Prince: eerbetoon aan His Royal Badness

Medio 2013 hadden we een Prince-battle, maar om het daar bij te houden zou zijn diversiteit, kwaliteit en vakmanschap tekort doen. Net als bij de dit jaar overleden megastar David Bowie is een eerbetoon op zijn plaats.

Prince was een van die zeldzame artiesten die meer was dan een superster. Enorm trouwe fans, die elke extremiteit van hem tolereerden en waardeerden. En terecht, want deze multi-instrumentalist was een begaafde zanger en een uitstekend danser vol van energie en rauwe sexualiteit.

En natuurlijk zijn muziek. Zijn nalatenschap bedraagt 30 albums, 12 EP’s en diverse internetalbums en ongetwijfeld zullen er daar nog wel een aantal bijkomen. Prince was controversieel en een pionier en combineerde diverse muziekstijlen tot zijn eigen stijl, maar schreef ook hits voor anderen. We zullen zijn eigenwijze optreden(s) missen.

We proberen via YouTube een mooie clip te vinden, maar om onduidelijke redenen verdwijnen de Prince-clips met grote regelmaat, dus wanneer er weer eens een clip niet werkt laat het ons even weten.

Keuze Edgar Kruize: The Beautiful Ones (1984)

Duizelingwekkende draaikolk van emoties

Begin dit jaar startte ik met Marthijn Klopper het PurplePicks.net blog. Doel was (is) om op chronologische volgorde Prince’ volledige oeuvre te bespreken. Als een herontdekkingstocht. We zijn tenslotte al zo lang fan, dat het maar lastig te rationaliseren is waarom dat ook alweer zo is. Het blog staat in verband met Prince’ overlijden nu even ‘op paars’ en binnenkort gaan we er zeker weer mee door. Wat het mij tot nu toe persoonlijk heeft gebracht is dat ik daadwerkelijk tracks opnieuw heb ontdekt en dat ik nummers die ik jarenlang een beetje heb genegeerd ineens enorm ben gaan waarderen. Met name het Parade-album heb ik ineens een stuk hoger zitten dan de afgelopen jaren. Tracks als New Position en I Wonder U klinken frisser dan toen ik ze in 1986 voor het eerst hoorde.

Toch wil ik hier teruggrijpen op een nummer dat wellicht niet zo ondergewaardeerd is. Puur omdat het op Prince’ meest bekende album staat. The Beautiful Ones van het Purple Rain-album is er eentje die ik nu Prince deze aardbol heeft verlaten steeds weer opzet. Naar verluidt is Susannah Melvoin, zus van The Revolution-gitariste Wendy, het leidend voorwerp in deze emotionele ballade over liefde en verlies. Over wie het nu echt gaat, maakt mij eigenlijk niet zo heel veel uit. Het is een nummer dat ik zo hartverscheurend mooi vind, dat ik de emotionele achtbaan vol liefde steeds instap. Ingetogen startend op de piano mijmert Prince over het hartezeer dat hij heeft omdat zijn lief niet kan kiezen tussen twee mannen. De Linn drummachine legt een stoïcijns ritme neer, de synths kleuren het geheel in… Het is een onheilspellend en dramatisch geheel. Maar het venijn zit in de staart.

De track zit uiteraard ook in de film Purple Rain. Het is geen nummer dat baat heeft bij een visuele ondersteuning. Sterker nog, die playback-act in de film is zó duidelijk niet voor tegenspeelster Apollonia, dat het dood slaat. Luisteren met de ogen dicht roert de ziel des te meer. Vanaf een minuut of twee wordt de druk opgevoerd en vanaf drie minuten begint de track te kolken en komen er in de onderstroom steeds meer instrumenten bij. Die liggen diep in de mix, maar roepen wel een onrustig gevoel op. Prince krijst het uit.

Do U want him?
Or do U want me?
Cause I want U!!

