Ruth Jacott & Hans Vermeulen – Teygo Makandra

Het is alweer meer dan dertig jaar geleden, maar voor velen in de Surinaamse gemeenschap zal 7 juni 1989 nog vers in het geheugen staan: de SLM-ramp op Zanderij te Paramaribo. 167 van de 178 passagiers kwamen om het leven, alsmede alle negen bemanningsleden. Een deel van de passagiers bestond uit voetbalspelers van het Kleurrijk elftal.

Neergestort door te willen landen met een automatisch (ILS) systeem en grove nalatigheid, want uit onderzoek bleek dat de papieren van de bemanning van het gehuurde toestel niet in orde waren. De gezagvoerder had gelogen over zijn leeftijd en was in werkelijkheid te oud om te mogen vliegen, en had bovendien geen geldig brevet voor het vliegen op een DC-8. Tevens was hij formeel geschorst, onder andere wegens landen op een verkeerde baan. De copiloot vloog onder een valse naam en met vervalste papieren, en had waarschijnlijk nooit een vliegbrevet voor vliegen op een passagiersvliegtuig gehad.

In één klap werd er een gat geslagen in de levens van alle Surinamers, want iedereen kende wel iemand aan boord. Ter nagedachtenis aan de ramp zongen Ruth Jacott en Hans Vermeulen in 1990 Teygo Makandra (Voor Altijd Samen).
Hans Vermeulen: Ik kreeg het idee toen ik in de krant las dat de nabestaanden van de vliegramp op Zanderij de Nederlandse regering vroegen of ze gebruik mochten maken van de ervaring, die men heeft in het begeleiden van dat soort traumatische gebeurtenissen. Ik vond dat ze daar niet om zouden hoeven te vragen en heb toen dat lied geschreven. Humphrey Campbell heeft de tekst vertaald in het Sranan Tongo (Surinaams). Ikzelf vind dit mijn meest onderschatte lied. Niet echt totaal over het hoofd gezien, maar de emotie die het heeft gekregen is niet door iedereen gehoord.

Maar in bijna ieder huis in Suriname
En in zo goed als elke straat in Nederland
Moet ‘t ergste nog beginnen
Zit ‘t nog allemaal van binnen
Daar dreunt de klap nog altijd
En staat alles nog in brand

Bijzonder wrang was dat de Surinaamse gemeenschap op 4 oktober 1992 weer een klap te verwerken kreeg toen een toestel van El Al in de Bijlmer neerstortte. Wonder boven wonder overleden officieel ‘slechts’ 43 bewoners en waren er maar 26 gewonden, maar waarschijnlijk lag het dodental hoger omdat botten en beenderen door de hoge temperaturen niet terug te vinden waren. Wederom menselijk falen door het gebrek van inschatting van de defecten aan het toestel voor vertrek én door de piloten na het afbreken van de rechtermotoren. Slechte communicatie tussen de verkeerstoren en de piloten stonden eveneens aan de basis van deze ramp. Tot op de dag van vandaag blijven er vraagtekens bij de lading van het vliegtuig gezien de gezondheidsproblemen van de naburige bewoners.

Gi den sowtnengre
Gi Bland ‘nga Sranankondre
Teygo Makandra
Yepi fu tyari na kroysi f’den
Gi den furtrow
Lob’anga krakti now
Teygo Makandra
Mek libi warti fu alaten
Teygo Makandra

Teygo Makandra werd nogmaals uitgebracht na deze ramp, behaalde de 20^ste plek en stond slechts 4 weken in de lijst. Verbazingwekkend laag voor dit mooie en gevoelige lied. Een nagedachtenis aan de overledenen én overlevenden, omdat deze gebeurtenissen het hele leven meegedragen worden.

Voor wat er verder te leven, te geven,
Samen voor wie er achter gebleven is.