Met bijna 48 miljoen luisterbeurten is In The Air Tonight van Phil Collins het populairste luchtliedje op Spotify ooit. Ook Dust In The Wind van Kansas doet het niet onaardig, met 33 miljoen plays.
Maar hé, dit is wel Ondergewaardeerde Liedjes, he? Het derde thema in de serie ‘de 4 elementen’ is lucht. Daarom: luchtige nummers, zuchtliedjes, en tracks die werkelijk alle kanten op waaien.
Keuze Danny den Boef: Nat ‘King’ Cole – Stardust (1957)
Van de meer dan 1500 covers is dit de beste
And now the purple dusk of twilight time
Steals across the meadows of my heart
High up in the sky the little stars climb
Always reminding me that we’re apart…
Nat ‘King’ Cole. Als je de eerste zin hoort van een willekeurig door hem met overgave gebrachte song, hoor je de zware Van Nelle bijna tussen de regels door wasemen. Doorgerookt. Doorgedronken ook. En als dat geen woord is, dan bij deze. Voor Nat tuig ik daar graag een boompje voor op.
Die weergaloze stem van Nat is wat het zo ongelooflijk boeiend maakt. Dat rauwe doorgerookte randje enerzijds, het warme zijdezachte geluid aan de andere kant. Het rijmt gewoon niet met elkaar. Je bent of rauw of je bent smooth. Je bent Joe Cocker of je bent Frank Sinatra. Toch beheerst Nat beiden moeiteloos en nog tegelijkertijd ook nog. Het is alsof je zegt ‘Ik trek elke ochtend vrij uitgebreid een middelgrote nootmuskaatrasp over m’n gezicht heen, want daar krijg ik zo’n zachte huid van’. Ik vergelijk de stem van Nat ‘King’ Cole altijd met het idee dat je jezelf volledig onderdompelt in pot honing. Ik weet niet of dat echt fijn is, maar het lijkt me heel erg zacht en alles.
Nat was een grootheid in de Amerikaanse muziekindustrie. Vrijwel alleen door zijn toedoen, trok hij Capitol records naar een megalomaan hoog niveau van rijkdom, hoge verkoopcijfers en superfancy kantoren. En toch moest hij vrijwel overal waar hij op kwam treden via de achterkant naar binnen. De hoogtijdagen van de Amerikaanse rassenhypocrisie. Miljoenenverkopen. Een eigen TV show. Nat is geweldig! Als we er maar niet door dezelfde ingang mee naar binnen moeten. Die is natuurlijk alleen voor blanken. We hebben het hier over nog maar een kleine 60 jaar geleden hè?
Hoe dan ook, de stem van deze man gaat zelden vervelen. Of het nou een rij kersthits is, of oude jazzy nummers, hij fietst er moeiteloos doorheen. Voor mij zorgt Stardust nog altijd voor het meeste plezier. Of eerder genot. Want dat is het; genieten. Volop. Al is het slechts, en dat zeg ik met de grootst mogelijke egards, een cover, het is en blijft de ultieme uitvoering van het nummer. Het begin lijkt op een klassieke Bondsong (echt, luister maar goed!) en dan die hierboven beschreven opening. Zeldzaam goed.
Soms als ik het nummer draai, sluit ik m’n ogen staand in de woonkamer en beweeg langzaam mee met de ongekende warmte van deze muzikale elektrische deken.
Sometimes I wonder why I spend
The lonely night dreaming of a song…
Dank je wel, Nat ‘King’ Cole. Ik kruip weer even in m’n potje honing om opnieuw intens te genieten. Vol overgave en met dichte ogen.
Keuze Tricky Dicky: The Doors – Hello, I Love You (1968)
Als een standbeeld in de lucht
Het begint er op te lijken, dat we – gedurende de 4 elementen-battles – een recensie schrijven voor het album Waiting For The Sun van de Doors. Puur toeval, want hoewel een prima plaat is mijn persoonlijke favoriet L.A. Woman. Maar het thema is lucht en dus dacht ik aan Jim’s beschrijving van een wandelend meisje op het strand.
Ik ben al een Doors-fan vanaf het prille begin. Toegegeven, ik was nog een broekventje toen Light My Fire uitkwam, maar dit nummer heeft een onuitwisbare indruk op mij gemaakt. Ik vind het dan ook onbegrijpelijk, dat Light My Fire nog nooit de eerste plek in de lijst der lijsten heeft mogen bekleden.
