Dutchbattle: deze prachtliedjes haalden nooit de Top 40

In de lijst met ‘dingen die niet meer zijn wat ze ooit geweest zijn’ staat de Top 40 met stip bovenaan. Kon je er vroeger nog van uit gaan dat de nummer 1 ook echt het meest populaire liedje van dat moment was, nu zegt het eigenlijk niks meer. Waar moet je zo’n lijst ook op baseren? Single-verkoop, radioplay, downloads?

Niet omdat we het definitieve einde van de Top 40 willen inluiden, maar omdat we wel van een lijstje op zijn tijd houden, bieden we  een alternatief. Zoals al eerder aangekondigd hebben we eens op een rijtje gezet welke prachtige liedjes van eigen bodem nooit de Top 40 hebben gehaald.

Dit is wat we gaan doen.

1. Een ode brengen aan onze favoriete Nederlandse liedjes die nooit de Top 40 hebben gehaald. Die vind je hieronder.
2. De stembussen openen. Over een week kan er gestemd worden op een lijst die op dit moment zo’n 950 liedjes bevat.
3. Een lijst publiceren: de NO99, oftewel Nederlands Ondergewaardeerde 99.

Geniet van deze lijst en watch this space!

Keuze Jaap Bartelds: MAM – Maternité (Boterham Met Kaas) (1986)

‘Mam, weet jij nog wanneer ik voor het eerst een boterham met kaas gegeten heb?’ Zo begint een van de meest originele singles die de Nederlandse popmuziek rijk is. Het antwoord op de vraag van smoeder, in fraai Brabants: ‘Nou, da is moelik te zegge wanneer je da psies voor het eerst gegete heb. ‘k Denk da je toen een jaar of drie was. Toen je bij opa en oma gelogeerd was. Ehm, toen Carlo gebore is.’ Het liedje heet Maternité en is van MAM, het  jarentachtigbandje van Tom America dat uitblonk met albums met Bordewijk-achtige titels als Grond, Hobbel en Ontwik.

Meer weten over Mam? Kijk op Lichtuitspotuit.nl.

Keuze Freek Janssen: Urban Dance Squad – A Deeper Shade Of Soul (1990)

Rage Against The Machine was er waarschijnlijk nooit geweest zonder onze eigenste Urban Dance Squad. Of ze de eerste waren die rock en hiphop mengden, daar zijn de geleerden het niet over eens. Toen ze Rudeboy en zijn formatie in 1986 voor het eerst samen jamden in de Utrechtse Vrije Vloer, deden aan de andere kant van de Atlantische Oceaan bands als Living Colour en de Red Hot Chili Peppers hetzelfde. Maar dat een Néderlandse band aan het voorfront van zo’n muzikale omwenteling stond, dat is sindsdien niet meer gebeurd; afgezien van de wereldfaam van de Nederlandse dj’s de afgelopen tien jaar, maar dat was niet zozeer een pioniersrol.

O ja: UDS heeft nooit (ik herhaal: nooit) in de Nederlandse Top 40 gestaan. Niet met Fast Lane, Demagogue of Good Grief. Zelfs niet met doorbraaksingle Deeper Shade Of Soul, die godbetert wel de 21ste plek van de Billboard Hot 100 haalde.

Keuze Roland Kroes: Eton Crop – Noisy Town (1991)

Het was in de tijd dat voor mij als 14-/ 15-jarige de woensdagavond van de VPRO vaak nog te obscuur was. Maar in de slipstream van EMF’s one hit wonder Unbelievable bleef dit nummer hangen. Het zorgde ervoor dat ik eens wat verder ging luisteren dan wat er in de Top 40 stond. MC Hammer maakte plaats voor De La Soul. De gelikte riffs van Guns N’ Roses maakten plaats voor de gruizigheid van Nirvana en alles wat ik daarna ontdekte dat weer aan Nirvana vooraf ging, daar in Seattle.

Toch is Noisy Town meer dan een toevallig nummer, merk ik als ik het nu weer terugluister. Het is een geweldig voorbeeld van de crossover tussen dance en rock, die aan het begin van de jaren negentig voet aan de grond kreeg. En die nog steeds, hoe onterecht ook, bij veel aanhangers van dance of van rock tot grote discussies kan zorgen. Niet bij de mannen van Eton Crop. Sterker, begonnen in de nadagen van de punk, ontwikkelden ze zich in de jaren tachtig en negentig richting de dance en house. En toerden ze onder meer met acts die ook op het snijvlak van synthesizer en gitaar actief zijn, of in ieder geval op goedkeuring uit beide hoeken kunnen rekenen: Eddy de Clerq, Quazar en Junkie XL.  Ze leven nog. Natuurlijk, de mannen zijn volwassen en hebben verantwoordelijke betrekkingen, vast en zeker. Maar ze schijnen ook nog op te treden. Zo nu en dan. What goes up, must come down. En bloed kruipt waar het niet gaan kan.