Vanaf vier minuten wordt het echt een muzikale draaikolk. Onvaste bekkens verstoren het ritme, de werkelijk fantastische gitaarpartij zet het op een janken en daar overheen verliest Prince al krijsend alle controle. Een fantastisch kunstwerk, dat me iedere keer weer tot in het diepst van de ziel raakt. En nu hij er niet meer is… Goddome… The beautiful ones U always seem to lose…

Keuze Marthijn Klopper: If I Was Your Girlfriend (1987)

Empathie tot de twaalfde macht

Mijn liefde voor de muziek van Prince begon in 1983 toen ik van mijn toenmalige buurmeisje een cassettebandje kreeg. Ze had haar exemplaar van 1999 getapet, nadat ik haar had gevraagd wat die muziek was die wekenlang dag in, dag uit door de muur tussen onze slaapkamers denderde. Ik speelde het bandje af. En luisterde ademloos. Zoiets had ik nog nooit gehoord.

Sindsdien, zeker nadat Prince na Purple Rain het minder toegankelijke Around The World In A Day uitbracht (met het fantastische Condition Of The Heart) kocht ik blind de nieuwe albums van Prince. Elke keer ontdekte ik meer, met elke plaat leek Prince beter te worden. Parade, Sign O’ The Times, Lovesexy, wát een platen. Ze deden je duizelen. Naar adem snakken. Toch is er van al die albums één nummer dat er met kop en schouders bovenuit steekt: If I Was Your Girlfriend van Sign O’ The Times.

Oftewel: Het Ultieme Prince Liedje.

Voor (verstokte) Prince-fans is dit misschien een wat makkelijke keuze. Tuurlijk zijn er veel meer pareltjes van de man op te noemen. Maar laten we wel wezen: we hebben het hier over het meest ondergewaardeerde liedje van Prince. En in mijn optiek is If I Was Your Girlfriend dat. Uitgebracht als single, maar (onterecht) geen grote hit geworden. Als ik mensen die Prince alleen van zijn grootste hits kennen, wil laten horen wat Prince nou zo geniaal maakt, is If I Was Your Girlfriend het eerste nummer dat ik draai.

Het is niet alleen geniaal vanwege de muzikale experimenteerdrift en sonische trucjes, die Prince laat horen of vanwege de prachtige climax (We’re trying 2 imagine what silence looks like), maar vooral omdat het Prince’s voorliefde voor het spelen met tegenstellingen tussen man en vrouw en tussen het profane en sacrale in één liedje laat horen. Dat deed-ie wel vaker, maar nog nooit zó verbluffend als op If I Was Your Girlfriend. Luister maar eens. Het is geschreven vanuit mannelijk perspectief, maar hij klinkt als een vrouw (de lead-vocalen zijn toegeschreven aan Camille; Prince’s vrouwelijke alter ego). Gaat het over lesbische liefde? Nee, het gaat over Prince’s wens om net zo’n band te hebben met zijn toenmalige vriendin Susannah als zij met haar tweelingzus (Wendy; de gitariste uit The Revolution) heeft.

If I Was Your Girlfriend is een beetje wat Herman Gorter al in 1890 schreef: ‘Zie je, ik wou graag zijn/Jou, maar het kon niet zijn.’ Prince neemt daar geen genoegen mee en vraagt, nee, smeekt zijn geliefde of hij haar haar mag kammen, in bad mag doen en naakt mag zien – zonder bijbedoelingen, zoals zusjes en vriendinnen dat doen. En om dat voor elkaar te krijgen, kruipt hij zelfs in de huid van een vrouw. Wauw. Empathie tot de twaalfde macht. Kortom, If I Was Your Girlfriend laat een volwassen Prince horen. Een Prince die met zevenmijlslaarzen over de ‘oude’, geilneverige Prince heen stapt.

Keuze Eric van den Bosch: The Cross (1987)

Minimale middelen, maximaal effect

Religieus ben ik voor geen meter. Afhankelijk van de joligheid noem ik mezelf niet-fundamentalistisch atheist of Pastafarian. In mijn muziekcollectie is gospel echter bepaald geen zeldzaamheid. Okee, niet de eindeloze hallelujah’s met enige muzikale begeleiding, maar échte songs die getuigen van een geloof. Een geïnspireerde muzikant is altijd de moeite waard, ongeacht wat hem inspireert.