Fan-zijn heeft ook nadelen. Je hunkert naar nieuw materiaal, maar met 8 studioalbums (waarvan 2 – artistiek mindere – als trio) is de spoeling dun. Het gevolg is dat elke re-release met maar één lied meer toch gekocht wordt. Zelfs een verzamelaar van Doors-covers (Stoned Immaculate: The Music of The Doors), omdat er (enig sinds) twee nieuwe nummers opstaan: Under Waterfall én The Cosmic Movie. De platenmaatschappij weet in ieder geval de erfenis van met name Jim Morrison tot de laatste druppel uit te persen, mede getuige de eindeloze stroom van live-registraties. Overigens, de Doors zelf prefereerden avondconcerten, omdat ze de indruk hadden dat de magie van hun muziek en de teksten beter tot hun recht kwam wanneer de omgeving in het duister gehuld was.
Hello, I Love You is in ieder geval in Nederland ondergewaardeerd, terwijl het in de V.S. de nummer één positie en de gouden status bereikte. Gedurende de opnames van Waiting For The Sun waren er onderlinge problemen, en Morrison’s drankmisbruik maakte werken praktisch onmogelijk. Drummer John Densmore stond op het punt te stoppen, en dus werd besloten om een oud gedicht van Jim te (her)gebruiken. Het was één van de 6 liedjes op hun demo in 1965. Het tempo was daar iets hoger en de piano én mondharmonica voerden de boventoon. Het geheel klinkt veel beatachtiger dan de uiteindelijke versie in 1968.
Velen vonden het lied een knieval naar de commercie, maar het gitaarwerk van Robby Krieger is uitmuntend. Hij sloot zijn gitaar op een elektrische versterker met een extreem vervormingseffect om eenzelfde effect te krijgen als op Cream‘s Sunshine Of Your Love. Op de re-release is het lied bovendien 30 seconden langer (als fan heb je dus gewoon geen keuze). Halverwege het lied wordt de zang rauwer en krijgt het een extra dimensie.
She holds her head so high
Like a statue in the sky
Her arms are wicked, and her legs are long
When she moves my brain screams out this song
Keuze Freek Janssen: Manic Street Preachers – Ocean Spray (2001)
Na jaren kwamen de Manics ineens weer aanwaaien
Als liefhebber van melancholische muziek ben je bij Manic Street Preachers aan het goede adres. Ik heb This Is My Truth Tell Me Yours uit 1998 dan ook helemaal grijs gedraaid. Na de millenniumwisseling zijn de Manics en ik elkaar een beetje uit het oog verloren. Ik denk dat dat vooral mijn schuld is geweest.
Het hitje Your Love Alone Is Not Enough, een duet met Cardigans-zangeres Nina Persson, heeft daar misschien wel een beetje aan bijgedragen. Wat een lichtzinnige vrolijkheid, het leek verdorie wel Brian Adams met Mel C!
Onlangs ontdekte ik dat Spotify elke week een playlist hoogstpersoonlijk voor me samenstelt – ik vermoed op basis van wat ik zoal in de loop der jaren heb beluisterd. Nu heb ik het niet zo op big-data-achtige toepassingen in de muziek, maar ik moet toegeven dat ze óf een geniaal algoritme hebben, óf dat mijn muzieksmaak heel erg standaard is. Mijn Discover Weekly stond vorige week vol met tracks die ik erg gaaf vond, of op zijn minst tof om een keer te horen. Een soort Vette Vijftien, maar dan niet actueel.
Enfin, lang verhaal kort: daar stond onder meer Ocean Spray in van The Manic Street Preachers en ik wist meteen meer waarom ik die band zo geniaal vond.
Waarom niet in de water-battle, wil je zeggen?
Nou: ‘spray’!
Keuze Stefan Koopmanschap: Moby – Whispering Wind (2004)
Ondergewaardeerd door de componist
We hebben het op deze site meestal over liedjes die ondergewaardeerd worden door het grote publiek. Liedjes, die wij als snobs wel waarderen, terwijl het niet in de hitlijsten en op de playlist van radiozenders te vinden is. Maar ook veel vroeger in het proces kan een nummer al enorm ondergewaardeerd worden, waardoor het te verwachten is dat het nooit de waardering zal krijgen wat het verdient. Nummers die nooit een album halen bijvoorbeeld. Natuurlijk is dat onderdeel van het creatieve proces: bands en artiesten schrijven vaak veel meer nummers dan dat er op een album kunnen. Daaruit wordt uiteindelijk een selectie gemaakt. Met wat geluk komen de niet geselecteerde nummers uiteindelijk nog terug als b-kantje van een single. Morning Lemon is daar een prima voorbeeld van.