Keuze Bas van Sambeek: De Raggende Manne – Nee’s Niks (1992)

Ik heb ooit met een vriend een conceptuele punkband opgericht. Conceptueel omdat we geen geld wilden uitgeven aan instrumenten en we vooral het idee van een eigen punkband leuk vonden. “Krachtige hardcoreteksten op luide muziek” was het idee. Het resultaat van een avondje schrijven was 37 songteksten op 5 bierviltjes. Wij hielden onze teksten kort en to the point. Later bleken de Raggende Manne eenzelfde idee te hebben gehad en dat ook nog te hebben uitgevoerd. Briljante ideeën blijken vaak op meerdere plaatsen op te duiken. De Manne noemden het Hectische Jazz-Punk.

De band is vooral bekend van dit shitoptreden in Jiskefet, maar voor mij is de slechts zes seconden durende debuutsingle Nee’s Niks een metafysisch hoogtepunt van muzikale ironie, waarbij in twee woorden (Nee’s Niks) zowel de wil tot artistieke expressie als het algemene gebrek aan zelfkritiek bij kunstenaars treffend gecombineerd worden. *Proest* Even serieus: de single verkocht zeer goed, maar is niet in de Top 40 gekomen. Het kwam niet door de tipparade omdat volgens de statuten een popnummer minimaal 60 seconden moet duren. Boe! Bij deze een poging tot eerherstel voor dit ondergewaardeerde compacte stukje introspectieve muziek.

Keuze Ton van Hoof: Burma Shave – Hippies (1993)

Een band die zich vernoemd heeft naar een liedje van Tom Waits, daar kan toch al helemaal niets mee zijn? In 1984 kwamen de leden in Den Haag bijeen, waarna ze in de eerste jaren daarna furore maakten in het clubcircuit. Totdat in 1991 er contact gelegd werd met Michel Schoots van de Urban Dance Squad, die hun eerste album produceerde.

Van dit album wijs ik graag Hippies aan als ondergewaardeerd liedje. Omdat het op een klein label gereleased was, wist het de weg naar de landelijke radio niet te vinden, waardoor het in mijn ogen ondergewaardeerd raakte. Ze traden nog wel op in het voorprogramma van Primus. Enkele jaren later ging Burma Shave uit elkaar om in 2011 een reünietour te houden. Hippies was nog steeds een hoogtepunt bij hun clubcircuit optredens, maar bleef voor de goegemeente (copyright Arjen Grolleman) een ondergewaardeerd liedje, die in de NO99 hoort!

Keuze Wouter Tiebot: Hallo Venray – Miracles (1993)

Hallo Venray behoeft geen introductie… Althans, dat zou je denken. Deze band bestaat al 25 jaar, het album The More I Laugh, The Hornier Due Gets is bestempeld tot nederpopklassieker en in de eindejaarlijstjes van 1993, samengesteld door de ‘kenners’ in het muziekblad Oor, stond bijna overal het album A Million Planes To Fly op de eerste plaats. Toch zie ik nog steeds verontwaardigde blikken als ik de naam Hallo Venray laat vallen. En dat stoort mij nog het meest.

Samen met Bettie Serveert behoren deze Haagse gitaarrockers toch tot één van de toonaangevende bands van begin jaren negentig in de Nederpop en hebben ze verschillende klassiekers neergezet, waaronder één van mijn favorieten Slow Change. Helaas had dit nummer (hoewel ik dit nog in twijfel wil trekken voor de ballotagecommissie) de Top 40 behaald en viel dus af. Niettemin heb ik een erg goed alternatief gevonden. Miracles is niet zo zeer representatief waar Hallo Venray voor staat, maar het is wel een prachtig en gevoelig nummer waarbij de aanstekers aan gaan en de tienermeisjes hun keeltjes schor mee kunnen blèren!

Keuze Sander van Buuren: Golden Earring – Johnny Make Believe (1995)

Waarom Golden Earring volgens mij een plaats in deze lijst verdient? Vooral omdat Barry Hay en kornuiten als liveband niet altijd de credits krijgen die zij verdienen. Golden Earring heeft in de afgelopen decennia met tal van frisse, jonge Nederlandse bandjes het festivalpodium gedeeld en ze allemaal overleefd. En meer dan dat. De Haagse band bewijst keer op keer binnen Nederland onovertroffen te zijn als het aankomt op het neerzetten van een retestrakke liveshow.

Al meer dan vijftig jaar bespeelt Golden Earring het publiek met klassiekers als Radar Love en Twilight Zone. Op deze energieke hits lijkt geen sleet te komen. Het nummer dat wat mij betreft de power van de Haagse rockers echter het mooist illustreert is Johnny Make Believe. Dit nummer geeft – vooral in live-uitvoering – een ongekende energiestoot. Ongehoord dat dit nummer de Top 40 nooit heeft gehaald en van een groot publiek verstoken is gebleven. Kijken of we dit onrecht hier enigszins recht kunnen zetten.