Prince deed me aanvankelijk niet zoveel, maar ergens rond 1988 ging ik voor de bijl. Sign ‘O’ The Times was net uit, werd de hemel in geprezen door alles en iedereen, maar tot op de dag van vandaag vind ik de albums ervoor (Around The World In A Day en Parade) en erna (Lovesexy) als albums beter. Sign ‘O’ The Times is een album met een aantal opmerkelijke uitschieters in Prince’s oeuvre, dat wel. En dan vooral de minimalistische tracks: de electropop met schrijnende tekst van “Sign ‘O’ The Times” en de gospel van “The Cross”. Dat laatste nummer is vrijwel vanaf het begin mijn favoriete Prince-nummer geweest. Dat laatste nummer is vrijwel vanaf het begin mijn favoriete Prince-nummer geweest.

Tekstueel is het toch een beetje doorsnee-gehallelujah, maar de opbouw is prachtig. Eerst alleen gitaarakkoorden en zang, dan een intrigerend en toch o zo simpel gitaarloopje – in deze liveversie helaas vervangen door een nogal lelijk elektronisch geluidje -, dan drums en tot slot basgitaar. Iedere keer iets meer subtiele begeleiding totdat halverwege het tweede couplet de ingetogenheid wordt losgelaten en de gospel plots uitgevoerd lijkt te worden door een garagerockbandje. Dat bandje bestond op de studioversie overigens uit Prince, Prince en Prince.

In “The Cross” is de muzikant Prince op zijn best: minimale middelen qua melodie en toch maximaal effect in emotie en dynamiek. Natuurlijk doet de keuze van één liedje geen recht aan ‘s mans veelzijdigheid, maar The Cross is een van de tracks die tenminste een flink deel van die veelzijdigheid laat horen.

Keuze Marèse Peters: Ballad of Dorothy Parker (1987)

Afscheid van een jeugdidool betekent afscheid van een stukje van je jeugd

Bowie dood, Prince dood. Alweer ben ik dagen van slag omdat een persoonlijke held is heengegaan. Toch is deze keer een beetje anders. Bowie ben ik eigenlijk pas de afgelopen 10 jaar gaan waarderen, met terugwerkende kracht. Prince was het dichtst bij me toen ik een tiener was. Ik ben met hem opgegroeid. Zijn muziek is onlosmakelijk verbonden met herinneringen uit die tijd. Zijn liedjes zijn een stukje van mij geworden. En afscheid nemen van een jeugdidool betekent afscheid nemen van een stukje van je jeugd.

De drie Prince-albums die ik koester, zijn Purple Rain (1984), Parade (1986) en Sign ‘O’ the Times (1987). Daar het beste of ondergewaardeerdste nummer uit kiezen, is niet te doen. Eerder schreef ik al eens over Sometimes it Snows in April. In de wat terneergeslagen stemming waarin ik me al een paar dagen bevind, past The Cross heel goed. Of wil ik er juist iets met een hoop energie, funk en levenslust uitlichten?

Nee. Ik kies voor Ballad of Dorothy Parker, van Sign ‘O’ The Times. Niet in de laatste plaats omdat Prince daar overduidelijk refereert aan een andere grote muziekheld: Joni Mitchell. Als veertienjarige kende ik Joni toen niet, maar ik begreep dat zij een grote inspiratiebron voor Prince moest zijn. Inmiddels ken ik haar muziek en kan ik het alleen maar hartgrondig met Prince eens zijn.

Wat dit nummer mooi illustreert is dat Prince’ nummers zo heerlijk fantasierijk zijn. Kinderlijk bijna. Met elk liedje vertelt hij een kleurig verhaal, dat waarschijnlijk niet echt gebeurd is, maar dat in elk geval leuk is om over te fantaseren. Denk maar aan Starfish and Coffee of Raspberry Beret. Ook de manier waarop hij dit verhaal vertelt is zo bloemrijk en ondeugend: je kunt er gewoon niet niét voor vallen.

