!
Goed, Prologue To History is een beter nummer. Maar Nobody Loved You past veel beter in de ‘flow’ van het album en luidt fraai de finale in. Dus zeker niet de beste track van de twee, maar wel de beste voor dit album. Waarom zou je zo’n klassieker na twee decennia zo mishandelen? Naar verluidt is het nummer dat nu wordt geschrapt een ode aan Richey Edwards, de getroebleerde Manics-gitarist die in februari 1995 verdween en nimmer meer werd gevonden. Als die arme Richey al het gevoel had niet geliefd te zijn, waarom dat arme liedje ook het gevoel geven dat daadwerkelijk niemand ervan houdt? Het wordt nu naar de schijf met bonusliedjes verbannen, zo leren we uit het persbericht. Wat deze zinsnede uit Nobody Loved You vrij toepasselijk maakt:
It’s unreal now you’re gone, but at least you belong
Nobody loved you, no no
Keuze Tricky Dicky: James Arthur – You’re Nobody ‘till Somebody Loves You (2013)
I-factor
Ik vermoed dat iedereen in zijn leven wel eens een (korte) periode heeft gekend waar dingen even niet lekker lopen. Liefdes gaan uit, vrienden verdwijnen, andere wegen worden ingeslagen of zelfs tragische gebeurtenissen. En wanneer deze dingen allemaal kort achter elkaar gebeuren wordt je overvallen door een gevoel van treurnis. Ook ik heb een periode gehad waar alles tegen zat en waar je ineens het gevoel krijgt dat je werkelijk overal niet welkom bent. Alleen op de wereld.
Toen het onderwerp voor deze battle bekend werd moest ik even diep nadenken. Ik neigde naar Bobby Womack met Nobody Wants You When You’re Down And Out, maar besloot toch even te googlen voor inspiratie. En waar loop ik tegen aan? Een heerlijk funky nummer van James Arthur.
Potvolblommen, want toen hij in 2012 The X Factor won en Impossible als single uitkwam vond ik het helemaal niets. In Engeland was het mega, maar ik vond én vind hem matig zingen en gewoon de zoveelste zanger met hetzelfde geluid en intonatie. Ook het album werd platina, maar het zilveren schijfje zou bij mij thuis als onderzetter gebruikt worden. En dat is een unicum, want ik ben heel zuinig op mijn vinyl en ceedees. Moet ik nu mijn ongelijk bekennen? Absoluut niet, want zelf na een tweede (snelle) beluistering blijft het een draak van een album. Het enige – echt, het enige – lichtpuntje is You’re Nobody ‘till Somebody Loves You. En dit past dus precies in het onderwerp van deze battle.
De reden hiervoor is het bluesy begin, het stampende ritme, de blazers en niet te vergeten het heerlijke achtergrondkoortje. Zelfs de stem van James Arthur past in dit lied, wat een prettige combinatie van funk en R&B is. Er is ook een single met meerdere verschrikkelijke remixen uitgebracht, die de plank volledig misslaan en alleen maar afbreuk aan het lied doen. Prutsen met knopjes en rare stemmetjes en geluidjes. Ver weg van blijven.
Kijk, zelfs als hij een heel album met de goede versie van You’re Nobody zou maken zal ik mijn mening niet wijzigen, want na vijf minuten bereikt zijn stem mijn irritatieniveau: de I-factor.
Keuze Marèse Peters: The Decemberists – Sucker’s Prayer (2018)
Een heerlijke tranentrekker
O, wat hou ik toch van The Decemberists. Van hun cabareteske liedjes, de ronduit griezelige verhalen die ze soms vertellen, van de stem van Colin Meloy. Ergens lijken ze niet helemaal op hun plek in deze tijd. Hun nummers ademen een sfeer van werelden die we kennen uit boeken waar een laagje stof op ligt.
Hun muzikale bezetting (met staande bas, viool en accordeon) doet ouderwets aan en geeft alle nummers een heerlijk rootsy randje. Het was dus heel even schrikken toen ze op hun laatste album I’ll Be Your Girl iets meer uit de digitalegeluidjespot gesnoept leken te hebben. Maar die angst bleek ongegrond: ook op dit album staan weer fijne liedjes om mee te zingen, bij weg te dromen en je in een andere tijd te wanen.
Van dit album is Sucker’s Prayer het heerlijkste tranentrekkertje. Niet alleen de tekst is hartverscheurend, maar ze zingen het ook zo zielig:
I wanna love somebody but I don’t know how
I’ve been so long lonely and it’s getting me down
I wanna throw my body in the river and drown
I wanna love somebody but I don’t know how
Als alles je tegenzit, als de liefde van je leven je niet ziet staan, als je het liefst onder een berg dekens wilt kruipen om er nooit meer onder vandaan te komen: draai dan dit nummer. Keihard. Zing, schreeuw, blèr mee en gooi het er allemaal uit. En daarna weet je: er is nog hoop.
[polldaddy poll=10136977]