Keuze Marèse Peters: The Gathering – Strange Machines (1995)

De samenstellers van de NO99 waren ervan overtuigd dat Strange Machines van The Gathering in de Top 40 gestaan heeft, en dus niet in de lijst mocht voorkomen.  Misvatting: dit nummer bereikte slechts de Tip 5. Onbegrijpelijk. Strange Machine is een weergaloos nummer, duister en gruizig, met volvette gitaren en een bombastisch arrangement. Tel daar het zielsnijdende stemgeluid van Anneke van Giersbergen – zonder twijfel één van de beste zangeressen van Nederland – bij op en het recept voor totale vervoering is compleet.

Within Temptation, eat your heart out

Keuze Eric van den Kieboom: Nilsson – My Brain’s Down (1998)

In de kielzog van Bettie Serveert genoot ook Nilsson enige bekendheid eind jaren negentig. Vernoemd naar eendagsvlieg Harry Nilsson kregen ze redelijk veel airplay voor hun debuut.

De band verdiende met hun debuutalbum een Edison-nominatie. Op dit album staat onder meer My Brain’s Down; een liedje met een mooie opbouw en die loepzuivere stem van Marieke Eelman en heerlijk gitaarwerk. Onbegrijpelijk dat dit geen hit is geworden.

Keuze Martijn Vet: De Kift – Almanak (1999)

Dat de Zaanse groep De Kift nooit de Top 40 haalde, zal niemand verbazen. Het collectief maakt al 25 jaar nogal arty muziek, ontstaan uit de punkscene, maar steeds meer geëvolueerd tot een mengelmoes van volksmuziek, fanfare, rockmuziek en zelfs opera. Trombone, lira en glasharmonica zijn vaste onderdelen van de bezetting. De songteksten zijn geleend van coryfeeën als Lucebert, Gogol en Rimbaud. Singles brengen ze nauwelijks uit. Een kanslozere kandidaat voor de Top 40 of de Album Top 100 kun je je dan ook nauwelijks voorstellen.

En toch, verdomme, het zou toch een keer moeten kunnen! De Kift is hét hoofdantwoord op de vraag waarom ik nog wel eens cd’s koop. Ieder nieuw album wordt in een bijzondere verpakking vervaardigd. Het sigarenkistje, de fotolijst en het kookboek, ieder exemplaar wordt met de hand in elkaar gezet door vrijwilligers die op ‘plakdagen’ bij elkaar komen. Wie ze nog nooit live zag, moet zich de ogen uit de kop gaan schamen. Wie nooit meer cd’s koopt, zou door De Kift op andere ideeën gebracht moeten worden. Je hoeft nog maar een paar exemplaren te verkopen om de hitlijsten te halen, dus bij de volgende release slaan we met z’n allen toe. Afgesproken?

Keuze Victor Romijn: Sarah – Liever (2000)

Sarah Geels was een sessiezangeres toen ze door Eric Corton werd ontdekt. Ze werd gekoppeld aan twee producers en maakte een album met Nederlandstalige dance-georiënteerde muziek die zijn tijd vooruit was. Omdat het album niet het succes was dat het zou moeten worden, hebben ze het erbij gelaten en is ze nu zangeres in de coverband Tour de Funk. Liever is wat mij betreft een van mooiere nummers op het album. Een liefdevolle tekst en de muziek past prima bij haar stemgeluid. Het is een tijdloos nummer wat volledig onterecht het einde van de commerciële zangcarrière van Sarah inluidde.

Keuze Karin de Zwaan: Rowwen Hèze – November (2000)

Net als alle andere liedjes in deze battle verbaasde het mij dat dit nummer nooit in de Top 40 heeft gestaan. Ik ben dan ook geïndoctrineerd met Rowwen Hèze, mijn vader is een groot fan van deze band uit zijn geboortestreek. November is een van zijn favorieten en is inmiddels ook onder mijn huid gaan zitten. Probeer, ook als je geen zuiderling bent, eens naar de tekst te luisteren. Zanger en tekstschrijver Jack Poels is een woordenkunstenaar en laat je in dit lied in zijn gedachten kruipen zoals de vrouw in het liedje in zijn gedachten kruipt. Ook als je de tekst niet verstaat moet dit nummer wat met je doen. De melodielijn op piano in combinatie met de melodie van de zang is om bij weg te dromen. Ze vullen elkaar aan als een duet.