Rust zacht, Prince. En waar je ook bent: ik hoop dat er een zooi muziekinstrumenten staat, zodat je lekker kunt blijven jammen.

Keuze Tricky Dicky: I Hate U (1995)

Liefde schijnt zo mooi te zijn

Eigenlijk was één nummer kiezen betrekkelijk eenvoudig. Ondanks dat ik nog steeds uit mijn dak ga wanneer ik Let’s Go Crazy hoor, heb ik een zwak voor The Gold Experience. Misschien, omdat het een mix is van al zijn stijlen en het onderwerp? Hoe dan ook, een schitterend album en zijn beste sinds Sign o’the Times.

The Gold Experience wordt door de ‘Operator’ van verbindende teksten tussen de liedjes voorzien. Een album dat eigenlijk al in 1994 had moeten worden uitgebracht, maar de platenmaatschappij vond 3 albums (Come en The Black Album) in één jaar te veel. Wellicht dat de expliciete teksten en de angst voor een mogelijke commerciële flop de reden van hun weigering was. Prince wilde het liefst elk half jaar een album uitbrengen, maar ook dat durfde de platenmaatschappij niet aan. Uit de goedheid van hun (winstbeluste) hart wilde ze wel The Most Beautiful Girl In The World uitbrengen, dat een wereldwijde hit werd. Feitelijk is dit het zwakste lied van het album. Het is in ieder geval duidelijk waarom de verhouding tussen Warner Bros. en Prince bekoelde en hij met ingang van The Gold Experience startte met zijn alias The Artist Formerly Known As Prince en het onuitspreekbare symbool , evenals het woord Slave op zijn wang. Uiteindelijk is het album in de herfst van 1995 uitgebracht, maar niet voordat Prince van de platenmaatschappij (vermoedelijk in opdracht van enkele belangrijke verkooppunten) twee liedjes moest schrappen vanwege de expliciete tekst (Interactive en Days Of Wild).

Mijn favoriete nummer is I Hate U (a.k.a. Eye Hate U), omdat het alles bevat waar Prince (of TAFKAP) sterk in was: een slepende bijna jazzy beat, soul, funk, het diverse gebruik van zijn stembereik en niet te vergeten een heerlijke gitaarsolo. En dan die tekst:

Right now I hate you so much I want to make love until you see
That it’s killin’ me baby to be without you
Cause all I ever wanted to do was to be with you
I hate you because I love you
But I can’t love you because I hate you…

Dit lied gaat over liefde en de pijn van de liefde voor een vrouw, die hem bedriegt, en die hij desondanks niet kan vergeten.

Keuze Martijn Janssen: Joy In Repetition (Live) (2002)

Het wordt grijzer

Toen ik vrijdagmorgen wakker werd leek het mij dat ik ineens een flink aantal grijze haren erbij had gekregen. Normaal doen opkomende grijze haren mij niks. Ik word ook ouder, het hoort erbij, so what? Maar ik vroeg me ditmaal af of het kwam door het nieuws van de avond ervoor.
Ik zat in een restaurant met een goede vriendin, voorafgaand aan een concert. Opeens lichtte een telefoon op met een kort berichtje. We keken elkaar aan, dit kon toch niet waar zijn? Zij is ook een groot Prince fan, dus je kan je de schok wel voorstellen. Het eten smaakte direct een stuk minder en bij het concert hadden we nu ook een dubbel gevoel, want Prince was overleden.

Ik was nog niet een erg groot Prince fan in mijn jeugd, dat kwam later. Mijn liefde voor muziek was nog niet zo groot. Dus voor mij geen posters van Prince in mijn kamer, sparen voor singletjes of foto’s en interviews uitknippen uit tijdschriften. Maar hij was er wel in mijn jeugd. Vanaf halverwege de jaren tachtig kon je gewoon niet om hem heen. Zoveel muziek, zoveel concerten, zoveel publiciteit.