Moby had met het album Play een enorme hit. Maar hij had zo veel materiaal over, dat hij uiteindelijk ook nog een apart Play B-sides album heeft uitgebracht. Door die naam krijgt het album echter direct minder aandacht. Het wordt gezien als een album vol afdankertjes. En dat terwijl het dat absoluut niet is.
Neem bijvoorbeeld Whispering Wind. Een ruim 6 minuten durend nummer dat qua stijl en kwaliteit absoluut een plek op Play had moeten bemachtigen. Het bevat de heerlijke chill-out sfeer die Moby met Play inzette, en van Moby een veel populairdere artiest maakte. Het is de luistermuziek voor een zondagochtend na een feest. Lekker bijkomen met rustige muziek waar je even voor gaat zitten.
Dit had toch helemaal niet op een ‘B-sides’ album moeten komen? Dit had gewoon op Play moeten staan. Ondergewaardeerd door je maker, dat is eigenlijk wel het ergste wat een liedje kan overkomen.
Keuze Tricky Dicky: Cristina Branco – Sete Pedacos De Vento (2005)
Zuiver als de Atlantische wind
Mijn allereerste kennismaking met Lissabon was in het stadion van Sporting Club; een wedstrijd tussen hen en Bordeaux. Ik had een groepje journalisten op touw, en ze wilden graag de kans benutten een leuke wedstrijd te zien. Het organiserende bureau had kaarten geregeld en we bleken in het Portugese vak te zitten. Niets mis mee, gezellige maar luidruchtige aanhangers. In onze onschuld maakten we de fout luid te juichen voor een doelpunt van de bezoekende club, terwijl je in het stadion een speld kon horen vallen. Ter compensatie juichten we enthousiast met de thuisfans mee toen Sporting Club er één inlegde.
Even een kort stukje historie: Lisboa is in 1755 grotendeels door een aardbeving verwoest, en vele inwoners vonden toen de dood door de daaropvolgende hoge golven vanuit de Taag, instortingen en brand. De enige wijk die gespaard is gebleven is het hoogliggende Alfama met het Castelo de São Jorge. Waar de stad herbouwd werd volgens een strak (breed) stratenplan, kent Alfama nog nauwe straatjes en is het een echte volksbuurt. Ten westen van Rossio is de wijk Bairro Alto waar het uitgaansleven zich grotendeels afspeelt.
De heren journalisten wilden na afloop van de wedstrijd het nachtleven kunnen beschrijven in hun artikelen, dus dompelden we ons onder in de gezelligheid van Bairro Alto. Een hapje hier en een borreltje daar, en het zal de lezer niet verbazen dat ik met minder man eindigde dan ik begon. Met de uitgedunde groep zijn we nog naar een fado gaan luisteren. De volgende dag bleken niet alle aanwezigen in topvorm, maar na een bica (hele, hele sterke koffie…een espresso plus) met een pastel de nata kwam de sfeer er weer langzaam in. Ooit heb ik eens de fout gemaakt drie bica’s binnen een uur te drinken, waardoor ik de hele dag zo hyper als een speedgebruiker was, maar dit terzijde.
’s Avonds hadden we een uitnodiging ontvangen voor een diner in het hooggelegen en schitterende Castelo de São Jorge in de wijk Alfama, en werden we verrast door een magnifiek optreden van een bekende fadozangeres. Haar stem had de gave het verdriet te vertolken en over te kunnen brengen op de aanwezigen, die met open mond de tragiek en emotie tot zich namen als ware het een fles goede wijn. Zelfs de babbelzieke journalisten vielen stil. En ik was op slag verliefd. Op de fado, dus.
De meest bekende fado-vertolkers zijn Amália Rodrigues, Ana Moura, Cristina Branco, Dulce Pontes, Jorge Fernando, Marco Rodrigues en Mariza, maar er schuilt een fado-zanger(es) in elke Portugees. Het is heel gewoon dat er tijdens uitjes spontaan een fado ingezet wordt, en het publiek spontaan meezingt.
Uiteindelijk heb ik gekozen voor Cristina Branco met een moderne fado. Lichtvoetig bijna, en je voelt de Atlantische wind als het ware door het lied heen blazen, gedragen door de loepzuivere stem van de zangeres. Zeldzaam mooi!
Het wordt tijd dat ik weer eens terug ga.
[polldaddy poll=9088722]