Keuze Robin Wollenberg: Charlie Dée – If I Ever Knew (2006)

Platen die de Top 40 nooit gehaald hebben, maar die dat wel verdienden… Het zijn er zoveel. Zoveel pareltjes die nooit de waardering hebben gekregen die ze verdiende. Een zonde als je het vergelijkt met het Koningslied en de aandacht die we daar aan hebben gegeven. Als we die nou gewoon met z’n allen gezongen hadden en onze energie in de lijst gestoken hadden, dan zag de hitlijst er opeens een stuk mooier uit.

Eén pareltje die we niet hadden mogen vergeten is Charlie Dée!! Misschien wel de meest ondergewaardeerde zangeres die Nederland rijk is. Inmiddels ben ik een paar concerten verder, waaronder een zeer intiem huiskamerconcert, en iedere keer weet Charlie Dée mij weer kippenvel te bezorgen. En als je het refrein van If I Ever Knew eenmaal gehoord hebt, dan weet dat je ten volle moet genieten van elke dag die ons gegeven is… If I ever Knew…

Keuze Edgar Kruize: a balladeer – Swim With Sam (2006)

Ondergewaardeerd? Nee, eigenlijk niet. Swim With Sam mag dan nooit de Top 40 hebben gehaald, het nummer heeft in 2006 wel tien weken in de Mega Top 50 gestaan (hoogste plek nummer 11) en is al jaren een goede middenmoter (rond de duizendste plek cirkelend) in de Top 2000 van Radio 2. Het nummer van a balladeer is vernoemd naar de hoofdpersoon uit het boek Held van Beroep van Adriaan Jaeggi en afkomstig van het album Panama.

De track is op het eerste gehoor akelig simpel van opzet, maar zit juist heel knap in elkaar. Swim With Sam bezit juist door de traditionele en ambachtelijke manier van opbouw een zeldzame,  tijdloze klasse. Een kwaliteit die er voor zorgt dat zich elke luisterbeurt weer een vorm van melancholie meester van je maakt. Dus hoewel niet ondergewaardeerd en dus wellicht niet op zijn plek in deze battle, kon ik ‘m toch niet zomaar links laten liggen.

Keuze Robert Arnold: Johan – Oceans (2006)

Marta Tura, uit het Argentijnse Antogagsta de Sienna, reisde ooit meer dan elfduizend kilometer om de band Johan te zien spelen. Ik zag ze een keer live in de schouwburg in Valkenswaard. Valkenswaard! De allerbeste Nederlandse band ooit speelde voor een halflege zaal in de schouwburg van Valkenswaard, terwijl Marta er de halve wereld voor over reisde.

En nu moet ik één liedje van deze fenomenale, bij vele onbekende band uitkiezen? Hulde dan maar aan Marta Tura!

Keuze Erik Molkenboer: Moss – I Apoligise (Dear Simon) (2009)

I Apologise (Dear Simon) was de doorbraaksingle van Moss in 2009. Debuutplaat The Long Way Back deed niet zoveel en het scheelde weinig of het was bij één album gebleven. Gelukkig hervond Moss-brein Marien Dorleijn de geest, op het juiste spoor gezet door bands als Fleet Foxes, met hun herkenbare cleane gitaren en dito (samen)zang. Dat zijn ook precies de twee ingrediënten van het schitterende I Apologise, met z’n kippenvel-‘woohoo’-tjes. De Top 40 haalde I Apoligise niet – maar gek is dat niet, in een tijd waarin de Top 40 absoluut geen graadmeter meer is voor ‘goede’ muziek.

Gelukkig werd bijbehorend album Never Be Scared/Don’t Be A Hero terecht uitgeroepen tot een van de beste platen van 2009 en met de nog betere opvolger Ornaments heeft Moss inmiddels zijn status als beste Nederlandse band van het moment ruimschoots bevestigd.

Keuze Stefan Koopmanschap: Lorrainville – The Blower’s Daughter (2011)

Eerder schreef ik al eens over Lorrainville’s This Old Town bij de Top 2000 Omissies Battle. Dat blijft toch wel het mooiste Lorrainville-nummer wat mij betreft. Maar ook covers spelen kan deze Nederlandse superband. Dan denk ik toch ook meteen eigenlijk wel aan The Blower’s Daughter (ook al eens voorbij gekomen op Ondergewaardeerde Liedjes). Anneke van Giersbergen coverde dit nummer van Damien Rice al eens op haar Agua d’Annique album Pure Air, en tijdens het unieke concert dat Lorrainville in de Hedon in Zwolle gaf speelde ze het met de Lorrainville.

Zelden heb ik zo’n mooie versie van dit nummer gehoord, maar wat wil je, met Nederlandse topartiesten als Casper Adrien, Bertolf, Erik Neimeijer, Angelo de Rijke, Gertjan van der Weerd en Otto de Jong. Magisch mooie muziek uit ons kikkerlandje.

Met dank aan Victor Romijn voor het ontwerp van het logo.