De eerste keer dat ik Prince live zag was pas in 2007, tijdens zijn residentie van 21 concerten in de O2 in Londen. Al een paar jaar stond hij op mijn lijstje van artiesten, die ik graag wilde zien en Londen was het dichtst in de buurt. Aangezien het hier Zijne Wispelturigheid betrof wist ik niet of hij ooit nog zou toeren, of alleen nog maar privé-concerten zou geven voor zichzelf en een tiental anderen in een of andere obscure nachtclub. Uiteindelijk was hij nog regelmatig in Nederland te bewonderen. En bleef hij zijn hits spelen. Dat eerste concert was wel een uitstekende kennismaking, want hij speelde toen alleen maar hits, 2 uur lang.

Mijn favoriete Prince concert was één van zijn nachtconcerten tijdens het North Sea Jazz Festival. Tegen die tijd had ik meer meegekregen van zijn meer obscuurdere live materiaal en de reputatie van zijn aftershows. Mijn hoop was dat het een wat losser concert zou zijn. Het zou natuurlijk nooit in de buurt komen van één van zijn aftershows, maar omdat ik vreesde dat ik toch nooit zo’n show zou gaan meemaken, kon dat wel er het dichtst bij in de buurt komen. En ik was in die tijd ingepakt door een geweldige live versie van Joy In Repetition, dat was verschenen op de live boxset van zijn 2002 toernee, One Night Alone… Live! Oorspronkelijk afkomstig van Graffiti Bridge werd het in die live versie uitgestrekt tot een comfortabele 10 minuten. En, zeker voor een ballad, met volop gitaar! Het nachtclubgevoel spat er vanaf.
Zo rond 2 uur ‘s nachts betrad Prince het podium in Ahoy en begon. Geen spetterende opkomst, maar rustig beginnen met het leggen van een laid-back groove. Het duurde dan ook even voordat ik me realiseerde, hij opende met Joy In Repetition! Het behoeft geen verdere uitleg dat die nacht niet meer kapot kon bij mij. Zeker niet omdat het concert ook de geweldige rocker Bambi bevatte, Mountains met Seal op de vocalen (waarna Prince op het einde liet horen dat er echt maar één Prince is) en een aantal heerlijke funk en soul covers. Tegen 6 uur ‘s ochtends, het was al weer licht, kwam ik dan ook compleet voldaan weer thuis. Zelfs ver voorbij de 50 had Prince het nog steeds. Geen jeugdheld, wel een held geworden uit mijn jeugd. En de rest van mijn leven.

Vrijdagochtend werd ik wakker en meende heel wat extra grijze haren te zien. Ditmaal vond ik dat helemaal niet leuk.

Keuze Stefan Koopmanschap: Screwdriver (2013)

Je zit al heel snel met je hoofd mee te knikken op het ritme

Misschien is dit wel het slechtste moment om dit te zeggen, maar ik hou helemaal niet zo van de muziek van Prince, TAFKAP, The Symbol of hoe hij zich allemaal wel niet noemde. Smaken verschillen natuurlijk, en het was gewoon echt niet zo mijn ding. Ik vind het niet erg om de hits af en toe langs te horen komen, maar zou nooit uit mezelf een heel Prince album opzetten. En toch kan ik ook weer niet ontkennen dat de man een genie en een levende legende was. En af en toe dan pakte een Prince-nummer mij enorm.

In 2013 bracht de erg anti-Internet artiest ineens een video uit op YouTube van een nieuw nummer: Screwdriver. Dat was natuurlijk een grote verrassing. Een minder grote verrassing is het dat het nummer inmiddels niet meer op YouTube te vinden is. Maar Screwdriver bleef in mijn hoofd zitten. Ik draaide het ook een paar keer in mijn radioprogramma maar om de een of andere reden werd het nummer niet breder opgepikt. Screwdriver werd maar liefst 8 keer gedraaid op 3FM, in een periode van 2 weken.

Maar waarom dan? Want het nummer is een heerlijk rockend up-tempo nummer. Je zit al heel snel met je hoofd mee te knikken op het ritme, en het refrein blijft eindeloos lang in je hoofd hangen. Ik zou zeggen, beoordeel het zelf.